Мирзо улуғбек номидаги

Фойдаланилган адабиётлар 
1. 
Файзуллаев О. Аналитик кимё. Toшкент, “Янги аср авлоди”, 2006, 488 
бет.  
2. 
Д.Рўзиева, М.Усманбаева, З.Ҳалиқова. “Интерфаол методлар: моҳияти 
ва қўлланилиши”. Методик қўлланма. Тошкент, 2013 йил. 
YUQORI MOLEKULYAR BIRIKMALAR BO’LIMINI O’QITISHDA 
O’YINLI TEXNOLOGIYALARDAN FOYDALANISH METODIKASI 
 
Maxmatkulova Z.X., Abduazimova D.Sh.
Toshkent Davlat pedagogika universiteti, Toshkent sh. 
O’zbekiston Respublikasi ijtimoiy-siyosiy mustaqillikni qo’lga kiritgandan 
so’ng o’tgan vaqt davomida jamiyat ijtimoiy hayotida muhim o’zgarishlar ro’y 
berdi. Bu madaniy-ma’rifiy mazmunga ega bo’lgan tub islohotlarning samarasi 
sifatida namoyon bo’lmoqda. Bu islohotlardan ko’zlangan yagona maqsad- 

---

232 
O’zbekiston Respublikasida insonparvar, demokratik, huquqiy davlat va 
jamiyatni barpo etishdan iboratdir. O’zbekiston Respublikasi Prezidenti SHavkat 
Mirziyoevning 2017-yil 7-fevraldagi farmoni bilan “2017-2021 yillarda 
O’zbekistonni rivojlantirishning beshta ustuvor yo’nalishi bo’yicha harakatlar 
strategiyasi” tasdiqlandi. Mazkur strategiyaning IV bobi “Ijtimoiy sohani 
rivojlantirishning ustuvor yo’nalishlari” deb nomlangan bo’lib, unda ta’lim va 
fan 
sohasini 
rivojlantirish 
hamda 
yoshlarga 
oid 
davlat 
siyosatini 
takomillashtirish masalalariga alohida e’tibor qaratilgan. 
O’zbekiston Respublikasida amalga oshirilayotgan ta’lim sohasidagi 
islohotlar jamiyat hayotini yangilashda muhim o’rin tutadi. Jamiyatning 
ijtimoiy- iqtisodiy, ma’naviy-madaniy taraqqiyoti ta’lim muassasalarida tahsil 
olayotgan yoshlarning bilim darajasi hamda ular tomonidan egallangan kasbiy 
ko’nikmalariga bog’liq.Jamiyat hayotidagi barcha o’zgarishlar ta’lim tizimida 
ham o’z aksini topishi tabiiy. Kimyoni o’qitishda faqat axborot berish davri 
allaqachonlar o’tib ketgan. Endilikda, bilim oluvchilarni mustaqil fikrlashga, 
didaktik yangiliklarni izlab topishga undash va ularni shunday faoliyatga 
yo’naltirish payti yetib keldi. 
Bugungi kun o’qituvchisi har bir mashg’ulotga kirar ekan, har doim uning 
oldida “Darsni qanday tashkil etish kerak?”, “Qaysi didaktik materialdan qay 
tarzda foydalanish kerak?”, “Ushbu mavzuni o’tishda qaysi metodlardan 
foydalanish samarali bo’ladi?” degan savol turadi. Darsda ko’zda tutilgan 
ta’limiy-tarbiyaviy maqsadlarga erishishda o’qituvchining o’z mutaxassisligi 
doirasidagi chuqur bilimi, intellektual salohiyatining o’zi yetarli emas.  
O’qituvchi o’zidagi bilimlarni o’quvchilarga to’liq singdira olishi hamda 
ularda egallangan bilimlarini amalda qo’llay olishga qaratilgan ko’nikma va 
malakalarni shakllantira olishi kerak. SHu bois har bir fan o’qituvchisi, xoh u 
maktab o’qituvchisi, xoh u oliy taolim o’qituvchisi bo’lsin, nafaqat o’z tajribasi, 
balki o’zgalar tajribasiga ham suyangan holda dars o’tish metodlari ustida jiddiy 
bosh qotirishi zarur. Yangi o’tilayotgan mavzuni hayotga bog’lab, yangi 
pedagogik texnologiyalardan foydalangan holda qiziqarli bayon etish, 
o’quvchilarda mavzuga bo’lgan qiziqishni oshiruvchi va ularning darsdagi 
faolligini ta’minlovchi muhim vosita hisoblanadi. 
Bizga ma’lumki, yuqori molekulyar birikmalar bo’limi, organik kimyo 
kursining asosiy bo’limlaridan biridir. Shu jihatdan bu bo’limni o’quvchilar 
ongiga singdirish, fanni o’zlashtirishning muhim omili hisoblanadi. 
O’quvchilarda kimyo faniga bo’lgan qiziqishlarini shakllantirish va ta’lim berish 
jarayonida kimyoviy bilimlarni rivojlantirish, darslarni uslubiy jihatdan to’g’ri 
tashkil etish, o’qituvchi va o’quvchi munosabatlari asosida tashkil etilishi bilan 
baholanadi. Buni bajarishga erishish uchun kimyoni o’qitishning dastlabki 
bosqichlaridanoq “Yuqori molekulyar birikmalar” bo’limi mavzularining muhim 
tomonlarini anglash va o’quv-tarbiya jarayonida turli uslublar orqali o’qitish 
yuqori samara beradi. Kimyo darslarini pedagogik texnologiyalardan foydalanib 
o’qitish metodikasiga doir adabiyotlarni o’rganish, ularning mazmunini tahlil 

---

233 
qilish shuni ko’rsatdiki, ushbu bo’lim mavzularini didaktik o’yinli 
texnologiyalardan foydalangan holda tashkil etish, o’quvchilar ushbu 
mavzularni yaxshi o’zlashtirishlari uchun asos bo’ladi.  
O’yinli texnologiyalardan foydalanishning asosini o’quvchilarning 
faollashtiruvchi va jadallashtiruvchi faoliyati tashkil etadi. Tadqiqotchilar 
didaktik o’yinli texnologiyalar xususiyatlarini ishlab chiqqanlar. O’yinlarning 
muhim qirralari L.S. Vigodskiy tomonidan yoritilgan. U o’yinni o’quvchining 
ijtimoiy dunyosi, ijtimoiy buyurtmalarni o’zlashtirish vositasi sifatida ta’riflaydi.  
Yuqori molekulyar birikmalar bo’limini o’qitishda o’quvchilarni 
faollashtirish va dars samaradorligini oshirish uchun “Bahsda g’olib kelish 
san’ati” deb nomlangan o’yindan foydalanish maqsadga muvofiq bo’ladi.  
O’yinning maqsadi-o’quvchilarning bahs-munozara olib borish malakalari 
va qobiliyatlarini rivojlantirish hamda baholash.  
O’yin ishtirokchilarining rollari va vazifalari. 
Boshlovchi-o’qituvchi o’yinning ma’nosi, asosiy bosqichlari va ishtirokchi 
vazifalarini aytib beradi. 
Ikki raqobatbardosh 7-10 kishidan iborat guruhlar mavzuga oid qiziqarli 
savollar bo’yicha munozaraga kirishadilar. Boshlovchi o’qituvchi o’yinni lozim 
topgan oqimiga yo’llab, uning a’zolari faolligini ta’minlab turadi.  
Ekspert talabalar munozara ishtirokchilariga baho beradi, guruhga va 
uning a’zolariga quyidagi me’yorlarga asoslangan holda baho qo’yadi: