Moddiy va ma’naviy meros Subtitle here

Moddiy va ma’naviy meros

Subtitle here

Reja:

Moddiy va ma’naviy meros
1
Milliy ma’niviy meros va qadriyatlar
2

Insoniyat tarixidan ma’lumki, aksariyat davlat va saltanatlar o‘z boyliklarining ma’lum bir qismini hashamatli va ulkan darajadagi me’morchilik obidalarini bunyod etishga va kelajak avlodlarga meros qilib qoldirishga harakat qilganlar.

Biroq turli tabiiy ofatlar, bemisl urushlar va to‘qnashuvlar jarayonida ko‘plab tarixiy obidalar vayronaga aylanib, yo‘q bo‘lib ketishga yoki ba’zilarining nomlarinigina tarix zarvaraqlarida muhrlanib qolganiga aminmiz.

O‘tmishda “dunyoning yetti mo‘jizasi” sifatida tilga olingan obidalarning qismati bugun hammaga ma’lum va ulardan bizgacha Misr ehromlari talafotlarsiz yetib kelishga muvaffaq bo‘ldi.

Tarixiy obidalarni, me’morchilik yodgorliklarini asrab-avaylash, ularni muhofaza qilish bugungi kunda har bir mamlakat va xalqaro tashkilotlarning ustuvor vazifasiga aylandi. 1983 yil ta’lim, ilm-fan va madaniy masalalar bo‘yicha xalqaro tashkilot bo‘lmish YUNESKO huzuridagi yodgorliklar va diqqatga sazovor joylarni asrash bo‘yicha xalqaro Kengash tomonidan 18 aprel - Xalqaro yodgorliklar va tarixiy joylar umumjahon meros kuni etib e’lon qilinishi bu boradagi amalga oshirilishi kerak bo‘lgan xayrli ishlarning poydevori bo‘lib xizmat qildi.

O‘zbekiston Respublikasida ham mustaqillikning dastlabki kunlaridayoq muqaddas qadamjolar va moddiy-madaniy yodgorliklarni asrab-avaylash, ta’mirlash borasida amaliy harakatlar boshlab yuborildi.

O‘lkamizning deyarli barcha shaharlarida bunyod etilgan tarixiy-moddiy me’morchilik obidalari, ko‘hna osori-atiqalar ko‘pligi tufayli jahon jamoatchiligi tomonidan mamlakatimizni “ochiq osmon ostidagi muzey” deya e’tirof etilganligining o‘ziyoq, o‘zbek xalqi uchun yuksak iftixordir.

O‘zbekiston xalqining umummilliy boyligi bo‘lmish madaniy meros obyektlarini muhofaza qilish va ulardan foydalanish sohasidagi munosabatlarni tartibga solish maqsadida 2001 yil 30 avgustda O‘zbekiston Respublikasining “Madaniy meros obyektlarini muhofaza qilish va ulardan foydalanish to‘g‘risida”, 2009 yil 13 oktabrda “Arxeologiya merosi obyektlarini muhofaza qilish va ulardan foydalanish to‘g‘risida”gi qonunlari qabul qilindi.

Ijod ahli o‘z qadriyatlarini bevosita oilasida, mahallada, maslakdoshlarning norasmiy yig‘inlarida san’at muxlislariga yetkazish imkoniyatiga ega edilar. O‘zilgan asarlar va she’rlar, yaratilgan musiqa asarlari va dramalar, rassomlik va haykaltaroshlik namunalarini ijodkorlarning ustaxonasida, mahalla choyxonalarida shinavandalar ko‘rigidan o‘tkazish an’anasi bo‘lgan.

Adib va shoirlar, naqqosh va rassomlar Vatan va millat tarixini yuksak darajada bilgan, ularni mahorat bilan tahlil qilib, badiiy sayqal bergan. Tarixiylik va badiiylikni, milliylik va umuminsoniylikni, diniy va dunyoviy bilimlarni millatning ehtiyojlariga uzviy bog‘lab rivojlantirish mahallalarda istiqomat qilgan ijodkorlar uchun o‘ziga xos bir tamoyil edi.

Hofizlar va mashshoqlar vatani bo‘lgan Samarqandda ilk sahna asarlari yaratildi, dramatik aktyorlar voyaga yetdi, zamonaviy Sharq va G’arb musiqasi sirlarini o‘qitishga mo‘ljallangan bilim yurtlari faoliyat ko‘rsatdi.

Sahnani jihozlash, aktyorlarni kerakli kiyimlar, anjomlar bilan ta’minlashni ham mahalladagi peshqadam fuqarolar o‘z zimmasiga olgan.

Adabiyotlar:

• O`zbekistonning mustaqil taraqqiyoti va mafkuraviy jarayonlar. mas`ul muharrir Q.Nazarov. Toshkent 2001 y.
• 10. Insoniyat tarixi g`oya va mafkuralar tarixidir. Mas`ul muharrir Q.Nazarov. Toshkent — 2001 y.
• 11. Q.Nazarov. Milliy istiqlol royasining asosiy maqsad va vazifalari. Toshkent — 2001 y.
• 12. Bunyodkor g`oya. Mas`ul muharrir K.Nazarov. Toshkent— 2001 y.
• 13. Bugungi dunyoning mafkuraviy manzarasi. Mas`ul muharrir Q.Nazarov. Toshkent — 2001 y.