“moliya” fanidan O’quv-uslubiy qo'llanma bilim sohalari

Usul
Ta’rif
Afzalliklari
Kamchiliklari
Foydalanish 
sharoitlari 
O‘TKB
Firma uchun 
hisoblangan 
O‘TKB 
barcha 
lohiyalar 
uchun 
diskont 
stavka 
sifatida 
xizmat 
qiladi. 
- Ko‘pchilik biznes 
ijrochilari 
uchun 
ma’lum; 
- 
baholash 
xarajatlarini 
kamaytiradi, 
chunki firma uchun 
kapital 
bahosi 
yagona bo‘ladi; 
- 
bahoga ta’sir 
etuvchi 
muammolarni 
kamaytiradi. 
- turli loyiha risklari 
uchun 
diskont 
stavkalarni 
moslashtirmaydi. 
- kapital strukturasida 
qarz 
loyihasini 
moslashtirishda 
egiluvchan emasligi. 
Firma uchun o‘xshash 
riksli loyihalarda; 
- 
turli 
diskont 
stavkalardan 
foydalanish xarajatlar 
bilan 
bog‘liq 
yetarlicha 
muammolarni keltirib 
chiqaradi. 
Tuzilma
viy 
O‘TKB 
Firma 
doirasidagi 
individual 
biznes 
birliklari va 
tuzilmalar 
- 
Individual 
loyihalar 
uchun 
tuzilma doirasidagi 
risklardan 
foydalanadi; 
- 
tuzilmalar 
- 
Loyihalarda 
tuzilmalararo 
risk 
farqlarini aks etmaydi; 
- tuzilmalar doirasida 
qarz 
imkoniyatlarini 
hisobga olmaydi; 
- har bir tuzilmaning 
ichida 
individual 
loyihalar 
uchun 
o‘xshash risk va qarz 
nisbatlari mavjud; 
- 
diskont 

---

192 
uchun 
qo‘llanilib, 
har 
bir 
tuzilma 
uchun 
alohida 
diskont 
stavkadan 
qo‘llaniladi. 
menejerlarining 
o‘zlarining tuzilma 
kapital baholarini 
kamaytirishga 
qaratilgan 
raqobatiga 
ta’sir 
ko‘rsatadi. 
- tuzilmalar bo‘yicha 
diskont 
stavkalarini 
tanlash bilan bog‘liq 
potensial xarajatlarning 
vujudga kelishi; 
- vakillik tuzilmalari 
uchun yagona tuzilma 
firmalarni 
topishning 
murakkabligi. 
stavkalaridagi 
farqlanish 
tuzilmalarda 
xarajatlarni 
vujudga 
keltiradi, 
tuzilmalar 
aro emas.
Kompaniyaning kapital bahosini hisoblash bir qancha moliyaviy vositalardan 
foydalanishni talab etadi.Tahlilchi soliqdan so‘nggi kapital bahosini hisobga 
olishda imtiyozli aksiyaning bahosini, o‘rtacha aksiya bahosini va o‘rtacha 
tortilgan kapital bahosini hisoblashi zarur.
 
Yangi kapital investitsiyalarni baholash uchun firmaning kapital 
bahosidan foydalanish Har bir biznes tarmog‘ining o‘ziga xos risklari mavjud.1-
jadvalda ko‘rishimiz mumkinki, Global Energiya uchun kapital bahosi 11% ga 
teng bo‘lib, firmaning tuzilmaviy kapital bahosining o‘rtachasini o‘zida ifodalaydi 
va eng kam 8% quvurlar uchun 18% gacha tadqiqot va rivojlantirish uchun kapital 
baholarini aks ettiradi.
Hozirda Global Energiya barcha faoliyat yurituvchi 3 tuzilmasi uchun 11% 
kapital bahosidan foydalanmoqda. Unga ko‘ra kashf etish va rivojlantirish kapital 
bozorida riski uchun 18% bo‘lishni talab qilsada 11% dan foydalanilmoqda. 
Shunday qilib, Global Energiya yuqori riski loyihalarga yuqori investitsiya kiritadi. 
Kompaniya umumiy kapital bahosidan foydalanar ekan, o‘zining past riskli 
tuzilmalari uchun kam investitsiya qiladi.
 
20-mavzu. Moliya va investitsion portfelni shakllantirish 
Reja: 
1. Foydalilik funksiyasi va loqaydlik egri chiziqlari