Moliya” fanidan

Xaridorlar tomonidan xavf tahlili 3 - jadval

Baholash parametrlari	Parametrik baholash	Parametrik baholash	Parametrik baholash
	3	2	1
Tovarni narxiga ta`sirchanlik	Xaridorlar arzon tovarga moyilligi	Tovarlar orasidagi farq sezilarli	Narxga e`tiborsiz
		+
Xaridorlarning bozordagi tovarlarga qanoatlanishi	Tovarning asosiy ko`rsatkichlari bilan qanoatlanmagan	Tovarning ikkilamchi ko`rsatkichlari bilan qanoatlanmagan	Tovarlar sifati juda yoqadi
			+
O`rinbosar tovarlarga o`tish moyilligi	Kompaniya tovari unikal emas	Kompaniya tovari qisman unikal	Kompaniya tovari mutlaq unikal
	+
Xaridorlar ulushi	Xaridor kam	Xaridor o`rta darajada	Xaridorlari ko`p
			+

4-ball.O`rnini bosuvchi tovarlarning xavfi o`rta darajada.Bunda asosan 2 omil nazarda tutilgan o`rinbosar tovarlar bilan orasidagi farq yuqori emas va narx bo`yicha ham farqlar sezilarli bo`lmagani tufayli xaridorlarning o`rinbosuvchi tovarlarni sotib olish ehtimoli yuqori emas.
Yangi raqobatchilar paydo bo`lish xavfi 4-jadval

Baholash parametrlari	Parametrik baholash	Parametrik baholash	Parametrik baholash
	3	2	1
Tovar ishlab chiqarishdan iqtisod qilish darajasi	Mavjud emas	O`rta iqtisod qilinadi	O`ta tejamli
		+
Yuqori kuchli brendlar	80% egallagan	50% egallagan	Mavjud emas
	+
Mahsulotni diferentsiatyalash	Tovar turi ko`p	O`rta darajada	Bir xil
		+
Bozorga kirish imkoniyati mavjudligi	Mavjud	O`rta darajada	Cheklangan
		+
Davlat siyosati	Cheklov yo`q	O`rta darajada	Cheklangan
		+
Tarmoqni o`sish tempi	Jadal o`suvchi	Sekinlashuvchan	Kamayuvchi
	+
Mavjud raqobatchilarni narx tushirishga tayyorligi	Narxni pasaytirmaydi	Yirik raqobatchilar narxni tushiradi	Narx pasaytirishga tayyor
	+

17-ball. Yangi raqobatchilarning paydo bo’lish xavfiga nazar solsak, bozorni yuqori kuchli brendlar deyarli egallab bo'lgan, mahsulotni diferentsiyalashtirish darajasi o'rta darajada, biron bir yangi korxonaning bozorga kirish ehtimolligi o’rta darajada, davlatning bu soha bo’yicha siyosati o’rta darajada, tarmoqning o’sish tempi esa juda yuqori. Ushbu ma’lumotlarga asoslanib shuni aytish mumkinki, bozorga yangi raqobatchilarning kirishi juda xavfli va bu 17 ball bilan baholandi.
Xom ashyo yetkazib beruvchilarni tahlili 5-jadval

BAHOLASH PARAMETRLARI	Parametr baholari	Parametr baholari
	2	1
Yetkazib beruvchilar soni	Monopoliya	Ko`p
		+
Yetkazib beruvchilar resurslarini chegarasi	Resurslar tanqis	Ko`p hajmda
		+
Yetkazib beruvchilarni o`zgartirish xarajatlari	Yuqori harajat	Past xarajat
		+
Y.B uchun yo`nalishimiz ahamiyati	Ahamiyatsiz	Ahamiyatli
	+

