Ministry of education and science of the republic of kazakhstan

«ЖАСТАР – БІЛІМ, ҒЫЛЫМ, ҚОҒАМНЫҢ ҚОЗҒАУШЫ КҮШІ» 
атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция материалдары 
25-26 қазан, 2019 ж.
 
энергиясымен қамтамасыз етуге арналған, электр қондырғылары мен электр қондырғылар 
жиынтығы. Нүктелердегі 50 Гц жиілікті бірфазалы және үшфазалы айнымалы ток жалпы 
міндетті электрмен қамтама жүйесі, электр желісіндегі электр энергиясының сапа 
нормалары мен көрсеткіштері стандартты болады. 
ЭС нормалары – берілген стандарт бойынша орнатылатын электр энергия сапасының 
көрсеткіштері, жалпы міндетті жалпы міндетті электрмен қамтама жүйелеріндегі 
кондуктивті электромагнитті бөгеуліктеріне электромагнитті сәйкестік дәрежесі мен 
шектелінеді. Осы нормаларды сақтау жалпы міндетті электрмен қамтама жүйесімен электр 
энергиясының тұтынушының электрлік желілерін, сәйкестігі қаматамасыз етіледі және 
қондырғы жұмысында бұзулармен тоқтап қалулар болмайды. 
Бұл нормалар ЭС-мен қамтамасыз етудің техникалық шараларын таңдау үшін керек 
электрмен қамтама жүйелерін жобалау кезінде қолданылады. 
Электр энергиясын тұтынушылардың өз меншігіндегі электр желілеріндегі электр 
энергиясының сапасы, сала стандартты және басқа нормативті құжаттармен бекітілген. Сала 
стандарттары болмаған жағдайда электр энергиясын тұтынушыларға жалпыға бірдей 
стандарт қолданылады. 
Электр энергиясы сапасының негізгі көрсеткіштеріне келесі параметрлер жатады. 
1. Кернеудің ауытқуы 
Кернеудің ауытқуы орнатылған кернеудің ауытқу көрсеткішімен сипатталады. Оның 
норма бойынша рұқсат етілген және шекті рұқсат етілген кернеуі анықталған. Олар 5 немесе 
10% электр желісінен номиналды кернеуіне байланысты болады. 
2. Кернеудің таралуы 
Кернеудің таралуы келесі өлшемдермен сипатталады: 

кернеудің өзгеру мүмкіншілігімен ; 

фликкер мөлшерімен – адамның берілген уақыт аралығындағы фликкерді 
қабылдау өлшемі. Фликкер – кернеудің таралуына байланысты туындаған, жасанды жарық 
берудің жарық ағынының таралуын адамның қабылдауы. 
Кернеу өзгеруінің шекті рұқсат етілген мәні жиіліктің қайталануына күрделі 
функционалды түрде тәуелді.Инфокоммуникационды жүйелер үшін кернеудің таралуы 
маңызды, себебі дәл солар қондырғыға әсер етеді. Фликкер мөлшері кернеудің таралуына 
тәуелсіз айнымалы шама. Орнықталған кернеудің ауытқуы және кернеудің өзгеруінің 
мүмкін болатын шекті мәні, электр желісіне қосылған нүктедегі кернеулер 0.38 кВ 
номиналдан кернеуден 10%-ке тең. 
3. Бейсинусоидалы кернеу 
Бейсинусоидалы кернеу келесі көрсеткіштермен сипатталады: 

кернеудің бейсинусоидалық қисық, бұрмалану коэффициенті; 

кернеуді құратын гармоникалық коэффициент. 
Норма бойынша және шекті рұқсат етілген кернеудің бейсинусоидалық қисығының 
тозу коэффициентінің мәні 0.38 кВ номиналды кернеулі электр желілеріне ортақ қосылу 
нүктелеріндегі кернеу 8%-тен аспауы тиіс, ал 6..20кВ желілер үшін -5%-тен артық емес. 
4. Кернеулердің бейсимметриялығы 
Кернеулердің бейсимметриялығы келесі көрсеткіштермен сипатталады: 

кері тізбек бойынша кернеудің бейсимметриялық коэффициенті; 

нольдік тізбек бойынша кернеудің бейсимметриялық коэффициенті. 
Бұл көрсеткіштер симметрияның құрамының әдісі бойынша есептелінеді. Электр 
желілерімен ортақ байланысу нүктелеріндегі шекті рұқсат етілген кері және нольдік 
кернеулердің бейсимметриялық коэффиценттері сәйкесінше 2 және 4%-ті құрайды. 
5. Жиіліктің ауытқуы 
Электр желілеріндегі айнымалы токтың кернеу жиілігінің ауытқуы, шекті рұқсат 
етілген мәні 0.2 және 0.4 Гц көрсеткішімен сипатталады. 
6. Кернеудің құлауы 

---

60
Materials of the international scientific-practical conference