Moyni qabul qilgich; 6 moy kelish kanali. 8-rasm. Reaktiv sentrifuganing ishlash sxemasi

Xorij mamlakatlarda ishlatiladigan benzinlar

7.2-jadval

Mamlakatlar

Benzinning nomi

Oktan soni

Tadqiqot usuli

Motor usuli

Avstriya

Super

Doimiy

97...98

88...92

82...87

Braziliya

Super

Doimiy

90

80

82

73

Angliya

Besh yulduzli 

To‘rt yulduzli 

Uch yulduzli 

Ikki yulduzli

100

97

94

90

90...93 

91 

86

84...86

Italiya

Super

Doimiy

98...99

85...88

88...92

82...84

AQSH

Super

Doimiy

Etillanmagan

96.. 102

90...96

91...93

86...94

82...90

82...85

Fransiya

Super

Doimiy

91...99

89...91

87...88

80...83

Germaniya

Super

Doimiy

98...99

91...93

88...89

84...86

Agar  xorij iy  mamlakatlardagi  benzinlami  mamlakatimizda 

ishlab  chiqilayotgan  benzinlaming  Rossiyada  qabul  qilingan 

andozasiga nisbatan solishtirsak:

AI-80 -  “tadqiqot”  usulida,  oktan  soni  80  dan kam  bo‘lmagan, 

faqat Braziliya avtomobillaridagi doimiy benziniga to‘g‘ri keladi;

AI-91  -   tadqiqot  usulida,  oktan  soni  91  dan  kam  bo‘lmagan 

(tadqiqot  usulida  81)  AQSHning  doimiy  etillanmagan  benziniga 

to‘g‘ri keladi;

232

---

AI-95 -  tadqiqot usulida,  oktan soni 95  dan kam boimagan  (mo­

tor  usulida  90)  AQSHning  doimiy  etillanmagan  benziniga  to‘g‘ri 

keladi;

AI-98 -  tadqiqot usulida,  oktan soni 98  dan (tadqiqot usulida 98) 

kam  boimagan  ko‘pchilik  davlatlaming  “super”  benziniga  to‘g‘ri 

keladi.

Xorij  texnikalarida  qoilaniladigan  benzinlaming  tozaligiga  katta 

ahamiyat beriladi. Tarkibida suv  bo‘lishi qat’iyan  man qilinadi. Agar 

benzin  tarkibida  suv  bo‘Isa,  benzin  nasosini  va  injektomi  ishdan 

chiqishiga olib keladi.

Benzinlarni tashish va saqlashda sifatini saqlab qolish. Benzinni 

saqlash,  tashish  va  quyish  jarayonlari  qoidalarining  buzilishi,  o‘z 

navbatida,  yonilgi  isrofgarchiligiga,  uning  sifat  ko‘rsatkichlari 

yomonlashuviga olib keladi.  Avtomobil benzinini uzoq vaqt saqlanishi 

maqsadga  muvofiq  emas,  chunki  bunda  idishning  nozik joylari  orqali 

yengil bugianadigan fraksiyalari uchib  chiqib ketadi.  Benzin tarkibida 

ko‘proq  og‘ir  fraksiyali  uglevodorodlar  to‘planib  qoladi.  Bu  hoi  o‘z 

navbatida  yonish  jarayoniga  salbiy  ta’sir  qiladi,  ayniqsa  dvigatelni 

yurgizish  jarayonini  qiyinlashtiradi;  yonilgi  isrofgarchiligiga  sabab 

boiadi.  Yonilgi  uzoq  muddat  saqlanganda  uning  tarkibida  suv  va 

organik birikmalar miqdorining ortishi ro‘y beradi.

Suv  hosil  boiishiga  asosiy  sabab  havo  haroratining  o‘zgarishi 

hisoblanadi.  Havo  harorati  o‘zgarganda,  nam  havo  tarkibidagi  suv 

bugiari  benzin  idishining  ichki  sirtiga  tegib,  kondensatsiyalanadi 

(tomchilar hosil boiadi).

Quyosh  nuri  ta’sirida  ham  yonilgi  tarkibi  o‘zgarishi  mumkin. 

Bunga  sabab  shuki,  yuqori  haroratda  va  kislorodli  muhitda,  yonil- 

g‘ining  oksidlanish  jarayoni  tezlashadi.  Har  xil  moylar  tashilgan 

idishlarda benzin tashish yoki bunday idishlarda saqlash o‘z navbatida 

benzinning, sifat ko‘rsatkichlarining  yomonlashuviga olib keladi.

Benzinni  saqlashda  isrofgarchilikka  kamroq  y o i  qo‘yish  va 

sifatini  yaxshi  saqlash  uchun  saqlanayotgan  idish  isimasligi  kerak. 

M aiumki,  har  qanday  jism  isiganda  kengayadi,  ya’ni  zichligi 

kamayadi.  Benzin  saqlanadigan  idish  ham  sutka  davomida  o‘ziga 

xos  “nafas  oladi”.  Kunduzi  isiganda  benzin  ko‘payadi,  tunda 

ozayadi.  Sistema  ichiga  havo  kirib-chiqib  turadi.  Bundan  tashqari, 

sistemani  “katta  nafas  olishi”  ham  boiadi.  Qishda  benzin  hajmi

233

---

kichrayadi,  yozda  ko‘payadi,  bu  hodisa  ham  benzin  isrof­

garchiligiga va suv pay do boiishiga olib keladi.

Iloji  boricha  benzinni  saqlash  sistemalarini  yer  ostiga  ko‘mib 

va  nur  qaytaradigan  rangga  bo‘yab  qo‘yish  kerak.  Benzin  sifatini 

saqlab qolish uchun idishga yonilg‘ini  imkoni  boricha to ia  quyish 

kerak.  Shunda benzinning havoga  tegib turadigan  yuzasi kamayadi 

va  idishning  benzinsiz  ichki  sirti  ham  ozroq  boiib,  namlikni 

kondensatsiyalanishi kamayadi.