5-ball. Xom ashyo yetkazib beruvchilar tahlili shundan iboratki, yetkazib beruvchilar soni ko’p, ularning resurs chegarasi esa yuqori, boshqa yetkazib beuvchilar bilan hamkorlik qilish uchun ketadigan xarajatlar past darajada va biz tanlagan yo’nalishimiz ahamiyati ular uchun past darajada. Bu yo’nalish bo’yicha tahlil 5 ball olgan.
Bu tahlildan , bizning tarmoq bozorida yangi raqobatchi kompaniyalar paydo bo’lish ehtimoli kamligi, mavjud kompaniyalarning salohiyati yetarli emas ekanligi ma’lum bo’ldi. Shunga ko’ra kompaniyamiz uchun bozor ochiq va uni to’la egallash imkoniyati yetarliligi sabab ishlab chiqarish hajmini oshirish va yangi bozorlarga kirib borish imkoniyatini tahlil qilsih zarurligi aniqlandi. Bu borada yangi chora tadbirlar va strategiayalar ishlab chiqish kerakligi ayon bo’ldi.

4. Raqobat strategiyasini takomillashtirish asosida ,,Rash-Milk” sutni qayta ishlab chiqaruvchi kompaniyasini rivojlantirish
Korxonaning raqobat strategiyasini ishlab chiqish va amalga oshirish bosqichlari:
Raqobat strategiyasini ishlab chiqishda korxonaning raqobat kurashidagi asosiy moliyaviy maqsadi uning unumdorligini oshirish, xarajatlarni kamaytirish va sotishni ko'paytirishdan iborat. Moliyaviy maqsadlarga erishish uchun kompaniyaning bozor maqsadlari aniqlandi: bozor ulushini ko'paytirish va ta'minot shartlarini yaxshilash. Ichki maqsadlar: ishlab chiqarish xarajatlarini kamaytirish; xaridlar samaradorligi va sifatini oshirish, xodimlarning motivatsiyasini oshirish, ilg'or texnologiyalar va innovatsiyalarni joriy etish asosida ishlab chiqarish sifatini yaxshilash; rejalashtirish va moliyaviy boshqaruvni takomillashtirish; mijozlarga xizmat ko'rsatish sifatini yaxshilash.
Shunday qilib, biz xulosa qilishimiz mumkinki, bizning fikrimizcha, “RASH-MILK” kompaniyasining asosiy raqobat strategiyasi, ko'plab korxonalar kabi, tovarlarning unumdorligi va sifatini oshirish strategiyasi bo'lishi kerak.
Taklif etilayotgan strategiya birinchi navbatda mahsulot tannarxini pasaytirishga asoslangan. Ammo, boshqa tomondan, u mahsulotning o'ziga xosligiga, bozorning ma'lum bir segmentiga keng qamrovli xizmat ko'rsatishga e'tiborni qaratadi, kompaniyani innovatsiyalarni joriy etish orqali raqobatchilar bo'lmagan, sotilmagan bozorlarni qidirishga undaydi, shuningdek, o'z mahsulotlarini ortda qoldirishga hissa qo'shadi. raqobatchilar ko'proq mobil boshqaruv tizimini yaratish orqali, chunki sanab o'tilgan turlarning barchasi raqobatbardosh ustunlik sotishga bevosita ta'sir qiladi.
Shunday qilib,yuqoridagi tahlillar va analizlar bilan korxona faoliyatini yanada rivojlantirish va mavjud to’siqlarni yengib o’tish va raqobat strategiyasini rivojlantirish yo’llari aniq va strategik jihatdan ishonchli bo’ladi.
1-TAHLIL
Masalan,Korxona faoliyatining boshlanishida bajariladigan SWOT analiz natijalari va fakt va ma’lumotlariga asoslanib faoliyat doirasidagi uzoq muddatli strategiyani belgilab olishi mumkin,ya’ni
Yangi strategiyalar kiritilgandan keyin kuchli, zaif, imkoniyat va tahdidlarni tizimlashtirish uchun SWOT tahlili o'tkaziladi

