Молия” фанидан мавзу: : акциядорлик жамиятлари фаолиятини молиялаштиришга хорижий капитални жалб этиш масалалари

3-жадвал
Материаллардан фойдаланиш таҳлили

Кўрсаткичлар	Бизнес-режада	Ҳақиқатда	Фарқи
1	2	3	4
1. Моддий харажатлар (минг сўм)	42843	42043	-800
2. Товар маҳсулоти (минг сўм)	74260	79797	5537
3. Товар маҳсулоти, материал ҳажми (сўм) (1/2)	0,5769	0,5268	-0,05
4. Материал сарфи ўзгаришининг таъсири ( +, -)
- товар маҳсулоти таннархидаги моддий харажатларнинг қимматлашиши (+), пасайиши (-)
- 0.050 * 79797 = - 3989			-3989
- товар маҳсулотининг ҳажми, минг сўм	Х	Х
5. Материал қайтими, сўм (2 / 1)	1,73	1,89	0,16

Таҳлил этилаётган жадвал маълумотларидан кўринадики, моддий харажатларни иқтисод қилиш натижасида қўшимча равишда 6914 минг сўмлик маҳсулот ишлаб чиқаришга эришилди. Бундан кўринадики, корхонада
товар маҳсулотига сарфланадиган материаллардан самарали фойдаланиш
борасида ишлар яхши йўлга қўйилган. Корхонада материал қайтими
бизнес-режада белгиланган 1,73 сўмдан ҳақиқатда 1,89 сўмга ўсган.
Бундай натижа корхонада материаллардан самарали фойдаланганлигидан
далолат беради.
Материал ресурслардан фойдаланиш самарадорлиги ва уларни
ишлаб чиқариш ҳажмига таъсири таҳлили
Материал қайтими ҳамда материал сиғими, аввало, ишлаб чиқариш
ҳажми ва материал харажатларига боғлиқ. Ишлаб чиқарилган маҳсулот миқдори, унинг структураси ва маҳсулот сотиш баҳосининг ўзгариши ишлаб
чиқариш ҳажмининг қиймат шаклига таъсир этади. Материал харажатларига
ҳам айнан шу омиллар, яъни ишлаб чиқарилган маҳсулот миқдори, унинг
структураси, маҳсулот бирлиги учун материаллар сарфи, материаллар баҳоси
таъсир этади. Материаллар сиғимига таъсир этувчи омилларни қуйидагича
ифодалаш мумкин:

Бунда
М_ё - маҳсулот материал сиғими;
М_х - материаллар харажати;
Қ – ишлаб чиқарилган маҳсулот қиймати;
ВҚ_М - жами ишлаб чиқарилган маҳсулот миқдори;
М_С - маҳсулот структураси;
М_МС - маҳсулот материал сарфи;
М_б - материал баҳоси;
Материаллардан самарали фойдаланишни ифодаловчи асосий кўрсаткичлардан бири – материал харажатларининг ҳар сўмига тўғри келадиган фойда ҳисобланади. Бу кўрсаткичдан юқори даражага эришиш корхона фаолиятининг ижобий томонини ифодалайди. Материаллардан фойдаланишни комплекс таҳлилида материал харажатларини ҳар сўмига тўғри келадиган фойда кўрсаткичининг динамикаси ўрганилади, рақобатдаги корхона маълумотлари билан таққосланиб ишга солинмаган ички имкониятлари аниқланади. Материал харажатларини ҳар сўмига тўғри келадиган фойда миқдорини базис давридан фарқланишига омиллар таъсири қуйидагича ифодаланади:

бунда Ф - сотишдан кўрилган фойда;
М_Х - материаллар харажати;
С_Т - сотишдан келган соф тушум;
ВҚ_М - ишлаб чиқариш ҳажми;
Р_С - сотишдан кўрилган рентабеллик, %;
У_С - ишлаб чиқариш ҳажмида сотишдан келган тушум ҳиссаси, %
М_Қ - материал қайтими