Mámlеkеt hám j

Salıstırmalı - huqıqıy usıl arqalı hàr qıylı màmleketlerdiń konstituciyalıq huqıqı hàr tàrepleme salıstırıladı, analız etip bahalandı hàm biziń shàrayatımızǵa say tàreplerin alıw haqqında usınıs hàm pikirler payda boladı.
Sistemalı usıl arqalı konstituciyalıq huqıq institutların sistemalıq túrde úyreniliwi támiyinlenedi. Bul usıl arqalı konstituciyalıq huqıqtıń ulıwma huqıq sistemasındaǵı ornı durıs anıqlanadı.
Statistikalıq usıl arqalı konstituciyalıq huqıq normalarınıń nàtiyjeliligi, jàmiyetlik qatnasıqlarǵa tàsırı anıqlanadı. Mısalı: saylawlar dàwirinde siyasıy partiyalar, olar tàrepinen kórsetilgen talabanlar, saylawda qatnasqan saylawshılar sanı, demokratıyalıq processler haqqında anıq túrde maǵlıwmat beredi.
Sociologiyalıq usıl arqalı jàmiyetlik qatnasıqlar, olardı tàrtipke salıwshı normalar haqqında puqaralardıń pikiri anıqlanadı. Sonıń tiykarında neni ózgertiw, neni biykarlaw, neni jańadan ornatıw kerekligi haqqında jàmiyetshilik pikiri úyreniledi.

3. 
   Konstitutsiyaliq huqiqtin’ qa’liplesiwi, rawajlaniwi ha’mde onin’ huqiq tarawi sipatinda o’zine ta’n o’zgeshelikleri
   

Konstituciyalıq huqıq milliy huqıq sistemasınıń ǵàrezsiz tarawı hàm pàn sıpatında XVIII àsirdiń aqırında payda bolıp, usı pánniń tiykarǵı ideyaları hàm institutları ózine say tariyxıy rawajlanıw jolına iye⁴.
Konstituciyalıq huqıqtıń payda bolıwına bir qatar konstituciyalıq àhmiyetke iye hújjetler tàsir kórsetken. Bunday hújjetler qatarına 1215-jılı Angliyada qabıllanǵan «Erkinliktiń ullı Xartiyası», 1379-jılǵı «Xabes korpus akt» hàm basqa hújjetler kiredi.
Konstituciyalıq huqıq pàninıń qàliplesiwine bir qansha faktorlar tàsir kórsetken. Bunday usıllar qatarına tómendegiler kiredi:
Birinshiden, tarıyxıy-konstituciyalıq àhmiyetke iye hújjetler. Olarǵa AQShtiń 1778 jılǵı Ǵàrezsizlik deklaraciyası, İnsan hàm puqara huqıqları francuz deklaraciyasın mısal etip kórsetiwimiz múmkin.
Ekinshiden, insanıyat huqıqıy rawajlanıwınıń ónimi bolǵan hàm ulıwma insanıy, huqıqıy qàdiriyat esaplanǵan huqıqıy tàliymatlar. Mısalı: insan huqıqlarınıń tàbiyiy ajıralmaslıǵı haqqındaǵı tàliymat konstituciyalıq huqıq pàniniń qàliplesiwine úlken tàsir kórsetken.