Unda faoliyat turning kuchli tomonlari,zaif tomonlari,imkoniyatlar hamda tahdidlarini ko’rib chiqishimiz mumkin 2- TAHLIL Bundan tashqari PEST - biznes yoki shaxsiy imkoniyatlarni aniqlashga yordam beradi va muhim tahdidlar to'g'risida oldindan ogohlantiradi. - Sizning biznes muhitingizdagi o'zgarish yo'nalishini ochib beradi. Bu amalga oshirilayotgan narsani shakllantirishga yordam beradi, shunda siz unga qarshi emas, balki o'zgarish bilan ishlaysiz. - Nazoratga olinmagan sabablarga ko'ra muvaffaqiyatsiz bo'lishi mumkin bo'lgan loyihalarni boshlashdan qochishga yordam beradi. Shuningdek,Siyosiy omillarga ko’ra,vaziyatga qarab - Davlat hokimiyati bilan mustahkam aloqalar o'rnatib va tub aholini ish bilan ta'minlash.

Iqtisodiy faktorlarga ko’ra,
-Hodimlarni o'qitish va ularning malakasini har oyda oshirib borish, sifat to'garaklarini tashkil etish, mahsulotlar reklamasini butun O’zbekiston bo'ylab yoyish
-Yangi innovatsiyalarni kompaniyaga joriy etish, xom ashyo resursini ham o’zi ta’minlash.
- Yangi bozorlarni kashf etish va yashirilgan talabni ro’yobga chiqarish.
ijtimoiy-madaniy faktorlarga esa,
- Mahsulot turlarini ko’paytirish va yangi hududlarda kompaniya filiallarini ochish
- Bu albtta iste'molchilarning ta'bining o'zgarishiga olib keladi shuning uchun biz mahsulotlarimizni difersifikatsiya qilishimiz zarur
-Reklama ko'lamini kengaytirish: Katta sport festivallartiga homiylik va shu kabi aholi e'tiborini jalb qilgan faoliyatlarga homiylik qilish
Texnologik faktorlarga esa:
-Yog’lilik darajasi ko’p bo’lgan smetana, yogurt va tvorog(tarkibiy qo’shimchalar bilan)
-Yangi tadqiqotlar uchun sarmoyalar ajratish orqali, yangi mahsulot ishlab chiqarish texnologiyalarini kashf etish.
- Bu katta sarmoyani talab etsada ishlab chiqarish xarajatlarini pasaytiradi va ishlab chiqarish jarayonidagi brak mahsulotlar sonini kamaytiradi va ishlab chiqarish jarayoni tezligini oshirish kabi choralar ko’rishimiz mumkin.
Biz yuqorida PEST tahlili o`tkazishda siyosiy, iqtisodiy, ijtimoiy, texnologik faktorlarning 3 tadan asosiy omili bo`yicha uch nafardan mutaxassis fikrlar, mulohazalaridan foydalandik va ushbu fikrlar va omillar bo’yicha kompaniya rivojlantirish bo’yicha tadbirlar amalga oshirishimiz mumkin va hokazo.

“RASH-MILK” sutni qayta ishlash kompaniyasining raqobatdoshligini ta`minlash yo`llari va olib borayotgan chora-tadbirlari.

