Монография олий ўқув юртлари тарих факультетлари талабалари, магистратура

 
3
Тарихи Алиқули Амирлашкар. –Б.185.
 
4
Ўша асар. –Б.6.
 
5
Тарихи Алиқули Амирлашкар. –Б.6–7.
 

---

53 
Амирлашкарни ҳамшираларини олғон Усмонқул додҳоҳ олиб келиб 
ҳарб ишлариға оралаштуруб[ди]”.
1
Алиқули Усмонқул додҳоҳ ҳузуридан яна Қўқонга қайтиб, 
йигирма ёшида отаси ўрнига бий бўлади. Бу ерда у ниҳоятда зийрак ва 
хушмуомила бўлганлиги ҳамда иш юритишдаги тадбиркорлиги билан 
фуқароларнинг ҳурматига сазовор бўлади. Кундан-кун равнақи ва 
мавқеи, обрў-эътибори ортиб боради. - “[Алиқули] фуқаро ва халқи 
Оллоҳға нафеъ ва осойиш еткуруб, кундан–кун ривож ва равнақлари 
зиёда бўлғон сабабли замона мардумлари ул кишиға ҳасад қилуб, ақли 
беҳусравлар [Алиқулига нисбатан] адоват камарини беллариға 
боғладилар”.
2
Алиқулининг мавқеи ортиб боришидан хавфсираб қолган бир 
қанча кишиларнинг унга қарши адоватлари ортиб, ёвлашиб қоладилар. 
Бу эса Алиқулининг бақувват ҳомий топиш мақсадида Маллабек 
хизматига киришига сабаб бўлади. –“Ул фурсатда Худоёрхонни ота 
бир, волида бошқа Маллабек Шералихон ўғлини ўз ини – укаси, 
Андижон ҳокими Сўфибек тўй қилмоқ учун [таклиф этиб], атроф – 
жавонибдан жаъми катта сардору – сипоҳлар [тўйга] интилиб 
келгонларида, Амирлашкари марҳум ҳам бир яхши фойга от бирлан 
келиб, Андижонда Маллабеки мазкурға навкар ва йигит бўлдилар”.
3
Бу воқеа 1853 йилда содир бўлиб, Алиқули Амирлашкарнинг ёши 
йигирма бир ёки йигирма иккида эди. Шу вақтдан бошлаб, хизмат 
жараёнида ўзининг мардлиги, довюраклиги ва шижоатлилиги билан 
ажралиб турувчи Алиқули Маллабекнинг эътиборини қозонади. Бу 
ишонч йилдан-йилга ортиб бориб, у Маллабекнинг энг ишончли 
кишиларидан бирига айланади. Маллабекнинг ишларига ўзининг 
маслаҳатлари ва йўл-йўриқлари билан таъсир этиб туради. Маллабек 
Андижонга ҳам айнан Алиқулининг маслаҳати билан бориши ва у ерда 
Алиқулининг ёрдамида, бунинг устига унинг уйида хон деб эълон 
қилинганлиги Алиқулининг қанчалик ишончга сазовор бўлганлигини 
кўрсатади.
4
Шу вақтдан эътиборан, Алиқулининг Қўқон хонлиги сиёсий 
ҳаётига таъсири бир мунча сезила бошлайди.
Маллахон ўзининг муваффақиятларга эришишида катта ёрдам 
берган Алиқулининг хизматларини муносиб тақдирлайди ва уни Чимён 
ҳукуматига ҳоким этиб тайинлайди.
5
Бу хусусда бошқа манбаларда 
1
Ўша жойда.