Mirzo Ulug’bek Nomidagi Samarqand Davlat Arxitektura Qurilish Instituti Fan: Arxitekturaviy shakllarini uyg’unlashtirish va bezash

18-asrda ichki nizolar tufayli boshlangan urushlar ta’sirida madrasa juda kata talofot ko’radi.Ikkinchi qavatdagi xonalar va tashqi gumbazlar buzilib ketadi. 20-asrning boshlarida o‘sha davrning me’mor va rassomlari tomonidan madrasani qayta ta’mirlash ishlarining asosiy qismi amalga oshirildi. 1918-yilda M.F.Mauer tomonidan madrasaning bosh minorasi va yer osti qismlarini qayta ta’mirlash loyihasi ishlab chiqiladi. Yarim asr davomida binoning yuz qismi, shimoliy tomonining tashqi devorlari qayta g‘isht bilan terilib mustahkam qilindi. Hovli ayvonlari mustahkamlandi, mayolika mozayka va o‘yma naqshlar qayta restavratsiya qilindi. O‘tgan asr oxirida Ulug‘bekning yubileyi munosabati bilan madrasada ta’mirlash-restavratsiya ishlari boshlanib ketdi. Loyiha madrasaning 2-qavatini tiklab, me’moriy keramika va zamonaviy qurilish materiallarini ishlatgan holda janubiy-g‘arbiy devorlarini tiklanishini nazarda tutardi. Ulug‘bek madrasasi YUNESKOning Butunjahon madaniyati ro‘yxatiga kiritilgan

Madrasaning mutanosiblik nisba-ti, naqshlari, turli bezaklari katta mahorat bilan bajarilgan. Madrasa old tomonida peshtoqli asosiy kirishga ega, unda “Bilimga intilish har bir musulmon va muslimaning burchidir” degan yozuv bor. Keyinchalik madrasa bir necha bor taʼmirlandi, gum-bazi qayta tiklanib, xonaqoh va Madra-sa qoldiqlari kavlab topildi, ichki va tashqi bezaklar taʼmir etildi. . Undan o‘ngga va chapga ikki qavat peshayvonlar cho‘zilgan. Ikki yonida esa guldasta kuzatish minoralari joylashgan.

Xulosa

Xulosa o’rnida shuni ta’kidlashimiz kerakki, yuqorida tahlil qilingan Buxorodagi Mirzo Ulug`bek madrasasi ushbu arxitektura obyektiga madrasasi, yaini oliy o’quv yurtini balki u bilan uyg’unlashgan jome’ masjidini qurilishi arxitektutaviy yechimlariva naqshu-nigorlariga o’z davrining oliy maqomdagi me’moriy uslub va tartiblarini berishni ham uddasidan chiqa olgan. Unga zamonasining mashhur me’mor, usta , quruvchilari jalb etilgan.

Buxorodagi Mirzo Ulug`bek madrasasi Ulug`bek davrida ilm-fanga e`tibor qaratilganidan dalolat beradi. Nafaqat Buxoroda balki Buxoroning G`ijduvon tumanida, Samarqandning Registon maydonida yana Samarqandda Ulug`bek abservatoriyasi qurilgani ilm fan rivoji ravnaq topganidan dalolat beradi.

Bundan tashqari eng muhimi men bu mustaqil ishni bajarish davomida yodgorliklarni me’moriy tahlil qilish mohiyatini oz bo’lsada anglab yetdim va bunga sababchi bo’lgan institutimiz professori A.S.Uralovga o’z minnatdorchiligimni bildiraman.

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati.

• A.S.Uralov “ Arxitektura shakllarini uyg’unlashtirish va bezash” T- 2015y.
• Google.com

E’tiboringiz uchun Raxmat