Adabiyotda raqobatbardoshlik tushunchasi juda noaniq talqin qilinadi. Umumiy ko`rinish raqobatbardoshlik - ob'ekt va unga xizmat ko'rsatishning mulki bo'lib, u ushbu bozorda taqdim etilgan shunga o'xshash ob'ektlar bilan solishtirganda muayyan ehtiyojni haqiqiy yoki potentsial qondirish darajasi bilan tavsiflanadi.
Korxonaning raqobatbardoshligi uning sanoatdagi boshqa korxonalarga nisbatan nisbiy ustunligi sifatida belgilanishi mumkin.Raqobatbardoshlik resurslardan foydalanish samaradorligini aks ettiradi. Bu tamoyil alohida korxona darajasida ham, butun mamlakat iqtisodiyoti darajasida ham amal qiladi. Unga asoslanib, raqobatbardoshlikni ta'minlash uchun korxona doimiy ravishda eng to'liq va to'liq g'amxo'rlik qilishi kerak, deb ta'kidlash mumkin.Samarali foydalanish ixtiyoridagi resurslar, shuningdek, barcha turdagi resurslarni kelajakda ishlab chiqarish uchun sotib olingan resurslar.
M.Porter kompaniyaning sanoatdagi mavqei raqobatdosh ustunlikni belgilaydi, deb hisoblaydi. Oxir oqibat, agar ular kuchli raqobatdosh ustunlikka ega bo'lsa, firmalar o'z raqiblaridan ustun turadilar. Raqobat ustunligi ikkita asosiy turga bo'linadi: 1) arzonroq xarajatlar va 2) mahsulotni farqlash. Kamxarajat firmaning raqobatchiga qaraganda kamroq xarajat bilan taqqoslanadigan mahsulotni ishlab chiqish, ishlab chiqarish va sotish qobiliyatini aks ettiradi.
Differentsiatsiya - bu mijozga yangi mahsulot sifati, maxsus iste'mol xususiyatlari yoki sotishdan keyingi xizmat ko'rinishida noyob va kattaroq qiymatni taqdim etish qobiliyatidir.
Kamroq xarajat va farqlash asosida raqobatdosh ustunlikka erishish qiyin, ammo baribir mumkin. Biroq, har qanday samarali strategiya, ulardan biriga qat'iy rioya qilgan holda, raqobatdosh ustunlikning barcha turlariga e'tibor berish kerak. Kam xarajatlarga e'tibor qaratadigan firma hali ham maqbul sifat va xizmatni taqdim etishi kerak. Xuddi shunday, tabaqalashtirilgan mahsulotlar ishlab chiqaradigan firmaning mahsuloti raqobatchilarning mahsuloti kabi qimmat bo'lmasligi kerakki, bu firma zarariga olib keladi.
Shu kabi asosiy jihatlardan foydalanib o`tkazilgan tahlillardan shuni aniqlash mumkinki, bozordagi raqobat kuchli bo`lganligi tufayli sotuv ulushini biroz oshirish uchun ham kompaniya katta hajmdagi sarmoya kiritishga majbur va kompaniya mahalliy ishlab chiqaruvchilar bilan doimiy narxli raqobatda ustun kelishi kerak.SWOT analizga ko`ra kompaniya bu kamchiliklarini mahsulotlarini katta hajmda ishlab chiqarishi hamda deyarli barcha qatlamdagi aholi uchun Tovar ishlab chiqarish orqali himoya qilishi mumkin.PEST tahliliga ko`ra kompaniya uchun texnologik omillar ta`siri yuqori ya`ni bunda yangi kashfiyotlar,internet va mobil qurilmalar nazarda tutiladi lekin bu holatda ham kompaniya ustunlikka ega ya`ni kompaniyaning moliyaviy imkoniyati yuqoriligi hamda bu sohadagi mutassislar bilan yetarli darajada ta`minlanganligi tufayli yangi texnikalar sotib olish va ulardan foydalanish imkoniyati yuqori.Vanihoyat M.Porterning “romb” i tahliliga ko`ra mavjud sohadagi vaziyatni ko`rib chiqdik.Bunga ko`ra bu sohaga kirish xarajatlari yuqoriligi tufayli yangi raqobatchilar paydo bo`lishi ehtimoli kam.Xaridorlarning tovar narxiga bo`lgan ta`sirchanli o`rta darajada ekanligini hisobga olib kompaniya barcha narxlarda tovar ishlab chiqarishi hamda xom ashyo yetkazib beruvchilarni yo`qotish ehtimolini oldini olish uchun ular bilan uzoq yillik manfaatli shartnomalar tuzishi kerak.O`rinbosar tovarlarni xavfini ham unutmagan holatda tovarlarni funksiyalarini rivojlantirib, yanada ishlatishga qulayligini orttirib borishi zarur.Shunday samarali yo`llardan foydalanish orqali kompaniyani ishlab chiqarish hajmini orttirib,bozordagi sotuv hajmini yuqorilatish orqali bozordagi mavqeini va o`rnini yanada mustahkamlab borishga erishish mumkin.
4-TAHLIL
Matritsa BCG ham bizga joriy holatdagi strategiya va ishlab chiqarish rejalarimizni yana ham kuchliroq qilib tuzish hamda rivojlantirish masalalarini ko’rib chiqishda yordam beradi,masalan qaysi sohada istiqbollik ehtimolligi mavjud,qaysi soha rivojlanishi uchun yetarli mablag’ kiritilishi zarur,qaysi sohaga sarmoya kiritish uni behuda sarflash bilan bir ekanligi haqida fikr xulosalar beradi





BCG matritsasi marketingda strategik tahlil va rejalashtirish vositasidir. Boston Consulting Group asoschisi Bryus D. Henderson tomonidan kompaniya mahsulotlarining ushbu mahsulotlarga bo'lgan talabning o'sishi va tahlil qilish uchun kompaniya egallagan bozor ulushiga nisbatan bozordagi mavqeiga asoslanib, tegishliligini tahlil qilish uchun yaratilgan.
Nazariy asoslash ikkita tushunchaga asoslanadi: mahsulotning hayot aylanishi va ishlab chiqarish ko'lamining ta'siri yoki o'rganish egri chizig'i.
Matritsaning o'qlari talabning o'sishini (vertikal o'q) va bozor ulushini (gorizontal o'q) ko'rsatadi. Ushbu ikki ko'rsatkichni baholashning kombinatsiyasi mahsulotni ishlab chiqaruvchi yoki sotadigan kompaniya uchun to'rtta mumkin bo'lgan rolni ajratib ko'rsatib, mahsulotni tasniflash imkonini beradi.
“RASH-MILK” kompaniyasini qaysi mahsulotidan yaxshi daromad olayotganini aniqlash maqsadida kompaniyaning beshta tovarini o’tgan va joriy yildagi sotuv hajmini, shartli tanlab olingan raqobatchi kompaniya tovarlari bilan solishtirib tahlil qilib chiqildi. Kompaniya tovarlarini to’rt sektorga nisbatan o’rni o’rganib chiqildi.Natijada kompaniya tovarlarining shartli tanlab olingan tovarlaridan ikkitasi “Stars” sektoriga va qolgan uchtasi “question marks” sektoriga to’g’ri kelishi ma’lum bo’ldi.Bundan “Stars” sektoriga to’’g’ri kelgan Yogurt va Smetana(20%li) maxsuloti tovarlariga bo’lgan e’tiborni qaratib,faol sarmoya kiritish kerakligi,” question marks” sektorida joylashgan , Qatiq,Smetana(10%li) va Tvorog maxsulotining noaniqlik darajasi yuqori bo’lgan biznes bo’linmalari ekanligi, ularning bozor ulushini oshirish uchun katta xarajatlar talab etilishi, biroq “question marks” ga investitsiyalar kiritish yuqori darajada xavfli ekanligi sababli investitsiyalarning ko’p qismini ularning rivojlanishiga jalb etmaslik kerakligi aniqlandi.Bizda mavjud 900 million so’m investitsiyani “stars” sektoriga 600 million so’m va “question marks” qismiga 300 million so’m mablag’larni teng taqsimlash orqali yo’naltirdik.


Xulosa
Kur ishining yakunida raqobatning bozor munosabatlarida yanada ijobiy rol o'ynashi haqida ma'lum xulosalar chiqarishimiz mumkin. Bu biznesni rivojlantirishga turtki beradi va uni iqtisodiy maydonda kuchli va raqobatbardosh qilishi mumkin.Raqobat tushunchasining o'zi ma'lum darajada tabiiy tanlanishga o'xshaydi va har qanday sharoitda mavjud bo'lishi mumkin bo'lgan kuchli kompaniyalarni bozorga olib keladi.
Musobaqa- sotish va sotib olish va ishlab chiqarish uchun eng yaxshi sharoitlar uchun firmalar o'rtasidagi iqtisodiy kurash. Ushbu aloqa jarayoni bir qator vazifalarni bajaradi:
-Ishlab chiqarilgan mahsulotlarning bozor narxini aniqlash;
-Har bir korxona tomonidan alohida belgilanadigan narx
Raqobatning bunday turli usullaridan foydalanishdan asosiy maqsad raqobatda yutib chiqishdan iborat. Raqobatlashuv usuli qanchalik samarali bo‘lsa, g‘olib chiqish imkoni ham shunchalik ko‘p bo‘ladi. Halol raqobat kurashining hozirgi davrda keng qo‘llanilayotgan shakli tovar va xizmatlar reklamasidan iborat bo‘lmoqda. Тurli firmalar, korxonalar o‘z tovarlarining sifati, xilma-xilligi, nafliligi, kafolatlanishi, narxlari kabi ko‘p ma’lumotlarni xolisona taqdim etish yo‘li bilan xaridorlarni qiziqtirish orqali raqobatda yaxshi natijalarga erishmoqdalar. Reklama to‘g‘risida barcha davlatlarda, jumladan, O‘zbekistonda ham qonunlar qabul qilingan bo‘lib, unga bir qator talablar qo‘yiladi. Qonunga ko‘ra reklama beruvchilarga, eng avvalo, tovar va xizmatlar xususiyatlari haqida xolis va halollik bilan to‘g‘ri axborot berish, boshqa raqobatchilarining tovarlarini rad etmaslik kabi majburiyatlar yuklatiladi. Тalablarga rioya qilish ustidan ham davlat nazorati olib boriladi.
Bozor iqtisodiyoti sharoitida o'z mahsulotlarini tashqi va ichki bozorga etkazib beradigan ishlab chiqaruvchi firma uzoq vaqt o'z strategiyasida faqat tovarlarning raqobatbardoshligi ko'rsatkichlariga tayangan holda, sifatning jahon darajasi va tovarlarni yaratish va sotish xarajatlarini hisobga olmasdan, barqaror pozitsiyani egallaydi. O'z-o'zidan yangi bozorga kirishda, ishlab chiqarishni kengaytirish yoki uni qisqartirish to'g'risida qaror qabul qilishda, texnologik uskunalarni modernizatsiya qilish yoki mahsulotni yangilash uchun investitsiyalar kiritishda, albatta, ishlab chiqaruvchi yoki korxonaning raqobatbardoshligini baholash talab etiladi. Shu sababli milliy sanoatning raqobatbardoshligini oshirish Belarus iqtisodiyotini rivojlantirishning asosiy ustuvor yo'nalishi hisoblanadi.
Bozor iqtisodiyoti sharoitida jamiyatning eng muhim maqsadlariga erishish jarayoni kompaniyalarning bozor strategiyasida, ularning uzoq muddatli maqsadlarini shakllantirishda o'z ifodasini topadi. Uzoq muddatli maqsadlar tizimida boshqaruv yondashuvlaridagi katta farq bilan kompaniyani rivojlantirish bilan bog'liq asosiy vazifalarni hal qilishni ta'minlaydigan ikkita ko'rsatkich guruhini ajratish mumkin. Birinchi guruh ko'rsatkichlari (kompaniyaning bozor ulushi, uning dinamikasi, sotish hajmi va boshqalar) iste'molchilarning kompaniya mahsuloti yoki xizmatlaridan qoniqish darajasini (bilvosita bo'lsa ham) aks ettiradi. Ikkinchi guruh ko'rsatkichlari (foyda hajmi, foyda normasi, mehnat unumdorligi va boshqalar) ma'lum bir firmaning ishlab chiqarish samaradorligi darajasini aks ettiradi.
Xo'sh, raqobat va raqobatbardoshlik nima? Ushbu atamalarning ko'plab ta'riflari mavjud. Raqobat so'zi lotincha "concurrere" dan olingan bo'lib, to'qnashuvni anglatadi. Raqobat atamasining eng keng tarqalgan ta'riflarini ko'rib chiqing, Raqobat bor ahamiyati jamiyat hayotida. Bu mustaqil biznes bo'linmalari faoliyatini rag'batlantiradi. U orqali tovar ishlab chiqaruvchilar, go'yo bir-birlarini nazorat qiladilar. Ularning iste'molchi uchun kurashi narxlarning pasayishiga, ishlab chiqarish tannarxining kamayishiga, mahsulot sifatining yaxshilanishiga, ilmiy-texnika taraqqiyotining oshishiga olib keladi. Shu bilan birga, raqobat iqtisodiy manfaatlar qarama-qarshiligini kuchaytiradi, jamiyatda iqtisodiy tabaqalanishni sezilarli darajada kuchaytiradi, samarasiz xarajatlarning o'sishiga sabab bo'ladi, monopoliyalar paydo bo'lishini rag'batlantiradi. Davlat tuzilmalarining ma'muriy aralashuvisiz raqobat iqtisodiyot uchun buzg'unchi kuchga aylanishi mumkin. Uni jilovlash va iqtisodiyotning normal stimulyatori darajasida ushlab turish uchun davlat o'z qonunlarida raqiblarning "o'yin qoidalari"ni belgilaydi. Ushbu qonunlar mahsulot ishlab chiqaruvchilar va iste'molchilarining huquq va majburiyatlarini mustahkamlaydi, raqobatchilarning xatti-harakatlari uchun tamoyillar va kafolatlarni belgilaydi.
Har xil turdagi korxona va ishlab chiqarish korxona muassasasidagi uzoq va qisqa muddatli rejalashtirish jarayoni uning samarali rivojlanishi va ishlashi uchun nima qilish kerakligini aniq tushunishdan boshlanadi.
Har qanday rejan va tanlangan strategiyaing muvaffaqiyatli amalga oshirilishi quyidagilarga bog'liq:

