Mobil radiorabiTƏ SİstemləRİ

fizik i kanal
adlandırılır. Fi­ 
ziki kanallar cüt-cüt təşkil olunmuşdur. Hər bir cütə bir isti­ qamətdə 
verilənləri ötürmək üçün bir ədəd fiziki kanal daxildir (qalxan və 
enən rabitə kanalları). Onlar zaman slotunun eyni bir nömrəsi ilə 
qeyd edilmişdir, onların daşıyıcı tezlikləri isə 45 MHs qədər 
fərqlənirlər. Qeyd olunduğu kimi, GSM-də kanal­ ların zamana görə 
aynlması ilə çoxsaylı daxilolma metodu - 
43 
TDMA istifadə edilir. Bu, bir daşıyıcı tezlikdə 8 nitq kanalını eyni 
vaxtda yerləşdirməyə imkan verir. Nitqçevirici qurğu kimi 
— nitqi çevirmə sürəti 13 kbit/san olan nitq kodeki istifadə edilir. 
Radiokanallarda yaranan səhvlərdən müdafiə üçün növ-bələşdiımə 
ilə blok və çevirmə kodlamaları tətbiq olunur. MS-in hərəkət (yerini 
dəyişmə) sürəti az olanda kodlama və növ- 
bələşdirmənin effektivliyini artırmaq məqsədilə rabitə seansı zamanı 
işçi tezliklərin yavaş çevrilmələri tətbiq olunur (sa­ niyədə 217 
sıçrayış sürəti ilə). 
B lok kodlanm ası
-qəbul zamanı səhvlərin tez 
tapılması üçün istifadə edilir. 
Çevirmə kodlaması 
tək səhvlərin düzəldilməsi üçün tətbiq edilir. 
N övbələşdirm ə
isə - səhvlər paketini tək səhvlərə çevirmək üçün istifadə olunur. 
Radiodalğalann şəhər mühitində çoxşüalı yayılmaları ilə 
şərtləndirilən qəbul olunan siqnalların interferensiya susmaları ilə 
mübarizə məqsədilə rabitə avadanlığında 
ekvalayzerlərdən
istifadə 
edilir. Bunların köməyilə impuls siqnallarını 16 mik-rosaniyəyə 
qədər ləngimə müddətinin ortakvadratik meyletmə-ləri ilə 
düzləndirilməsi təmin edilir (bax: § 6.9.3). 
Tezliklərin paylanması planına uyğun olaraq, hər bir şa­ nıya 
və ya şanıdakı sektora daşıyıcı tezliklər altqrupu ayrılır. 
Şəkil 6.12-də GSM sistemində tezliklərin və zaman slotlarının 
paylanması təsvir edilmişdir. Qeyd edək ki, enən xətt üzrə ötürülmə 
zamanı, zaman intervallannm nömrələnmə­ si, qalxan xəttin 
slotlarının nömrələnməsinə nəzərən üç mövqe sürüşdürülmüşdür. Bu 
sürüşmənin sayəsində BS-lə birləşmə yaratmaq üçün müəyyən slot 
ayrılmış olan MS, eyni vaxtda siqnalı həm qəbul edə, həm də ötürə 
bilməz (analoq sistemlə­ rində isə belədir). Nəticədə MS-in 
ötürücüsü və qəbuledicisi arasında elektromaqnit qarşılıqlı təsirini 
aradan qaldırmaq və
44 

---

radiotezlik, həmçinin rəqəm siqnallarının işlənilməsi bloklarına 
qoyulan tələbatları yumşaltmaq mümkün olur
.