Minerallar tóǵrisida malumot

5. Gidrooksidlar – opal – amorf mineral, tarkibida 3-9% gacha suv bor, limonit (qo‘ng‘ir tusdagi temir rudasi), manganit MnO (OH) - marganets va boshqa minerallar.
6. Silikatlar – 800 ga yaqin minerallar olivin (MnFe)₂ [ SiO₄] Olivinli bazaltlarda va kimberlitlarda uchraydi. Dala shpatlari (endogen) plagioklazlar va ortoklazlar ko‘proq uchraydi. Plagioklazlar albit va anortit tarkibiga qarab turli nomlarga ega.
Piroksenlar: ulardan ko‘p tarqalganlari – avgit – Sa (Mg, Fe, Al)·[(Si, Al₂)]O_. Avgit – gabbroning (tog‘ jinsi) asosiy tarkibiy qismi va boshqa gil minerallar:
kaolinit Al₄[Si₄ O₁₀](OH)₈, montmorillonit – (Al₂Mg₃)·[Si₄O₁₀]·(OH₂)·nH₂O_.
7. Karbonatlarga 80 dan ortiq minerallar kiradi. Ulardan eng ko‘p tarqalgan mineral - kalsit – CaCO₃ – island shpati – shaffof (oq-sut rangli) ohaktoshlar, marmarlar tarkibiga kiradi va ohak ishlab chiqarishda qo‘llaniladi.
Magnezit – MgCO₃ oq rangli olovbardosh g‘ishtlar, sement tayyorlash uchun qo‘llaniladi (ko‘pincha metamorfik jinslarda ham uchraydi).
Dolomitlar (oq - kul rangli) gidravlik ohak va olovbardosh materiallar tayyorlashda, marmarlarda uchraydi.
Siderit – Fe (CO₃) (“sideres” – temir) muhim temir ruda.
Rodoxrozit - Mn (CO₃) marganets rudasi.
Smitsonit - Zn (CO₃) qimmatbaho rux rudasi.
8. Fosfatlar – 350 ga yaqin minerallar, magmatik kelib chiqishga ega nodir ekzogen minerallar. Tarkibida monotsit va apatit mavjud.
Monotsitlar – seriy – (Se) va boshqa nodir Er metallari, shuningdek toriy – Th fosfati. Tarkibi 5-10% nodir Erlar va toriy uchun ruda sifatida qo‘llaniladi.
Apatit – “apata” so‘zidan olingan bo‘lib, “aldayapman” ma’nosini bildiradi, chunki u uzoq vaqt davomida boshqa minerallar o‘rnida qo‘llanib kelingan. Apatitlarning quyidagi turlari mavjud: ftoroapatit – Sa₅ [PO₄]₃F; xloroapatit - Sa₅ [PO₄]₃Cl va boshqalar. Apatitlar yirik va boshqa kristallarda uchraydi. Turli fosforli o‘g‘itlar olish uchun xomashyo sifatida qo‘llaniladi.
Fosforitlar – tarkibi bo‘yicha (ingichka dispersli apatitdan iborat) apatitga o‘xshash kalsiy fosfatidan iborat, cho‘kindi usulda xosil bo‘lgan minerallar.
9.