Mámlеkеt hám j

Konstitutsiyaliq huqiqtin’ milliy huqiq sistemasindag’i ha’mde ja’miyet ha’m ma’mleket qurilisi tarawindag’i a’hmiyeti

Konstituciyalıq huqıq pàni birinshi gezekte jàmiyetlik pànler sistemasına kirgenligi ushın sol sistemadaǵı pànler menen óz-ara qatnasıqta bolıwı tàbiyiy.
Mısalı: barlıq jàmiyetlik pànler aldında arnawlı wazıypalar menen birge, ulıwmalıq wazıypalar da bar. Olardıń barlıǵı kàmil insandi jetilistiriw, shaxslardı bir-birine húrmet ruwxında tàrbiyalaw, watanǵa sadıq bolıw wazıypasın óz aldına qoyadı. Mine usınday ulıwmalıqtıń barlıǵı jàmiyetlik pànler ortasında baylanıs, birge islesiwshilik bolıwı zàrúrligin kórsetedi.
Konstituciyalıq huqıq pàni huqıqıy pànler sistemasındaǵı ayrıqsha bir pàni esaplanıp, sonıń ushında huqıqıy pànler menen baylanısı jànede kúshlirek hàm anıǵıraq sàwlelenedi.
Konstituciyalıq huqıq pàniniń «Màmleket hàm huqıq tariyxı» pàni menen baylanısına toqtalsaq, «Màmleket hàm huqıq tariyxı» pàni màmleket hàm huqıqtıń payda bolıwı, rawajlanıw basqıshları, konstituciyalardıń payda bolıw hàm rawajlanıw basqıshların úyrenedi. Konstituciyalıq huqıq pàni Konstituciyalıq rawajlanıw tàjiriybesin úyreniwde tariyx pànine, onıń tàliymatlarına súyenedi.
Konstituciyalıq huqıq pàniniń «Màmleket hàm huqıq tàliymatı» pàni menen baylanısı jànede anıǵıraq hàm keńirek túrde sàwlelenedi. «Màmleket hàm huqıq tàliymatı» ulıwma màmleket hàm huqıq, onıń formaları, túrleri haqqında teoriyalıq tiykar bolǵan bilimlerdi beredi. Màmleketlik hàkimiyat, onıń bóliniw principleri haqqında túsinikler de usı pànde úyreniledi, bular haqqında túsinikke iye bolmay turıp huqıqıy norma, huqıqıy institut, olardıń dúzilisi, payda bolıwı, huqıq derekleri, huqıqıy qatnasıqlar, huqıq subyektleri haqqında jeterli bilimge hàm maǵlıwmatǵa iye bolmay, konstituciyalıq huqıq úyrenetuǵın màselelerdi úyrenip bolmaydı.
«Màmleket hàm huqıq tàliymatı» sol màselelerdi ulıwma túrde úyrense, Konstituciyalıq huqıq pàni olardı konstituciyalıq huqıq kóleminde úyrenedi. Mısalı: jàmiyetlik qatnasıqlar, huqıqıy normalar «Màmleket hàm huqıq tàliymatı»nda ulıwma túrde úyrenilse, Konstituciyalıq huqıq konstituciyalıq jàmiyetlik qatnasıqlardı, konstituciyalıq-huqıqıy normalardı úyrenedi.
Barlıq tarmaq hàm àmeliy, processual huqıqlar Konstituciyalıq huqıq pànine súyenedi. Demek, olar úyrenetuǵın, tàrtipke salatuǵın jàmiyetlik qatnasıqlardıń tiykarı Konstituciyalıq huqıqta belgilengen. Bularǵa: Puqaralıq huqıqı, Hàkimshilik huqıqı, Finans huqıqı, Miynet huqıqı, Salıq huqıqı, Jınayat huqıqı, Jınayat processual huqıqı, Puqaralıq processi hàm basqalar kiredi.
Konstituciya siyasiy turmısta qatnasıwshı subyektlerge birdey teń huqıqıy imkaniyat jaratadı. Ol siyasiy erkinliktiń yurisprudenciyalıq kepili sıpatında anıqlanadı. Màmleket jàmiyet hám puqara ortasındaǵı usı minnetleme hàm wàkilliklerdiń huqıqıy mexanizmin jaratıw hàm de onıń àmeliy hàreketin tàmiyinlewde, konstituciyalıq huqıq yurisprudenciyalıq tàbiyatınıń negizin quraydı.
Konstituciyalıq huqıqtıń yurisprudenciyalıq tàbiyatı tómendegilerde anıqlanadı: