“moliya” fanidan O’quv-uslubiy qo'llanma bilim sohalari

 
1. Uy xo‘jaliklari qabul qiladigan moliyaviy qarorlar 
Odatda, tarkibi va hajmi (o‘lchami) turlicha bo‘lgan oilalar uy xo‘jaliklari 
deb ataladi. Bunda qutbning bir tomonida (bir tarafida) bir necha avlod 
vakillaridan tashkil topgan, bir uyda yashaydigan va ma’lum iqtisodiy resurslarga 
birgalikda egalik qiladigan katta oilalar tursa, qutbning ikkinchi tomonida (qarama-
qarshi tarafida) bir o‘zi yashaydigan va an’anaviy oila tushunchasiga mos 
kelmaydigan yakka inson turadi. Ammo “Zamonaviy moliya”da bunday oila ham 
uy xo‘jaligi hisoblanadi.
Amaliyotda uy xo‘jaliklari tomonidan, odatda, to‘rt xil moliyaviy qarorlar 
qabul qilinishiga to‘g‘ri keladi. Ularni quyidagi guruhlarga ajratish mumkin: 
6
1990 yilda iqtisod sohasida Nobel mukofoti Garri Markovits (Harry Markowitz), Merton Miller (Merton 
Miller) va Vilyam Sharpga (WilliamSharpe) moliya nazariyasi va amaliyoti rivojiga ulkan ta’siri bo‘lgan ilmiy 
hissasi uchun berilgan. 

---

11 
1. Pul mablag‘larini iste’mol qilish va jamg‘arish to‘g‘risidagi qarorlar. 
Oila boyligining qaysi qismini iste’molchilik ehtiyojlariga sarflash mumkin? Joriy 
daromadning qaysi qismini kelajakda sarflash uchun saqlab qo‘yish va jamg‘arib 
borish kerak? 
2. Investitsiyalar bilan bog‘liq bo‘lgan (investitsion) qarorlar. Mavjud 
jamg‘armalarni qaysi (qanday) aktivlarga yo‘naltirish (joylash-tirish) kerak? 
3. Moliyalashtirish to‘g‘risidagi qarorlar. Uy xo‘jaligi o‘z iste’-molchilik 
va investitsion rejalarini amalga oshirish uchun qachon va qay tarzda qarz olingan 
mablag‘dan foydalanishi kerak? 
4. Riskni boshqarish (riskiy boshqaruv) bilan bog‘liq qarorlar. Uy 
xo‘jaliklari qanday qilib va qanday shartlarda moliyaviy vaziyat mavhumligi 
(noaniqligi) darajasini kamaytirishlari kerak va yo‘l qo‘yiladigan risk darajasini 
qachon oshirishlari zarur?
Shunday qilib, uy xo‘jaliklari tomonidan qabul qilinadigan moliyaviy 
qarorlarni chizmada quyidagicha aks ettirish mumkin (2.1-rasm): 
2.1-rasm. Uy xo‘jaliklari tomonidan qabul qilinadigan