Moliya va kredit

Loyihalashtirish va texnologiyalar

(5-bo’lim)

Korxonaning tashkiliy tuzilmasi (6-bo’lim)

Mehnat resurslari

(7-bo’lim)

Loyihani amalga oshirishga tayyorlash

(8-bo’lim)



Moliyaviy tahlil, moliyalash manbalarini tanlash va investitsiyalarni baholash

(9-bo’lim)

6.2-rasm. Investitsiya loyihasini texnik-iqtisodiy asoslash

bosqichlarining o’zaro bog’liqligi

Xulosa qilib aytganda, birinchidan, loyihani TIA uning samaradorligi va afzalligini ta’minlash uchun olib borilgan izlanishlar natijasida olingan tahliliy ma’lumotlarni, baholash va hisob-smeta ko’rsatkichlarini, texnik va tashkiliy qarorlarni o’zida mujassam etuvchi hisob-analitik hujjatlar to’plami hisoblanadi.

6.4. Kapital qurilishda tanlovni tashkil etish. Kapital qurilishda tenderlar
Tanlovlar – iqtisodiyotda nisbatan yangi hodisa bo’lib, bunda buyurtmachi biror ob’ektni qurish yoki loyihalash, asbob-uskunalar etkazib berish bo’yicha tanlov e’lon qilayotganligini ochiq yoki yopiq shaklda xabardor qiladi va xohlovchilarni shu tanlovda ishtirok etishga taklif qiladi. Bunda maxsus hujjat tayyorlanadi va unda tanlovning asosiy g’oyasi, uning tijoriy va boshqa shartlari ko’rsatiladi. Bunday hujjatlar majmuasi «tender» deb ataladi.

O’zbekiston Respublikasi hududida kapital qurilish, shuningdek, ilgari to’xtatib qo’yilgan ob’ektlar qurilishini davom ettirish bilan bog’liq ishlar va xizmatlarning butun kompleksini bajarish, tovarlar xarid qilish, asbob-uskunalar sotib olish Vazirlar Mahkamasining 2003 yil 3 iyuldagi 302-sonli qaroriga asosan tanlov savdolari (tenderlar) orqali amalga oshiriladi. Uni tashkil etish va o’tkazish tartibi va shartlarini ushbu qarorda qabul qilingan «O’zbekiston Respublikasi hududida kapital qurilishda tanlov savdolari to’g’risida»gi Nizom belgilaydi.

Investor, buyurtmachi, tanlov savdolari tashkilotchisi, tanlov komissiyasi va oferentlar tanlov savdolarining asosiy qatnashchilari hisoblanadi.

Tanlov savdolari quyidagilarga bo’linadi:

– ochiq tanlov savdolari – oferentlar soni cheklanmaydi;

– yopiq tanlov savdolari – oferentlar soni cheklanadi.

Yopiq tanlov savdolari o’tkazish to’g’risidagi qaror Vazirlar Mahkamasi tomonidan qabul qilinadi. Ochiq yoki yopiq tanlov savdolari talabgorning malakasi oldindan aniqlangan holda yoki aniqlanmasdan yohud ikki bosqichli bo’lishi mumkin.

Talabgorning malakasini oldindan aniqlash tanlov savdolarining birinchi turi, tanlov savdolarining g’olibini aniqlash – uning ikkinchi turi hisoblanadi. Talabgorning malakasi oldindan aniqlanadigan ochiq yoki yopiq tanlov savdolarini o’tkazishda talabgorlarning umumiy ro’yxati tuziladi, talabgorning malakasi oldindan aniqlanadi va malakasi oldindan aniqlangan talabgorlar o’rtasida tanlov savdolari o’tkaziladi.

Ikki bosqichli tanlov savdolari:

– buyurtmachi tanlov savdolari predmetining aniq tavsifini va o’ziga xosligini shakllantirish imkoniyatiga ega bo’lmagan;

– shartnomada ishlarni ularning rentabelligini ta’minlash uchun etarli bo’lgan yoki tadqiq etish yoki ishlab chiqishga sarflangan xarajatlar qoplanishini ta’minlaydigan hajmlarda bajarish nazarda tutilgan hollardan tashqari, buyurtmachi ilmiy-tadqiqotlar, eksperimentlar o’tkazishga, qidiruvlar yoki ishlanmalar yuzasidan shartnoma tuzish niyatida bo’lgan hollarda o’tkaziladi.

Ikki bosqichli tanlov savdolari quyidagi tartibda o’tkaziladi:

– birinchi bosqichda kontseptual qaror va texnik, tijorat jihatidan aniqlanishi va tuzatilishi kerak bo’lgan, tanlov hujjatlarida ko’rsatilgan shartlar asosida ishlab chiqilgan oferta bahosi ko’rsatilmagan holda taqdim etiladi. Tanlov savdolari predmeti parametrlari bo’yicha oferent bilan muzokaralar olib borilishiga yo’l qo’yiladi. Ofertalarning umumiy sonidan tanlov savdolarining ikkinchi bosqichida qatnashishga yo’l qo’yiladigan ofertalar tanlab olinadi;

– ikkinchi bosqichda tanlov savdolari predmetining aniqlashtirilgan parametrlari hisobga olingan, bahosi majburiy tartibda ko’rsatilgan holda ofertalari tanlov savdolarining ikkinchi bosqichiga o’tgan qatnashchilarning takliflari va buyurtmalari berilgan holda tanlov hujjatlariga tuzatish kiritiladi.