Shu payt ko’rpani qayirib ushlagan oq qo’llari bilan latif burnining o’ng tomonida, tabiatning nihoyatda usta qo’li bilan qo’ndirilgan qora xolini qashidi va boshini yostiqdan olib o’tirdi. Sariq rupoh atlas ko’ylakning ustidan uning o’rtacha ko’kragi bir oz ko’tarilib urmoqda edi. Turib o’tirgach, boshini silkitdi-da, ijirg’anib qo’ydi. Silkinish orqasida uning yuzini to’zg’igan soch tolalari o’rab olib jonsiz suratga kirgizdi. Bu qiz suratida ko’ringan malak qutidorning qizi-Kumushbibi edi!” - Shu payt ko’rpani qayirib ushlagan oq qo’llari bilan latif burnining o’ng tomonida, tabiatning nihoyatda usta qo’li bilan qo’ndirilgan qora xolini qashidi va boshini yostiqdan olib o’tirdi. Sariq rupoh atlas ko’ylakning ustidan uning o’rtacha ko’kragi bir oz ko’tarilib urmoqda edi. Turib o’tirgach, boshini silkitdi-da, ijirg’anib qo’ydi. Silkinish orqasida uning yuzini to’zg’igan soch tolalari o’rab olib jonsiz suratga kirgizdi. Bu qiz suratida ko’ringan malak qutidorning qizi-Kumushbibi edi!”
Nutqning dialogik va monologik shakllari - Inson nutqi ko'rinishlari sifatida dialogik nutq ham, monologik nutq ham nutqning shakllanishidagi umumiy qoidalarga hamda insonlar o'rtasida amalda bo'lgan muomala etikasi va tamoyillariga bo'ysunadi. Ayni paytda, ularning har biri shakllanishdagi til xususiyatlari va tildan tashqarida bo'lgan omillarga munosabati bilan bir-biridan farqlanadi. Ikki kishi o'rtasidagi har qanday suhbatni dialog sifatida e'tirof etish mumkir.Ammo bu nutqning o'ziga xos xususiyatlari ana shu ikki kishi o'rtasida yuzaga kelgan suhbat jarayonida ochiladi. Shunday ekan, yuqorida ta'kidlanganidek, bu yerda hamfsuhbatning maqsad va mavzusi, suhbatdoshlarning o'zaro munosabati, yoshi, jinsi, dunyoqarashi, bilimi, jamiyatda cgallagan o'rni va mavqei dialogik nutqning mazmunini belgilaydi.
Matnlarning til jihatiga e'tibor berilganda shu narsa ma'lum bo'ladiki, suhbat jarayonidagi gaplar asosan savol-javoblardan iborat bo'ladi, va'ni gaplarning ma'lum qismini so'roq gaplar tashkil qiladt.[b*u gaplar tuzilishiga ko'ra sodda va to'liqsiz gaplardan iborat bo'ladpTo'liqsiz bo'lishining sababi ma'lum, albatta. Undagi ma'no yoki avvalgi gapdan yoki umuman suhbat mazmunidan anglashiladi. Ayrim gaplarda uzilish-lar ro'y beradi (— Lola ko'chasida o'n yettinchi uyda tu-radigan Sharif aka degan kishi) va uzilishlar ham aniq bir maqsadni ko'zda tutadi. Gapdagi bu kalavalanishlar giyohvand yigitlarning Sharifni tanimasligidan dalolat berib turibdi. - Matnlarning til jihatiga e'tibor berilganda shu narsa ma'lum bo'ladiki, suhbat jarayonidagi gaplar asosan savol-javoblardan iborat bo'ladi, va'ni gaplarning ma'lum qismini so'roq gaplar tashkil qiladt.[b*u gaplar tuzilishiga ko'ra sodda va to'liqsiz gaplardan iborat bo'ladpTo'liqsiz bo'lishining sababi ma'lum, albatta. Undagi ma'no yoki avvalgi gapdan yoki umuman suhbat mazmunidan anglashiladi. Ayrim gaplarda uzilish-lar ro'y beradi (— Lola ko'chasida o'n yettinchi uyda tu-radigan Sharif aka degan kishi) va uzilishlar ham aniq bir maqsadni ko'zda tutadi. Gapdagi bu kalavalanishlar giyohvand yigitlarning Sharifni tanimasligidan dalolat berib turibdi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
