Mirzo Ulug’bek nomidagi O`zbekiston Milliy universitet

Mirzo Ulug’bek nomidagi O`zbekiston Milliy universitet Amaliy matematika va intellektual texnologiyalar fakulteti Amaliy matematika va kompyuter tahlili kafedrasi

Kurs ishi

Mavzu: Dorixona va dorilar qidiruvi tizimi

Bajardi: TMI-2001 guruh talabasi Yarnazarova.M Qabul qildi: Ahmedov Odil

Toshkent 2022

Reja:

1. 
   Kirish
   
2. 
   Dorixona va dorilar qidiruvi to’g’risida ma’lumot to’plash
   
3. 
   Dorixonalarning vazifalari va funksiyalari
   
4. 
   Dorixonalarning ish faoliyatini o’rganish
   
5. 
   Dorixonalarda kerakli dasturiy ta’minotni bilish
   
6. 
   Dasturiy ta’limotning algoritmi haqida tushuncha berish
   
7. 
   Dastur bilan ishlash uchun ko’rsatma berish
   
8. 
   Xulosa
   
9. 
   Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati
   
10. 
    Ilova
    

Kirish
Iste’mol tovarlari ichida dori iste’molchi tomonidan sifatni aniqlash mumkin bo’lmagan tovar hisoblanadi. Farmasevtika amaliyotida ishlatiladigan dori preparatlari hozirgi kunda juda ko’p va xilma-xildir. Dorixona va dorilar qidiruvi tizimi dasturining yaratilishi dorixonadagi ixtiyoriy istalgan dorining nomini kiritish orqali dorining turini, yaroqlilik muddatini, tannarxini qisqa vaqt ichida osongina topishga yordam beradi. Bu esa dorixonaning yuqori sifatli faoliyatini ta’minlashga xizmat qiladi.
Dorixona sog'liqni saqlash tizimining ajralmas tarkibiy qismidagi
tibbiyot muassasasi bo lib u aholini davolash - profilaktika muassasalarini (DPM) va boshqa tashkilotlarni uzluksiz ravishda dori vositalari
sanitariya-gigiyena buyumlari, bog‘lov materiallari va bemorlarni parvarish qilishda ishlatiladigan ashyolar bilan ta'minlash bilan shug‘u1lanadi.
Dorixonalar asosan dori tayyorlash, ta'minot, savdo, moliya va xo‘jalik ishlari bilan shug'ullanib, ularni ishlab chiqarish faoliyati shifokorlar tomonidan yozib berilgan retseptlari DPMIarning talabnomalari asosida dori vositalarini tayyorlab beradi. Katta miqdordagi ayrim dori vositalari laboratoriyada - qadoqlash usuli bilan tayyorlanadi, ularning sifati nazorat qilinadi va tayyor dori vositalari aholi va DPMIarga sotiladi.
O'zbekiston Respublikasi mustaqillikka erishgandan so‘ng, Res- publika Vazirlar Mahkamasining 1994-yil 7-martdagi 132-sonli Qarori asosida respublika «Dori-darmon» davlat aksionerlik uyushmasi tashkil etildi, shu qarorlar asosida mulkchilikning xususiy jamoa hamda aksioner dorixonalar uyushmasi tashkil etildi.
Dorixonalar maxsuslashtirilgan bo'ladi chunki, maxsuslashtirilgan dorixonalar aholini va DPMlarning yuqori sifatli faoliyatini ta'minlash xizmatiga ega bo’ladi, maxsuslashtirilgan dorixonalar quyidagi sifat ko‘rsatkichlari bilan farq qiladi:

1. 
   Tayyor dori vositalarning oldi-sotdi savdosi bilan shug'ullanadigan maxsus tayyor dorilar bilan savdo qiluvchi dorixonalar;
   
2. 
   Ta'minoti, faoliyati, xususiyati bilan farq qiladigan mayda ulgurji savdo shifoxonalararo dorixonalar;
   
3. 
   Aholida kontingentli bemorlarga xizmat qiladigan, bolalar va yoshi ulug‘ qariyalarga xizmat qiladigan geriatrik dorixonalar;
   
4. 
   Sotilayotgan dorilarning maxsus guruhlarga xos dori vositalari, dorivor o'simliklar bilan savdo qiladigan dorixonalar gomeopatik dori- xonalar va maxsus kasallarni davolashga ixtisoslashtirilgan (Teri-tanosil,
   

ruhiy va diabet kasalliklari uchun dorixonalar).
Shuningdek, o'quv ishlab chiqarish dorixonalari bo’lishi mumkin. Aksionerlik dorixonalar esa, o‘z faoliyatlarini ko'rsatishda tuman, shahar va qishloq hududida joylashib, aholiga dori vositalari hamda boshqa tibbiyot buyumlari savdosi bilan xizmat qiladi.
Tayyor dori vositalari savdosi bilan xizmat qiladigan dorixonalar asosan shahar, qishloq, poliklinikalar qoshida va boshqa joylarda tashkil qilinib, ular aholini retsept asosida yoki, retseptsiz berishga ruxsat etilgan dori vositalari, tibbiy buyumlar, sanitariya-gigiyena buyumlari, bog‘lov materiallari va bemorlarni parvarish qilishda ishlatiladigan ashyolar bilan uzluksiz ta'minlab turadi.
Maxsus bolalarga xizmat qiladigan dorixonalar asosan, katta shahar- larda yoki viloyat markazlarida tashkil etilib, bolalar uchun ishlab chiqarilgan kichik dozada tayyorlangan dori vositalari yoki ekstemporal ravishda retsept asosida tayyorlanadigan dori vositalari bilan savdoni amalga oshiradi. Dorixonada dori tayyorlash uchun zarur dori xom- ashyolari (substansiyalar) va yordamchi materiallar bo’lishi zarur, shu- ningdek, tayyorlanadigan dori vositalari boshqa tayyorlanadigan dori vositalardan ta'mi, rangi va tashqi ko‘rinishi bilan farq qilishi ko‘zda tutiladi
Dorixonada farmatsevtlar shifokorlar tomonidan yozilgan retsept asosida DPMIarning lalabnomalari va boshqa tashkilotlarning buyurtma- lariga muvofiq dori vositalarini tayyorlab beradilar, yoki tayyor dori vositasini beradilar, laboratoriya-qadoqlash ishlarini bajaradilar, aholiga tayyorlab beriladigan ekstemporal dori vositalari, hamda tayyor dori vositalarning sifatini nazorat qiladilar va tegishli tartibda ularni rasmiylashtirilgan holda tashqi tomondan bezalishiga e'tibor beradilar.
Shuningdek, dorixonalar o'zlariga yuklatilgan vazifalarga mos ravishda quyidagi funksiyalarni bajaradilar:

1. 
   Tibbiyot xodimlarining o’rtasida tegishli tartibda axborot berish ishlarini o'tkazish, unda dorixonadagi mavjud va yangi dori vositalari to‘g‘risida ma'lumot berish, birorta dori vositasi bo'lmay qolganda uning o'rnini bosuvchi dori vositasini taklif qilish, bu dori turlarini ishlatish tartibi, dozasi va saqlash qoidalari to‘g‘risida obyektiv va mukammal ravishda axborot ishlarini oTkazadilar;
   
2. 
   Ayrim hollarda o'zlarida vaqtincha yo‘q dori vositalarining
   

boshqa dorixonalarda mavjud ekanligi aytilib, uning manzili bemorga tushuntiriladi;

3. 
   Dorivor o‘simliklarning xomashyosini terish, tayyorlash, saqlash ishlarini amalga oshiriladi, xuddi shunday ishlarga biriktirilgan dorixona shoxobchalarini ham jalb etadilar;
   
