Misrda yangi syomka 2

Nazorat savollari:
1 Fuqarolik Kodeksining nechinchi modda ko'chmas mulk bilan bog'liq bo'lgan narsalarni tasvirlaydi ?
2 Boshqa ma'noda bu atama mulk nimalarini ham qamrab olishi mumkin ?


Adabyotlar
Karimov I.A. «0‘zbekiston mustaqillikka erishish ostonasida». — T.: O'zbekiston. 2011.
O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi. - T.: O'zbekiston. 1992.
O'zbekiston Respublikasi Yer kodeksi. - T.: O'zbekiston. 1998.
O'zbekiston Respublikasining Shaharsozlik kodeksi. — T.: 2002.
O'zbekiston Respublikasining «Davlat yer kadastri to'g'risidagi»gi qonuni. — T.: Xalq so'zi gazetasi. 1998. O'zbekiston Respublikasining «0'rmon to'g'risida»gi qonuni. — T.: 1999
Mavzu: Ko'chmas mulkning asosiy xususiyatlari va
Mohiyati
Reja:
1 Ko'chmas mulk
2 0‘zbekistonning iqtisodiy rivojlanishi tarixi
Iboralar: mulkka egalik
“Ko'chmas mulk” deb, qolanish sohasi bo‘yicha foydalanish jarayonida uning tarkibiy tuzilishi, tavsifi, o ‘ziga xos xususiyatlariga zarar yetkazmagan holda qurilgan o ‘rnidan ko‘chishni inkor etadigan mulkka aytiladi. Ularga: binolar, inshootlar, yer uchastkalari va yer bilan bog‘liq bolgan boshqa mulklar kiradi. “Ko'chmas mulk” so‘zi mantiqan uch ma'noda, y a’ni “qo‘zg‘almas obyekt”, “mulk”, “mulkka egalik” tushunshalarini anglatadi. Kelib cliiqisliiga ko'ra ko'chmas mulk obyektlari quyidagi turlarga bo'linadi:
• insonning ishtirokisiz tabiat tomonidan yaratilgan ko‘chmas mulk obyektlari;
• inson mehnati natijasida yaratilgan ko‘chmas mulk obyektlari;
• inson mehnati bilan yaratilgan, lekin tabiat bilan uzviy bog‘liq bo‘lib, usiz faoliyat ko'rsata olmaydigan ko'chmas mulk obyektlari. Iqtisodiy nuqtai nazaridan ko‘chmas mulk obyektiga manfaat va daromad manbai sifatida qarash mumkin (1.1-jadval).
5 Manfaat tushunchasiga iqtisodiyot nazariyasida iste'molchi talabini qondira oladigan (farovonlik darajasini oshira oladigan) har bir iste'molchi tanlovi obyekti deb qaraladi. Predmetlar bilan birgalikda harakatlar ham manfaat sifatida xizmat qilishi mumkin (bunda, ko'ehmas mulk obyektlari va ko‘chmas mulk bozorida ko‘rsatiladigan xizmatlar tushuniladi). Shuni ta’kidlash lozimki, bunday holatda moddiy va nomoddiy xarakterga ega manfaatlar orasida hech qanday farqlar ajratilmaydi. Ko‘chmas mulk obyektlarining mohiyatini belgilovchi ko‘rsatkichlar umumiy va m a’lum obyektga tegishli boMgan guruhlarga boMinadi. Masalan, yer qishloq joylarda insonlarning yashashlarini va millatning ijtimoiyhududiy rivojlanishini ta’minlovchi manfaat bo‘lib xizmat qiladi. Daromad manbai boMgan yer - qishloq xo'jalik ishlab chiqarishining asosi, mustaqil murakkab (qurilgan inshootlar, binolarva h.k.lar bilan iqtisodiy 1.1-jadval. K o'ehm as mulk obyektlarining m ohiyatiga k o‘ra tavsifi. 6 aloqadorlikda) investisiyalash obyekti, milliy boylikning bir qistni, soliqqa tortisli obyekti, tabiat boyliklari manbayi (ko'chmas mulk obyektlari orasida yagona) hisoblanadi. Ko‘chmas mulkka turarjoy obyektlari daromadining to‘g ‘ri va egri manbai sifatida qaralishi mumkin. U oldi-sotdi obyekti sifatida turarjoy daromadining to‘g ‘ridan-to‘g‘ri manbai hisoblanadi. Turar-joy qurilishi esa: qurilish materiallari sanoati, loyihalash faoliyati, infratuzilma obyektlari qurilishi, savdo korxonalari, yo‘llar qurilishi, shahar transportlarining rivojlanishini ilhomlantiruvchi va ko‘maklashuvehi egri daromadlar manbai dir.
