ISTE’MOLCHILARNI KETMA-KET ULASH
Ketma-ket ulanganda zanjirdagi tok kuchi
Bundan buyon elektr zanjirdagi elektr energiyani iste’mol qiluv-
chilarni o‘tkazgich emas, balki iste’molchi deb yuritamiz. Odatda, elektr
zanjirlarga bitta emas, balki bir nechta elektr iste’molchi ulangan bo‘ladi.
Bunda iste’molchi deganda elektr lampochka, radio, magnitofon, televi-
zor, muzlatkich, elektr isitkich, dazmol va boshqa elektr asboblari tu-
shuniladi. Elektr zanjirga iste’molchi o‘rniga bir yoki bir nechta rezis-
tor ulangan bo‘lishi ham mumkin.
Ikkita lampochkani ketma-ket ulab. Kalit ulanganda zanjirdan tok o‘tadi va lampochkalar yonadi.
Bunda zanjirga ulangan uchala ampermetr bir xil qiymatni ko‘rsatadi.
I. Agar zanjirga n ta lampochka ketma-ket ulangan bo‘lsa, ulardan
o‘tayotgan tok kuchlari ham bir-biriga teng bo‘ladi.
Iste’molchilar ketma-ket ulanganda, har bir iste’molchidan
o‘tayotgan tok kuchlari bir xil bo‘ladi.
Ketma-ket ulanganda zanjirdagi kuchlanish
elektr zanjir kaliti ulanganda 1-voltmetr 4 V ni, 2- va
3-voltmetrlar 2 V ni ko‘rsatadi. Lampochkalarning yonishi xiralashadi.
Zanjirdagi to‘liq kuchlanish ketma-ket ulangan ikkala lampochkadagi
kuchlanishlarning yig‘indisiga teng bo‘ladi.
Iste’molchilarni ketma-ket ulash
Elektr toki
Agar n ta lampochka ketma-ket ulansa, u holda zanjirdagi to‘liq
kuchlanish quyidagicha bo‘ladi.
Iste’molchilar ketma-ket ulanganda, zanjirdagi to‘liq kuchlanish
har bir iste’molchidagi kuchlanishlarning yig‘indisiga teng bo‘ladi.
Ketma-ket ulanganda qarshilik
Om qonuniga binoan, elektr zanjirda birinchi lampoch-
kadagi kuchlanish
1. U = IR
2. Zanjirdagi lampochkalarning to‘liq qarshiligi R, ulardan o‘tayotgan
tok kuchi I ga tengligidan to‘liq kuchlanish U uchun quyidagi formula
ham o‘rinlidir:
U = IR.
Agar zanjirga n ta lampochka ketma-ket ulansa, u holda zanjirdagi
o‘tkazgichlarning to‘liq qarshiligi quyidagicha bo‘ladi:
Do'stlaringiz bilan baham: |