4. 
   Zarur bo'lib qolgan taqdirda bemorlarga tez tibbiy yordam ko‘r- satishlari zarur.
   

Shuningdek, dorixonalar mulkchilik shaklidan qat'i nazar, zarur bo'lib qolganda aholiga dori vositalari bilan ko‘rsatilgan tibbiy xizmatni yaqinlashtirish maqsadida o‘zining dorixona shoxobchalarini ochishi mumkin.
Dorixonalar iqtisodiy ko‘rsatkichlari mulkchilik shakli, ishlab chiqa- rish va savdo faoliyatiga qarab yuqorida qayd etilganidek, aksionerlikjamoa
hamda yakka tartibda faoliyat ko‘rsatuvchi xususiy dorixonalar va shifoxona dorixonalariga bo'linadi. Bu dorixonalarni faoliyat turlari esa dorixona ochish tartib qoidalari to‘g‘risidagi SogMiqni saqlash vazirligining buyrug‘i asosida litsenziya berish hay'ati tomonidan Respublika
Vazirlar Mahkamasining tegishli qarorlari asosida muvofiqlashtirib turiladi.
Hozirgi kunda mamlakatimizda juda katta tezlik bilan elektron ma’lumotlar bazasi shakllantirilmoqda va shu borada samarali ishlar ham olib borilmoqda. Har bir sohada kompyuter texnologiyalaridan oqilona va to’laqonli foydalanilmoqda. Men “Dorixona va dorilar qidiruvi tizimi” mavzusini C# foydalanib algoritm yaratim va dastur tuzdim.
Men tuzgan dasturimni maktabimizda testdan o’tkazdim hamda unda dori nomi turi, tipi, qo’llanilishi va h.k. ni kiritdim.
Men tuzgan dasturimda dori nomlrini to’liq malumotlar bazasiga kiritdim.

Kiritilgan dori ma’lumotlari orasidan biz o’zimizga kerakli dorining istalgan ma’lumoti bo’yicha qidirishimiz mumkin. Biz bu yerda dorining nomini kiritish orqali dorining turini va tannarxini kiritiganimizda bizga bazadan kerakli dorini topib beradi. Men bu yerda tuzgan dasturimning C# da kodini ham keltirib o’tmoqchiman.

Form1 ga yozilgan kodi:
using System;
using System.Collections.Generic; using System.ComponentModel; using System.Data;
using System.Drawing; using System.Linq; using System.Text;
using System.Threading.Tasks; using System.Windows.Forms;

namespace WindowsFormsApplication2

{
public partial class Form1 : Form
{
public Form1()
{
InitializeComponent();
}
private DataTable dorixona;
private void Form1_Load(object sender, EventArgs e)
{
listBox1.DataSource = GetData(); listBox1.DisplayMember = "Dorilar";
}
private DataTable GetData() { dorixona=new DataTable();

dorixona.Columns.Add("Dorilar", typeof(string)); dorixona.Rows.Add("Trimol"); dorixona.Rows.Add("Sitramon"); dorixona.Rows.Add("Taylol xot"); dorixona.Rows.Add("Sinepar"); dorixona.Rows.Add("Nol grip"); dorixona.Rows.Add("Trambopol"); dorixona.Rows.Add("Ambroksol"); dorixona.Rows.Add("Bisaprol"); dorixona.Rows.Add("Mezim"); dorixona.Rows.Add("Linkas"); dorixona.Rows.Add("Kapsikam"); dorixona.Rows.Add("Qizil miya"); dorixona.Rows.Add("Septraksion"); dorixona.Rows.Add("Sefazalin"); dorixona.Rows.Add("Navokain"); dorixona.Rows.Add("Parasetamol");

return dorixona;

}
private void textBox1_TextChanged(object sender, EventArgs e)
{
DataView dori = dorixona.DefaultView;
dori.RowFilter = "Dorilar LIKE '%" + textBox1.Text + "%'";
}

public void textBox2_TextChanged(object sender, EventArgs e)

{
}

private void listBox1_SelectedIndexChanged(object sender, EventArgs e)