0‘zbekistonning iqtisodiy rivojlanishi tarixi davomida turarjoyga manfaat va daromad manbayi sifatida qarash turlieha bo’lgan. Sobiq sovet davrida turarjoy daromad manbayi boMib hisoblanmagan. U to'laligicha davlat mulki tarkibiga kiritilib, davlat taqsimoti va qayta taqsimoti orqali ijtimoiy iste’mol obyekti bo‘lib xizmat qilgan. Tarkibiy qismi sifatida yer uchastkasiga ega bo'lgan barcha sun’iy qurilishlar (ko’chmas mulk obyektlari) ularni yer bilan bogliq bo'lmagan obyektlardan farqlash imkonini beruvchi belgilarga ega (1.2-jadval):
1. Stasionarlik - muqimlik, qo'zg'almaslik - bu belgilar ko’ehmas mulk obyektining yer bilan mustahkam jismoniy bog‘liqlikni va kelajakda foydalanish uchun yaroqsiz holga keltiruvchi jismoniy tugatmasdan turib va shikastlanishlarsiz bo'shliqda harakatlanmasligini ifodalaydi.
2. Moddiylik - ko'ehmas mulk obyekti doimo natural-jism va qiymat shakllarida harakat qiladi. K o‘ehmas mulk obyektiningjismoniy tavsiflari uning oMchamlari va shakli, noqulayliklari va xavf-xatar, atrof-muhit, kelish yoMlari, kommunal xizmatlar, yer usti va osti qatlamlari, landshaft (va h.k.)lar haqidagi ma'lumotlarni qamrab oladi. Bu tavsiflar yig'indisi ko’ehmas mulk obyekti qiymatining asosini tashkil qiiuvchi obyektning jismoniy foydaliligini ko'rsatadi. Ammo, foydalilik o ‘zieha qivmatni belgilamaydi. Har bir jismoniy obyekt yaroqlilik va ehegaralangan taklif kabi tavsiflar bilan birga aniq qiymatga ega. Chegaralangan taklif asosida qiymatning oshishi kuzatiladi. Ijtimoiy talablar va m e’yorlar, iqtisodiy faoliyat, qonunlar, hukumat qarorlari va qonuniy-me’yoriy asoslari, tabiiy kuchlar insonlarning hulqiga ta'sir qiladi va bu bilan k o ‘ehmas mulk obyekti qiymatining o ‘zgarishini belgilab beradi. 7 1.2-jadval. K o‘chmas mulk obyektlarining belgilari.
3. Ko'chmas mulk obyektlarining umrboqiyligi qimmatbaho toshlar va noyob metallardan ishlangan buyumlardan tashqari, deyarli, barcha boshqa mahsulotlarning hayoti davridan uzoqroqdir. Misol uchun,
0‘zbekistonning amaldagi shaharsozlik m e’yorlari va qoidalariga asosan, asosiy konstruksiyalari (poydevor, tayanch devorlar, tom va qavatlar orasi yopmalari)ning matcrialiga qarab turarjoy binolarining m e’yoriy xizmat qilish muddatlari I 5 yildan 150 yilgacha bo‘lgan 6 guruhga boiinadi. Ko‘chmas mulk obyektlarining asosiy belgilaridan tashqari, ularning turlariga qarab xususiy (xos) belgilarini ajratish mumkin. Bu xos belgilar shu ko‘chmas mulkka tcgishli boMgan aniq ko‘rsatkichlar orqali aniqlanadi