Tavsifiy (monologik) matn so‘zlovchi yoki yozuvchi tomonidan bayon etilgan voqea- hodisa, narsa yoki shaxs tasviri, tavsifi yoxud xabar, ma’lumot bayonidir. Maqola, insho ham tavsifiy matnning bir turi sanaladi. - Tavsifiy (monologik) matn so‘zlovchi yoki yozuvchi tomonidan bayon etilgan voqea- hodisa, narsa yoki shaxs tasviri, tavsifi yoxud xabar, ma’lumot bayonidir. Maqola, insho ham tavsifiy matnning bir turi sanaladi.
Ma’lum voqea –hodisalarga, narsa va shaxsga oid fikr – mulohazaga bildirish, ularni badiiy vositalar yoki dalillar bilan ta’riflash, izohlash, isbotlash , isbotlash tavsifiy matnga xos xususiyatlaridandir. - Ma’lum voqea –hodisalarga, narsa va shaxsga oid fikr – mulohazaga bildirish, ularni badiiy vositalar yoki dalillar bilan ta’riflash, izohlash, isbotlash , isbotlash tavsifiy matnga xos xususiyatlaridandir.
- Shuning uchun bunday matnda belgi-xususiyatni ifodolovchi so’zlar, modal so’zlar, fe’lining funksional shakllari, ravishlar faol qo’llaniladi.
Tavsifiy matn yaratishda uyushiq bo’laklar, ajratilgan gap bo’laklari, atov gaplar, qo’shma gap ko’rinishlaridan keng foydalaniladi. - Tavsifiy matn yaratishda uyushiq bo’laklar, ajratilgan gap bo’laklari, atov gaplar, qo’shma gap ko’rinishlaridan keng foydalaniladi.
- Tavsifiy matn ilmiy, publisistik, rasmiy-idoraviy, shuningdek, badiiy uslubga xosdir.
- Qo’shma gaplar sinonimiyasidan badiiy tasvirda portret, tabiat manzarasini chizishda, shuningdek, inson ruhiy holati va his-tuyg’ularini ifodalashda ko’proq foydalaniladi.
1-mashq. - A.Qodiriyning “O’tgan kunlar” romanidan olingan Kumushbibi tasviriga oid parchani o’qib, belgi-xususiyat bildiruvchi so’zlarni ajratib ko’chiring. Bu so’zlar nimalarni tasvirlashga qaratilganligini aniqlang.
- “…Uning qora zulfi par yostiqning turli tomoniga tartibsiz suratda to’zg’ib, quyuq jingala kiprik ostidagi tim qora ko’zlari bir nuqtaga tikilgan-da, nimadir bir narsadan cho’chigan kabi… to’lgan oydek g’uborsiz oq yuzi bir oz qizilikka aylanganda kimdandir uyalgan kabi…
Do'stlaringiz bilan baham: |