{
switch (listBox1.SelectedIndex) {
case 0: textBox2.Text = "35000"; textBox3.Text = "2.09.2021"; textBox4.Text
= "13.03.2023"; textBox3.Text = "2.09.2021"; textBox4.Text = "13.03.2023"; break;
case 1: textBox2.Text = "23000"; textBox3.Text = "22.09.2021"; textBox4.Text
= "13.03.2023"; break;
case 2: textBox2.Text = "29000"; textBox3.Text = "17.07.2020"; textBox4.Text
= "15.05.2023"; break;
case 3: textBox2.Text = "33000"; textBox3.Text = "2.09.2021"; textBox4.Text
= "13.03.2023"; break;
case 4: textBox2.Text = "27000"; textBox3.Text = "26.09.2021"; textBox4.Text
= "13.03.2023"; break;
case 5: textBox2.Text = "49000"; textBox3.Text = "2.09.2021"; textBox4.Text
= "13.03.2023"; break;
case 6: textBox2.Text = "15000"; textBox3.Text = "2.09.2021"; textBox4.Text
= "13.03.2023"; break;
case 7: textBox2.Text = "93000"; textBox3.Text = "23.05.2021"; textBox4.Text
= "10.03.2022"; break;
case 8: textBox2.Text = "9000"; textBox3.Text = "2.09.2021"; textBox4.Text = "13.03.2023"; break;
case 9: textBox2.Text = "5000"; textBox3.Text = "2.09.2021"; textBox4.Text = "13.03.2023"; break;
case 10: textBox2.Text = "73000"; textBox3.Text = "2.09.2021"; textBox4.Text
= "13.03.2023"; break;
case 11: textBox2.Text = "22000"; textBox3.Text = "2.09.2021"; textBox4.Text
= "13.03.2023"; break;
case 12: textBox2.Text = "40000"; textBox3.Text = "3.12.2021"; textBox4.Text
= "19.08.2023"; break;
case 13: textBox2.Text = "2000"; textBox3.Text = "2.09.2021"; textBox4.Text
= "13.03.2023"; break;
case 14: textBox2.Text = "119000"; textBox3.Text = "2.09.2021"; textBox4.Text = "13.03.2023"; break;
case 15: textBox2.Text = "65000"; textBox3.Text = "2.09.2021"; textBox4.Text
= "13.03.2023"; break;
}
}
public int x = 273569000;
private void button1_Click(object sender, EventArgs e)
{

Form2 obj = new Form2();

int y = int.Parse(textBox2.Text); if (x > y)
{
obj.Show();
}

emas!!");
else {
MessageBox.Show("Hisobingizda ushbu dorini sotib olish uchun mablag` yetarli

}
}

private void button2_Click(object sender, EventArgs e)

{
MessageBox.Show("Hisobingiz" + " " + x + " " + "UZS");
}
}
}

Form2 ga yozilgan kodi:

using System;
using System.Collections.Generic; using System.ComponentModel; using System.Data;
using System.Drawing; using System.Linq; using System.Text;
using System.Threading.Tasks; using System.Windows.Forms;

namespace WindowsFormsApplication2
{
public partial class Form2 : Form
{
public Form2()
{
InitializeComponent();

}

private void button1_Click(object sender, EventArgs e)
{

if (textBox1.Text != null && textBox2.Text != null && textBox3.Text != null) { this.Close();

}
}

private void Form2_FormClosed(object sender, FormClosedEventArgs e)

{
MessageBox.Show("Buyurtmangiz qabul qilindi. To`lovni dorini olganingizdan keyin qilasiz!");
}

private void Form2_Load(object sender, EventArgs e)

{
List lst=new List(); lst.Add("Tabletka"); lst.Add("Sirop");
lst.Add("Surtma"); comboBox1.DataSource = lst;
}

}
}

Xulosa

Men amaliyot davrida juda ko’plab turli tuman ma’lumotlarga duch keldim. Men o’rganish kerak bo’lgan ma’lumotlarni uchratdim. Men bundan keyin o’z bilimimni boyitib borishga harakat qilaman .Men uzimga berilgan topshiriqlarni bajarish davomida OOP texnalogiyalari haqida ko’nikmaga ega bo’ldim. Men keyinchalik tuzgan dasturimni yanada mukammal qilishga harakat qilaman. Buning uchun men keyingi kurslarda ko’proq ma’lumotlarni ko’proq mukammal o’rganishga harakat qilaman .