• 
  asosiy maqsadni belgilash sifati asosiiy masalalar tashkilotning o'tmishi, hozirgi va kelajakdagi rivojlanishini ko'rib chiqish va o'zgarishlarga javob berish muvaffaqiyatiga asoslangan holda rivojlanishi muhit;
  
• 
  tashkilotning o'zi va uning faoliyatini dastlabki tahlil qilish sifati narx siyosati, bozor, raqobatchilar, mahsulot taqsimoti va boshqalar.
  
• 
  To`g`ri baholash tashkilotning raqobatbardoshligi;
  
• 
  Rivojlanish strategiyasini tanlash va amalga oshirish , bu tashkilotning raqobatbardoshligini oshiradi.
  

Asosiy ichki rejalashtirish mazmuni tashkilotni boshqarish funktsiyasi sifatida moddiy manbalar va bozor talabini hisobga olgan holda faoliyatning asosiy yo'nalishlarini va uni yanada rivojlantirishni oqilona aniqlashdan iborat.
Rejalashtirishning mohiyati butun tashkilot va uning har bir bo'linmasining ma'lum vaqt oralig'ida alohida rivojlanish maqsadlarini belgilashda namoyon bo'ladi.Moliyaviy resurslar belgilangan vazifalarni hal qilish uchun zarur.
Shunday qilib, rejalashtirish topshirig'i iloji boricha barcha ichki va oldindan hisobga olishga intilishdan iborat tashqi omillar butun tashkilotning normal ishlashi va rivojlanishi uchun qulay shart-sharoitlarni ta'minlash.
Tashkilotni rejalashtirish har bir bo'lim va butun tashkilot resurslaridan eng samarali foydalanish imkoniyatlarini hisobga olgan holda aniq maqsadlarga erishish ketma-ketligini belgilovchi chora-tadbirlar majmuasini ishlab chiqishni nazarda tutadi.Bu chora-tadbirlar majmuasini ishlab chiqish uchun kompaniya uchun bir necha tahlillarni o`tkazdik ya`ni Porterning beshta kuch modelini qo'llash orqali bozordagi raqobat muhitini 5 mezonini tahlil qilib bozorda raqobat kuchli ekanligi, lekin yangi raqobatchilar paydo bo`lish va iste`molchilar o`zgarish xavfi aytarli muammo emasligi inobatga olinib kompaniya yangi bozorga kirib borish orqali sotuv hajmini oshirishi mumkinligi ma`lum bo`ldi.

