Modul. Fanga kirish. Texnologik jarayonlarni boshqarishda hisoblash texnikasining roli

Miya interfeysi (in english: brain- computer interface) – kompyuter 
elektordlar va miyaga o`rnatilgan retseptorlar yordamida foydalanuvchi miyasidagi 
o`zgarishlarga mos ravishda ovoz va nurlanishni boshqarib turishga javobgar 
bo`ladi. 
Fizik interfeys – bu fizik qurilmalar bilan ishlash muhiti. Bu muhit haqida 
gapirilganda asosan kompyuter portlari tushuniladi: 
Tarmoqli interfeys; 
Shlyuz (telekommunikatsiya) – mahalliy tarmoqlarni undan kattaroq 
tarmoqlar bilan, misol uchun Internet, bog`lovchi qurilma; 
Shina(Kompyuter); 
COM interfeys (Component Object Model interface) – mavhum funksiyalar 
va xususiyatlarni shu interfeys komponentalari orqali boshqa dasturlarda aniq 
funksiya ko`rinishida qo`llash imkonini beradi; 
Ma’lumotlar almashish uslubiga ko`ra interfeys parallel va interfeyslarga 
bo`linadi.Kompyuter tarmog`i (hisoblash tarmog`i, ma`lumotlar almashish 
tarmog`i) – ikki yoki undan ortiq kompyuterlar o`rtasidagi aloqa tizimidir. 
Ma`lumotlar almashish turli xil fizik hodisalarni qo`llash orqali amalga oshiriladi: 
elektr signallari yoki elektromagnit nurlanishlarning turli xil ko`rinishlari orqali. 
 

---

132 
24 - MA’RUZA : FOYDALANUVCHILAR INTERFEYSI UCHUN 
JIHOZLAR. 
 
Sozlash turlari. 
Sintaktik xatolar xaqida xabarlar to’xtashi bilanoq sozlash boshlanadi. 
Sozlash jarayoni bo-shida oddiy test malumotlaridan foydalanish kerak. Agar bunda 
to’g’rinatijalar hosil bo’lsa unda juda ko’p murakkab ma`lumotlar bilan ishlab 
ko’rish kerak. 
Agar natijalar noto’g’ri bo’lsa unda quyidagi hollar bo’lishi mumkin: 
1. Sintaktik xato yo’q, lekin dastur kompilyatsiya bo’lmagan. 
2. Dastur ishlayapti, kompilyatsiya bo’lgan, lekin natija chiqarmayapti. 
3. Dastur kompilyatsiya bo’lgan ishlayapti, lekin kutilmagan uzilishlar bo’lyapti. 
4. Dastur kompilyatsiya bo’lgan , ishlayapti, lekin noto’g’ri natija chiqaryapti. 
5. Dastur sikl ichida ishlab to’xtab qolmoqda. 
Quyidagi har bir holatni ko’rib chiqamiz: 
1 - holat. Bu holatlarni tuzatishda tizimni yaxshi biladigan xodimdan masalahat 
so’rashi kerak. 
2 - holat. Bu holatlar qandaydir mantiqiy va tizimli holatlar orqali bo’lgan bo’lishi 
mumkin. Masalan, algoritm boshlanishi bilan qiymatiga qarab ketishi mumkin. 
Tuzatish yo’llaridan natija hosil qilish segmentini qayta dasturlash usulidir. 
3 - holat. Dastur ko’zda tutilgandan oldinroq to’xtab qolishi og’ir holatlardan biridir. 
Bu holatlar-ni topish uchun xatolarni topish usullaridan foydalanish ma`qul. 
4 - holat. Bu holat dastur to’g’ri tuzilganligini, lekin unda xatolik borligini 
ko’rsatadi. 
5- Bu holatda qaysi sikldan to’xtash bo’lganligini topish kerak. Buning uchun 
gumon qilingan tcikldan oldin va keyin chiqarish operatorlarini quyib tekshirish 
kerak. 
Yuqoridagilarni hisobga olib quyidagi umumiy takliflarni berish mumkin: 
- Dastur qancha ko’p yozilsa shuncha ko’p xato bo’lishi mumkin. 
- tuzatish jarayonini dasturni yozish bosqichida o’ylash kerak. 
- Tuzatish jarayonida ishlatilaetgan o’zgaruvchi konstantalarning ro’yxati bo’lishi 
kerak. 
- Topilgan xatolarni albatta ketma - ket tuzatish kerak. 
- har doim chiqarilgan natijalarni yaxshilab ko’rib tahlil qilish zarur. 
- Dastur variantlarni sanasi bilan alohida saqlanishni tahlil qilish kerak.