Modul Leksiya Súyek sınǵanda kórsetiletuǵın birlemshi medicinalıq járdem

Emlewdegi birinshi med ja`rdem.. Jaraqatlang`an nawqaslarg`a birinshi med ja`rdem ashiq pnewmotoreksti jog`altiwg`a bag`darlang`an boliwi kerek. Usi maqsette jara zonasina germetizatsiyalaytug`in aseptikaliq baylam qoyiledi. Nawqaslardi emlegende- ko`kirek kletkasindag`i jaralarg`a birinshi xirurgiyaliq tazalaw islenep, qabatpa-qabwt tuyiq tigilip ha`m plewra boslig`ina jiynalg`an hawa ja`ne qan alinadi.
Klapanli pnewmotoreksta tez-tezden plewra boslig`ina punktsiya islenip, hawa sorip alinadi yamasa Byulau boyinsha shig`ariwshi drenaj qoyiledi. Biraq bunday jag`daylarda birden operatsiya islegen maqul boledi. Qarin diywalinin` jaraqatlaniwlari qarinnin` tikkeley trawma aliwinda, awir na`rseni ko`tergende kelip shig`adi. Qarin diywalinin` jabiq jaraqatlaniwi (qarin bulshiq etinin` u`ziliwi) ha`m ashiq jaraqatlaniwlari (ha`r qiyli jaralar) bolip bo`linedi.
Klinikasi: Qarin boslig`inin` jabiq jaraqatlaniwi ushin jergilikli awiriw ha`m gemotoma xarekterli boledi. Pal`patsiyalap ko`rgende gemotoma qatayg`an tompaqliq tu`rinde aniqlanadi. Qarinnin` bulshiq etinin` u`ziliwinde- nawqas qarin bulshiq etin kergende de ha`m bosastirg`andada tompaqliq aniqlanadi. Qarin diywalinin` ashiq jaraqatlaniwlari ha`r qiyli jaraqatlardan keyin payda boledi.
Emlew. Qarin diywalinin` jabiq jaraqatlaniwinda nawqas tiniw jatqariledi. Da`slepki ku`nlari suwiq kompress qoyiledi, son`inan jilli kompress qoyiledi. Eger u`lken gemotomalar bolsa, onda operatsiya islenedi.
Qarin jaraqatlarinda jarani 1- shi xirurgiyaliq tazalaw islenedi ha`m keyninen jaraqatlang`an jer tigiledi.
Оtkir qarinG` haqqinda tu`snik.
O`tkir qarin tu`sinigi- bul qarin boslig`indag`i organlardin` isiniwinen payda bolatug`in simptomlar kompleksine aytiledi.
Qarin boslig`inin` keselliklarine appenditsit (soqir ishektin` appendikulyar o`simshesinin` isiniwi), ishektin` ju`rmey qaliwi (isheklardin` ishindegilardin` ju`riwinin` buziliwi yamasa toqtap qaliwi), xoletsistit (o`t qaltasinin` isiniwi), o`t tas keselligi ( o`t qaltasina yamasa o`t jolina tastin` tig`ilip qaliwi), asqazan ragi, asqazan ha`m 12 barmaq ishek jara keelliklari jatadi.
Etiologiyasi: Bawirdin`, talaqtin`, asqazan-isheklardin` h t b lardin` trawmaliq jaraqatlaniwlarinan, asqazan ha`m 12 barmaq ishek jaralarinin` jariliwinan ha`m basqada peritanitlarden ibarat.
Klinikasi: Qarinnin` awiriwi, qarin bulshiq etlarinin` taqtay ta`rizli bolip qatip qaliwi menen xarekterlenedi. Sol sebepten “taqtay ta`rizli” qarin delinedi.
Eger qarin diywalin a`sten basip birden jiberip qalsaq, sol waqitta qarindag`i awiriw ku`sheyedi- bul Shetkina-Blyumberg simptomi dep ataledi. Bunnanda basqa nawqastin` dene temperaturasi ko`teriledi, qusadi, ishi o`tedi, qanin laboratoriyada tekserip ko`rgende leykotsitoz bayqaledi.
«O`tkir qarin» dep diagnoz qoyilg`an nawqas da`rha`l keselxanag`a alip bariliw kerek.
Keselxanag`a alip baraman degenge shekem ha`m keselxanada wrach ko`rip toliq diagnoz qoyaman degenge shekem nawqasqa tazalawsha klizma islewge, antibiotiklar saliwg`a ha`m awiriw qatdiriwshi da`rilardi saliwg`a bolmaydi.
Emlew. G`O`tkmr qarinG` dep diagnoz qoyilg`an nawqas tezden operatsiya islenedi ha`m o`tkir qarin sebebi aniqlanadi.