• 
  SWOT tahlil natijalariga ko`ra kompaniya o`zining kuchli tomonlaridan foydalanib, imkoniyatlardan foydalanishi tavsiya berildi.
  
• 
  PEST tahlil o’tkazish natijasida o`rganishlar natijasda siyosiy faktordan global siyosiy vaziyat, iqtisodiy faktor bo`yicha iqtisodiy bozor o`sishi, ijtimoiy faktor b`yicha demografik jarayonlar ( tug`ilish, o`lish, migratsiya, aholi yosh takibi dinamikasi) hamda texnologik factor bo`yicha internet va mobil texnologiyalar, patent qonunchili va sanoat sohasidagi o`zgarishlar ishlab chiqarish va sotuv hajmiga yuqori ta`sir qilishi ma`lum bo`ldi.Hamda bu xulosalardan foydalanib strategik reja tuzish oldimizga maqsad qilib olindi.
  
• 
  Kompaniya tovarlarini to’rt sektorga nisbatan o’rni o’rganib chiqildi.Natijada kompaniya tovarlarining shartli tanlab olingan tovarlaridan ikkitasi “Stars” sektoriga va qolgan uchtasi “question marks” sektoriga to’g’ri kelishi ma’lum bo’ldi.Bundan “Stars” sektoriga to’’g’ri kelgan Yogurt va Smetana(20%li) maxsulotlariga bo’lgan e’tiborni qaratib,faol sarmoya kiritish kerakligi,” question marks” sektorida joylashgan Smetana (10%li),Qtaiq hamda Tvorog mahsulotlarining noaniqlik darajasi yuqori bo’lgan biznes bo’linmalari ekanligi, ularning bozor ulushini oshirish uchun katta xarajatlar talab etilganligi tufayli ularga bo`lgan investitsiya hajmini oshirmasdan barqarorligi ta`minlanishi tavsiya etildi.
  
• 
  M.Porterning 5 rombi tahliliga ko`ra iste`molchilarning mahsulot narxiga nisbatan ta`sirchanligi borligi hamda bozordagi raqobat kuchli ekanligi aniqlandi.Bunga asosan mahsulot narxiga e`tibor qaratish hamda kuchli raqobat sharoitida kompaniyaning kuchli tomonlari orqali bozordagi mavqeini mustahkamlashligi tavsiya berildi.
  

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yhati:
1. Yo‘ldoshev N.Q. Strategik menejment. O‘quv qo‘llanma. – T.: TDIU, 2012.
140 b.
2. Yo‘ldoshev N.Q. “Strategik menejment”. O‘quv-uslubiy majmua, T.:TDIU, 2010.- 217 b.
3. Frank Rothoemel Strategic Management: Concepts (2nd edition) Mc Graw- H:II Education 9 January. 2014. USA. 528 p.
4. Michael A. H:II. Strategic Management: Competitiveness and Globalization Concepts and Cases. South - Western Collage Pub. 2014. USA. 896 p.
Qo‘shimcha adabiyotlar
1. Маленков Ю.А. Стратегический менеджмент. Учебник. – М.: Проспект, 2009. – 224 с.
2. Клифф Баумен. Основы стратегического менеджмента. М., «Банки и биржи». 2011. –357 с.
3. Круглова Н. Ю., Круглов М. И. Стратегический менеджмент. Учебник. М.: РДЛ, 2009.- 317 с.
Internet saytlari
1. www.economics.ru
2. www.ser.o’z
3. www.o’za.o’z
4. www.lex.o’z
5. www.ziyonet.o’z