Mirzamahmudov o, xakimov m.. T. M, A h. T. Mirzamahmudov amaliy geografiya o'qitish usullari mirzamahmudov o, xakimov m

 
2.3. O’zbekistonda kadrlar tayyorlash milliy dasturi 
O’zbekiston mustaqillikka erishgandan so’ng umumiy ta’lim‐tarbiya 
soxasini  islox  qilish  zaruriyati  tug’ildi.  Ayrim  o’quv  fanlari  dars 
tizimidan chiqarib tashlandi, ayrimlarining mazmuni o’zgartirildi, ayrim 
fanlar yangidan yaratilib o’quv tizimiga joriy qilindi.  
Maktab  geografiya  ta’limi  sohasida  ham  muhim  o’zgarishlar  sodir 
bo’ldi.  Umumiy  ta’lim  maktablarida  “SSR  tabiiy  geografiyasi”  (8‐sinf)  
va  “SSR  iqtisodiy  va  sotsial  geografiyasi”  (9‐sinf)  o’quv  kurslari  ta’lim 
dasturidan olib tashlandi. 

---

30 
 
Umumiy  majburiy  ta’lim  9‐yilga  o’tkazilgani  musosabati  bilan 
ayrim  o’quv  kurslari  o’rganiladigan  sinflar  o’zgardi.  5‐sinfga  yangi 
“Tabiiyot”  kursi  kiritildi.  Ammo  mazkur  kurs  o’zlashtirish  qiyin 
bo’lganligi,  hamda  unda  tabiiy  geografiya  va  biologiya  va  boshqa 
fanlardagi bilimlar qaytarilganligi tufayli 1999 yil o’quv dasturidan olib 
tashlandi. 
“Boshlang’ich  tabiiy  geografiya”  kursi,  “Materik  va  okeanlar  tabiiy 
geografiyasi” kursi bilan qo’shib 6‐sinfda o’tiladigan bo’lgan edi. Bu xam 
o’zini oqlamadi. Yangi dastur (1999) bo’yicha yana 5‐sinfda boshlang’ich 
“Tabiiy  geografiya”    kursi  o’tiladigan  bo’ldi.  Bundan  tashqari 
O’zbekiston  va  Turkiston  xududidan  tashqari  ilgari  sobiq  “SSR  tabiiy 
geografiyasi”da  o’rganiladigan  tabiiy  geografik  o’lkalar  “Materik  va 
okeanlar tabiiy geografiyasi” kursida o’tiladigan bo’ldi. 
O’quv  dasturiga  tamoman  yangi    “Turkiston  tabiiy  geografiyasi” 
kursi kiritildi (7‐sinflar uchun).  
9‐sinfda  o’tiladigan  “Jahonning  iqtisodiy  va  ijtimoiy  geografiyasi” 
kursida ham o’zgarishlar sodir bo’ldi. Endi O’zbekiston Respublikasidan 
tashqari xamma davlatlar shu kursda o’rganiladi. 
Yangi  dasturga  muofiq  tayanch  majburiy  ta’limga  moslangan 
geografiya kurslarining sinflar bo’yicha taqsimoti quyidagicha: 
‐5‐sinfda “Tabiiy geografiya”, boshlang’ich kursi ; 
‐6‐sinfda “Materik va okeanlar tabiiy geografiyasi” ; 
‐7‐sinfda:  birinchi  yarim  yillikda  “Turkiston  tabiiy  geografiyasi”, 
ikkinchi yarim yillikda “O’zbekiston tabiiy geografiyasi”; 
‐8‐sinfda “O’zbekiston ijtimoiy va iqtisodiy geografiyasi”; 
‐ 9‐ sinfda “Jaxon iqtisodiy va ijtimoiy geografiyasi”. 
Har  qanday  davlatning  kelajaini,  buyukligini  va  qudratini  yuksak 
darajada  bilimga  ega  bo’lgan  kadrlar  belgilab  beradi.  Bunday 
kadrlarning    yetishtirish  uchun  esa  davlatning  ta’lim  tizimi  yuqori 
darajada takomillashgan va xalqaro standartlar talabiga javob beradigan 
darajada  bo’lishi kerak. 
O’zbekiston  Respublikasining  Prezidenti  I.Karimov  Oliy  Majlisning 
9‐sessiyasida (30.08.97) mazkur muammo to’g’risida shunday degan edi 
“Har  qaysi  millat  nafaqat  yer  osti  va  yer  usti  tabiiy  boyliklari  bilan, 
xarbiy  qudrati  va  ishlab  chiqarish  salohiyati  bilan,  balki  birinchi 
navbatda o’zining yuksak madaniyati va ma’naviyati bilan kuchlidir”. 

---

31 
 
1997 yil avgustda Oliy Majlisda ko’rilgan ta’lim qonuni O’zbekiston 
ta’lim  tizimining  takomillashtirish  va  barkomol  avlodni  tarbiyalash 
soxasidagi qo’ygan qadamlarining eng yirigidir. 
 Prezidentimiz  I.Karimovning  ta’lim  qonuni  bo’yicha  O’zbekiston 
Respublikasi  Oliy  Majlisi  9‐sesiyasida  so’zlagan  nutqini  quyidagi 
qismlarga bo’lish mumkin: 
1.  O’zbekiston  mustaqillikka  erishgandan  so’ng  o’rta  va  oliy 
ta’limda erishilgan yutuqlar tahlili. 
2.  Hozirgi  ta’lim  tizimining  hayot  talablariga  javob  bermasligining 
asosiy sabablarini tahlil i. 
3. Oliy ta’lim isloxotining asosiy yo’nalishlari. 
4. Ta’limdagi isloxotlarni bosqichma – bosqich amalga oshirilishi. 
5.  Kadrlar  tayyorlash  tizimini  shakllantirish  va  faoliyat  ko’rsati 
shining asosiy tamoyillari. 
6. Umumta’lim dasturining tuzilishi. 
7. Milliy dasturni amalga oshirishdagi murakkabliklar. 
Mazkur masalalarni alohida‐alohida ko’rib chiqamiz: