Modda almashinish qurilmalari. Rektifikastion qurilmalarning tuzilishi va ishlash prinstipi. Kolonnali qurilmalarning kontakt elementlari. Rektifikastion kolonnalarni hisoblash va loyihalash

Kolonnalarni ishlatish 
Kolonnalarning asosiy ekspluatastion omillaridan biri bosimdir. Yuqori bosim 
asosan qaynash temperaturasi past bo’lgan uglevodorodlar aralashmalarini yuqori 
temperatura rejimida ajratishda qo’llaniladi. 
Rektifikastion kolonna balandligi bo’yicha bosim o’zgarib turadi. Bunga 
tarelkalarning gidravlik qarshiligi sabab bo’ladi. 
Yuqori qaynash temperaturasiga ega bo’lgan komponentlarni ajratish, yuqori 
molekulyar 
uglevodorodlar 
parchalanishining 
oldini 
olish 
maqsadida 
past 
temperaturalarda amalga oshirilishi lozim. Bunday uglevodorodlar vakuum 
kolonnlarda haydaladi. Kolonnada bosimni kamaytirish yo’li bilan uglevodorodlar 
qaynash temperaturasi sun’iy ravishda pasaytiriladi. Mazutdan moyli distillyatlar 
olishda shunday kolonnalar ishlatiladi. 

---

6-rasmda atmosfera – vakuumli qurilma vakuum klonnasi tasvirlangan. Kolonna 
diametri 6,4 m ni tashkil etadi. Konstentrastion qismida 14-20 ta, bug`latish qismida 4 
ta tarelka o’rnatilgan. Bug`latish qismi diametri 3,2 m ni tashkil etadi. Buning sababi 
bu qismda bug` miqdori kamligi va ikkinchi tomondan gudronnig termik parchalanishi
hamda tarelkalarda koks hosil bo’lishining oldini olishdir. 
Kolonna yuqorisida 110-130
0
S, o’rta qismida 400-420
0
S, pastida 380-400
0
S 
temperatura rejimi tashkil qilinadi. Kolonnadagi qoldiq bosim 40-80 mm. sim. ust.ga 
teng. 
Kolonnada vakuum hosil qilish va ushlab turish apparat yuqorisidan chiqayotgan 
bug`larni kondensastiyalash va kondensastiyalanmaydigan gazlarni so’rish yo’li bilan 
amalga oshiriladi. 
Bug`larni 
kondensastiyalash 
uchun 
barometrik 
kondensator 
ishlatiladi. 
Kondensator diametri 1,8 m gacha, balandligi 2,1 m gacha bo’ladi.