Ministrligi

Pedagogikalıq xızmette oqıtıwshınıń jas qásiyetleri hám 
miynet stajı 
Oqıtıwshınıń jas hám miynet stajı- miynette ilimiy is alıp barıw 
procesiniń túrli basqıshların kórsetip beriwshi, ondaǵı dóretiwshilik 
energiyanıń júzege keliwinen baslap, jetilisiwine shekem hám 
sóniwine shekem bolǵan obektiv-jeke qásiyetlerin óz ishine aladı.
147

---

Sociologlar bul qásiyetlerdi qartayıwdı hám de ǵayrat hám 
optimizimdi joytıwdı tán almaytuǵın pedagogikalıq miynettiń ózine 
tán qásiyetleri menen baylanıslı úyretiw zárúrligine itibarın qaratadı.
Oqıtıwshınıń jas kórsetkishi- bul qartayıw emes, bálkim jaslıq 
qábiletin hám kúsh-ǵayratın saqlap qalıwshı hár bir kelshek áwlad 
dúnya qarasına kónlikpe payda etip, ózine sińdire alatuǵın, olardı 
túsinetuǵın ómir tájiriybeleri tiykarında danıshpanlıǵın kórsetip 
beriwshi jaǵday kórsetkishi.İzertlewshilerdiń anıqlawınsha, jas 
oqıtıwshılar kóp jaǵdayda 50den asqan yamasa napaqa jasındaǵı 
tájiriybeli oqıtıwshılarǵa eliklew ushın olardı ózlerine obekt 
sıpatında tańlawı biykarǵa emes.Bul olardıń pedagogikalıq 
xızmetinde ushırasatuǵın kóplegen kelispewshiliklerden ańsat shıǵıp 
ketiwin támiyinleydi.
Oqıtıwshılardıń xızmet alıp barıw waqtındaǵı jas mashqalasınıń 
áhmiyeti kóplegen ilimiy-izerlew jumıslarında keń kórsetilip 
berilgen. Usı izertlew isleri oqıtıwshınıń kásiplik «shoqqıların 
iyelew», pedagogikalıq krizislerdi basınan keshiriwin, óz miynetinen 
kewli qalıwı, geyde «tınıshlanıw» dáwirin basınan ótkergen júzlep 
jas qánigelerdiń oqıtıwshılıq kásibine «sińip ketiwi» júdá qıyın hám 
hárekcheń proces ekenligin kórsetedi.Bul jerde gáp miynet stajında 
da oqıtıwshılar yamasa oqıwshılar kollektivinde de emes, bálkim 
shaxs turmıs keshiriwiniń túrli táreplerine obektiv tásir etiwshi jas 
qásiyetlerinde bolıp, bul qásiyetler ómir hám kásipke qatnasın óziniń 
ruwxıy qádiriyatların ózgertedi. Usı mashqalalar tuwrıdan-tuwrı 
óziniń keyingi izertlewlerin kútpekte, onıń ámeliy mazmunı da 
zárúr: oqıw orınlarına óz ómirin baǵıshlaǵan. Jasıúlken aǵa hám apa 
oqıtıwshılardı qanday etip kollektivte saqlap qalıw, oqıtıwshıǵa 
bolsa jas bolıp qalıwǵa qalay járdem beriw múmkin. Qoyılǵan 
mashqala tábiyiy halda mámleketimizde bilim tarawında alıp barılıp 
atırǵan jańa ózgerisler demokratiyalıq jámiyet qurıw ushın júdá 
áhmiyetli ekeligin jáne bir márte bildiredi.
Pedagogikalıq xızmetke tásir etiwshi obektiv-jeke faktorlar 
toparında jas oqıtıwshınıń kásiplik turaqlılıǵı hám ayrıqsha 
áhmiyetke iye bolıp ol oqıtıwshınıń kásip tańlawında óz tańlawınıń 
tuwrı ekenligine hám de orınlı ekenligine isengen halda uzaq waqıt 
dawamında xızmet kórsetiw dep júritiledi.Miynet kollektivinde 
baqlaw alıp barıwda kásiplik turaqlılıq kadrlardıń anıq hám bir tegis 
148

---

potencial uqıplılıǵına tiykarlanıp anıqlanadı.Oqıtıwshı kadrlardıń 
potencial uqıplılıǵında-isin yaki óz kásibin ózgertiwdi qálewshi 
pedagoglardıń muǵdar hám sıpat dárejesi quramı esapqa alınadı.
Kásiplik turaqlılıqtıń áhmiyeti oqıtıwshılardıń miynet xızmetin 
anıq bir qálipke salıp úyreniwde ayrıqsha rol oynaydı eken, onıń 
tómendegi táreplerine itibar beriliwi kerek: