Moylar va maxsus suyuqliklar

 
9.7. Dizel yonig’ilarining past haroratdagi xossalari. 
 
Yilning 
sovuq 
vaqtida 
dvigatellarini 
ishlatishda 
yonilg’ining 
qovushqoqligidan tashqari, uning past haroratdagi xossalari ham katta rol o’ynaydi. 
Bu  xossalari  xiralashish  va  qotish  hroratlari  bilan  baholanadi.  Xiralanish  harorati 
deb, yonilg’ining faza bo’yicha bir jinsliligi yo’qoladigan haroratga aytiladi. 
Masalan,  dizel  yonilg’isi  rangsiz  shishadan  tayyorlangan  probirkaga 
solinib,  sovitilsa,  muayyan  haroratda  u  xiralasha  boshlaydi,  bunda  parfin 
uglevodorodlar  ajralib  chiqishi  natijasida  yonilg’ining  tashqi  ko’rinishi  o’zgaradi. 
Yonilg’i asta-sekin sovitilsa parfin kristallari kattalashadi va yonilg’i harakatlanish 
qobiliyatini  yo’kotadi.  Yonilg’ining  harakatlanuvchanligi  yo’qoladigan  harorat 
qotish  harorati  deyiladi.  Yonilg’ining  harorati  shu  darajaga  etganda  yonilg’i 
oquvchanligini yo’qotadi, yonilg’ini dvigatel silindrlariga uzatishning iloji bo’lmay 
qoladi. Yozgi yonilg’ining qotish temperaturasi minus 10 
0
S dan, qishniki mo’tadil 
iqlimli  zonalar  uchun  minus  35
0
S  dan,  sovuq  zonalar  uchun  minus  45 
0
S  dan, 
shimoliy yonilg’ilar uchun minus 55 
0
S dan yuqori emas.