Молиявий натижалар хисоби

Moliyaviy daromadlar va xarajatlar yuzasidan schyotlar
korrespondensiyasi

№	Xыjalik muomalalari mazmuni	schyotlar koresp
		debet	kryedit
	Royalti bыyicha daromadlar щisoblandi	4850	9510
	Royalti daromadlarining kelib tushishi	5110	4850
	Korxonada aksiyalar bыyicha divedend щisoblandi	4840	9520
	Divedend summasi щisob ra=amiga kelib tushdi	5110	4840
	Berilgan =arzlar bыyicha foizlar щisoblandi	4830	9530
	Korxonada foizlar bыyicha =arzlar summasi щisoblandi	9610	6920
	Foiz tыlovlari ыtkazildi	6920	5110
	Valyuta schyoti bыyicha musbat far= aks ettirildi	5210	9540
	Valyuta schyoti bыyicha manfiy far= aks ettirildi	9620	5210
	+immatli =o\ozlarni chi=arilish yuzasidan xarajatlar tыlandi	9630	5110

Fav=ulotda foyda va zararlar щisobi =uyidagi schyotlarda aks ettriladi:
9710 -“Fav=ulodda foyda”
9720 -“Fav=ulodda zarar”
Fav=ulodda foyda va zararlar uchta mezonga muvofi= bыlishi lozim:

• 
  korxonaning odatdagi faoliyati bilan щech =anday alo=a bыlmasligi;
  
• 
  bir necha yil mobaynida takrorlanmaydigan bыlishi;
  
• 
  korxona raщbari tomonidan =abul =ilinadigan =arorlarga bo\li= bыlmasligi.
  

Fav=ulodda zararlarga tabiiy ofat natijasida zararlar, mol-mulkni majburiy tarzda olib =ыyilishi, =onun yoki meʼyoriy щujjatlarga asosan ta=i=lashlar va bosh=alar kiradi.
Korxonada tabiiy ofatlardan keyin inventarizatsiyasi natijasida ani=langan materiallar kamomadiga =uyidagi buxgalteriya yozuvi beriladi:
D-t 9720 “Fav=ulodda zararlar”
K-t 1010 “Xomashyo va materiallar”
Щisobot davri oxirida fav=ulodda zararlar “Yakuniy moliyaviy natija” schyotiga ыtkaziladi. Bunda =uyidagicha buxgalteriya yozuvi beriladi
D-t 9900 “Yakuniy moliyaviy natija”
K-t 9720 “Fav=ulodda zararlar”


11.3. Foydani ishlatilishi щisobi va yakuniy moliyaviy natija
Korxonaning ыz mabla\lar manbasi tarkibiga foyda muщim manba bыlib щisoblanadi. Chunki foyda manbasidan korxonaning soli= va bosh=a soli=lar va yi\imlar tыlanadi. Korxonaning foydasidan byudjetga yil mobaynida avans shaklida tыlab boriladi.
Foydadan tыlanadigan soli=lar va yi\imlarni щisobga olishda =uyidagi schyotlardan foydalaniladi:
9810 -“Daromad (foyda) soli\i bыyicha xarajatlar”
9820 -“Foydadan tыlanadigan bosh=a soli=lar va yi\imlar bыyicha xarajatlar”
Bu schyotlar tranzit щisoblanadi. Bu schyotlarning debet tomonida byudjetga щisoblangan soli= tыlovlari va yi\imlarini aks ettiradi. Щisobot davri oxirida bu xarajatlar ushbu schyot kreditidan chi=arilib 9900 “Yakuniy moliyaviy natija” schyotining debetiga ыtkaziladi. Korxonad foydadan byudjetga soli= tыlovlari щisoblanganda =uyidagi buxgalteriya yozuvi beriladi:
D-t 9810 “Daromad (foyda) soli\i bыyicha xarajatlar”
K-t 6410 «Byudjetga tыlovlar bыyicha =arzlar (turlari bыyicha)»
Foydadan infratuzilmani rivojlantirish uchun soli=ning щisoblanishiga =uyidagi buxgalteriya yozuvi beriladi:
D-t 9820 “Bosh=a soli= va yi\imlar bыyicha xarajatlar”
K-t 6410 «Byudjetga tыlovlar bыyicha =arzlar (turlari bыyicha)»
Korxonada yakuniy moliyaviy natija deganda uning щisobot davri oxirida jami daromadlari bilan xarajatlari ыrtasidagi tafovutga aytiladi. Moliyaviy natijani shakllantirish tы\risidagi maʼlumotlar 9900 “Yakuniy moliyaviy natija (daromadlar va xarajatlar)” schyotida щisobga olinadi. Bu schyotning debet tomonida zararlar kredit tomonida foyda (daromad) summalari aks ettiriladi. Щisobot davri oxirida 9900 schyot debet obort va kredit oborot summalari ta==oslanadi va moliyaviy natijasi ani=lanadi. Korxona moliviy natijadan foyda yoki zarar kыrishi mumkin. Foyda bilan yakunlanganda =uyidagicha buxgalteriya yozuvi beriladi:
D-t 9900 «Yakuniy moliyaviy natija (daromadlar va xarajatlar)»
K-t 8710 “Щisobot davridagi ta=simlanmagan foyda (=oplanmagan zarar)”
Agar korxona zarar bilan yakunlansa =uyidagi buxgalteriya yozuvi beriladi:
D-t 8710 “Щisobot davridagi ta=simlanmagan foyda (=oplanmagan zarar)”
K-t 9900 «Yakuniy moliyaviy natija (daromadlar va xarajatlar)»
Korxonada moliyaviy natijani ani=lanishi tы\risidagi maʼlumotlar “Moliyaviy natijalar tы\risida”gi щisobotda aks ettiriladi.


Adabiyotlar:

1. 
   Ыzbekiston Respublikasining “Buxgalteriya щisobi tы\risidagi +onuni”. T.:,1996.
   
2. 
   “Ыzbekiston Respublikasining auditorlik faoliyati tы\risida”gi +onuni. Ыzbekiston Respublikasi moliyaviy =onunlari. № 8, T.,2000.
   
3. 
   Ыzbekiston Respublikasining soli= kodeksi. T.: «Ыzbekiston», 1998.
   
4. 
   www.ziyonet.uz
   
5. 
   www.nur.uz