Ministry of education and science of the republic of kazakhstan

«ЖАСТАР – БІЛІМ, ҒЫЛЫМ, ҚОҒАМНЫҢ ҚОЗҒАУШЫ КҮШІ» 
атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция материалдары 
25-26 қазан, 2019 ж.
 
көбейтеміз. 
Қорытынды: 10 мл сүтті титрлеуге (2 мл бейтарап формалинді қосқаннан кейін) 
1.7 мл 0,1 Н сілті жұмсалған; ақуыз құрамы: 1,7.1,94=3,298% (дөңгелектен кейін – 3,3%) 
құрайды. 
2.3 Экстрагирлеу әдісімен сүттің майлылығын анықтау 
Жабдық: аналитикалық таразылар, фарфор шыны, мор пипеткасы (15 мл), 
кептіргіш шкаф, тығыны бар бөлгіш воронка, конустық колба (200 мл). 
Реагенттер: сусыздандырылған диэтил эфирі (органикалық еріткішті 
сусыздандыру үшін оны бірнеше сағат бұрын қыздырылған натрий сульфатымен немесе 
кальций хлоридімен байланыста жабық ыдыста ұстайды, содан кейін сүзіледі). 
Түсіндірме тапсырмасы: 
Фарфор ыдысына ұсақ туралған сүзгіш қағаз салып, оны сәл араластырып, 15 мл 
сүт құйыңыз. Кейін ол қағазға толық сіңеді, содан соң фарфор шыныны температурасы 
100 С дейін қыздырылған кептіргіш шкафқа орналастырып, судан бөліп алу керек. 
Құрамында белоктар, майлар және басқа заттар бар кептірілген қағаз бөліктерін бөлу 
құйғышына салып, оларға 100 мл сусыз диэтил эфирін құйыңыз. Бөлу құйғышын жақсы 
сүртілген шыны тығынмен жауып, араластырып, 1 сағатқа қалдырыңыз. Содан кейін 
қайтадан араластырып, барлық сұйықтықты алдын ала өлшенген 0,002 г дейінгі 
дәлдікпен шыны құтыға құйыңыз. Қажет болған жағдайда диэтил эфирін құрғақ мақта 
қабаты арқылы сүзуге болады. Органикалық еріткіштің булануынан кейін (тартпада) 
110-120 С кезінде кептіре отырып, колбадағы қалдықты тұрақты массаға дейін жеткізу. 
Сүттегі май құрамын есептеу мынадай формула бойынша: 
m * 100 
Ж= ------------- ( %), 
V * d 
мұнда m-колбадағы майдың салмағы, г; 
d-сүттің тығыздығы, г / см3; 
V - талдау үшін алынған сүт көлемі, мл. 
Сүттің тығыздығын оның белгілі бір көлемін өлшеу арқылы немесе Ареометр 
арқылы табуға болады. 
Егер сүт сұйылтылған болса, оның тығыздығы мен майлылығы тиісінше 1,029 г/см3 
және 3% - дан аз болады. 
Қорытынды: есептеу нәтижесі бойынша сүттің майлылығы 3,7% құрады, сүттің 
тығыздығы 1,23 г / см3 болғанда, демек зерттелетін сүт сұйылтылмаған, сүттің майлылығы 
орташа. 
2.4 Сүттегі соданы анықтау 
Материалдар мен жабдықтар: тығыны бар пробирка. 
Тапсырмаға түсініктеме: сода сүттегі қышқылдықты жасыру үшін сүтке қосылады. 
Сүт қышқылын бейтараптай отырып, сода қышқылдықтың дамуын тежейді және С 
витаминінің бұзылуына ықпал етеді. Мұндай сүт ішуге жарамсыз. 
Жұмыс барысы 
Құрғақ немесе сумен шайылған пробиркаға 5 мл сүт құйылды. 
Пробирка қабырғасымен бромтимолды көк ерітіндінің 7-8 тамшысы (Люголь 
ерітіндісі) абайлап қосылды. 
Сүттегі қабаттар сақиналарының бояуының өзгеруін бақылаймыз (10 минут ішінде). 
Сары бояу сүтте сода жоқ екендігін, түрлі түсті жасыл бояу (сары-жасыл, қара-жасыл, көк-
жасыл) – сода іздерінің бар екендігін көрсетеді.
Қорытынды: сүтте сода табылған жоқ.
2.5 Сүттегі крахмалды анықтау. 
Материалдар мен жабдықтар: пробирка, спиртшам, ұстағыш. 
Тапсырмаға түсініктеме: Крахмал немесе ұн қою консистенция беру үшін сүтке 

---

26
Materials of the international scientific-practical conference