Mp ishlatiladigan boshqaruvchi qurilmaning tuzilishi

MP ishlatiladigan boshqaruvchi sistemaning tuzilishi va vazifalari

Reja

• MP li boshqarish qurilmalarining tuzilishi.
• Mikroprogrammali boshqaruvchi qurilmalar.
• MPlarda ishlatiladigan minimal kodlarni struktura sxemasi

MP li boshqarish qurilmalarining tuzilishi.

MPda BQning roli juda ham muximdir. BQ MPning hamma bloklarini talab bo’yicha ketma - ketlik bilan ishlashini ushlab turadi. BQ ko’rsatmasi bo’yicha BRgdan navbatdagi buyruqni chaqirib olinadi, berilganlarni nima qilish kerakligi aniqlanadi,keyin esa qo’yilgan masalani yechish uchun ketma - ket harakatlar ishlab chiqiladi.

Boshqaruvchi qurilma (BQ) quyidagi vazifalarni bajara olishi kerak:

• programmaga asosan navbatdagi buyruqni adresini tashkil etishi;
• O’XQ (OZU) yoki DXQ (PZU) dan navbatdagi buyruqni chaqirishi;
• buyruqlar registriga bajarishga mansub bo’lgan buyruqni yozib qo’yishi;
• amallar buyrug’ining kodini shifrlash natijasi bo’yicha xabarlarni ishlab chiqishi va ularni amallarni bajarish uchun kerakli ketma-ketlikda mashinaning bloklari hamda qurilmalariga yuborishi;
• O’XQ dan operandlarni tanlashi va ularni ALQ dan O’XQga operandlarning adresini berishi;
• Bajarilgan amalning natijasini ALQ dan O’XQga yuborishi yoki keyinchalik hisoblashda foydalanish uchun AKga qoldirishi;
• EHM ni ishga tushirishi va to’xtatishi, uni har xil rejimlarda ishlashini nazorat qilishi (avtomatik, davriy, taktli ishlashi);
• Qiymatlarni kiritishni, chiqarishni ta’minlashi va boshqalar.

Mashina takti va mashina davri

MP bitta mikroamalni yoki mikrobuyruqni bajarishga sarf qilgan vaqtini mashina takti deyiladi. Bitta amalni (qo’shish) bajarishga sarf qilingan vaqtni mashina davri deyiladi.

Hozirgi MP va mikroEHM boshqaruvchi impulslarni ishlab chiqadigan quyidagi ikki usuldan foydalaniladi:

• Mikroprogrammali boshqaruvchi qurilmalar;
• Sxemali (apparatli) boshqaruvchi qurilmalar;

Mikroprogrammali boshqaruvchi qurilmalar;

• Mikroprogrammali BQ ni ishlash tavsifi maxsus xotiraga kiritilgan mikroprogrammalardan kelgan ma’lumotlar bilan aniqlanadi. Mikroprogrammalash bitta mikroprogrammali buyruq orqali, berilgan amalni bajarish uchun mikrokomandalar ketma-ketligi bilan almashtirishga imkon beradi. Masalan "bo’lish" mikroprogrammali buyrug’i DXQga yozilgan butkul mikrokomandalar ketma-ketligi bilan almashtiriladi.
• Mikroprotsessorda ishlatiladigan boshqaruvchi qurilmaning MP ni BQ si hozirgi buyruqqa asosan tegishli mikroprooperatsiyalar ketma-ketligini bajarishni ta’minlaydi va bajarilayotgan programmaga tegishli programmaning buyrug’ini tanlashni ta’minlaydi.

Mikroprogrammali boshqaruvchi qurilmalar;

Bu yerda, mikroprogrammaning xotira bloki mikrokomandalarni saqlash uchun belgilangan. Mikrokomandalar adreslarini ishlab chiquvchi blok navbatdagi mikrokomandaning adresini tashkil etish uchun mo’ljallangan. Navbatdagi mikrokomandaning adresini shakllantirish bajarilayotgan mikrokomandaning kodiga, ALQda bajarilayotgan amalni kodining belgisiga, protsessorni sinxronizatsiya-lovchi va vaqtincha to’xtatuvchi bloklarining ma’lumotlariga bog’lik. Sinxronizatsiyalashtiruvchi blok MP ni asosiy bloklarini ketma-ket ishlashini ta’minlash uchun, boshqarish xabarlarini qabul qilish va ketma-ket sinxrosignallar ishlab chiqish uchun kerak. Mikrokomandalar deshifratori bajaruvchi bloklarga beriladigan boshqaruvchi xabarlarni ishlab chiqish uchun ishlatiladi

Mikrokomandaning tipik tuzilishi va uni tashkil etuvchi zonalarining bajaradigan vazifalari

MPning asosiy buyruqlari. Bazali buyruqlar tizimi

• 20 tadan 170 tagacha buyruqlar;
• 1 tadan 8 baytgacha bo’lgan formatda;

Bajaradigan vazifasiga ko’ra buyruqlar guruhi:

• O’tkazish buyruqlar guruhi
• Arifmetik amallar buyruqlar guruhi
• Logik amallar buyruqlar guruhi
• Uzatishni boshqarish buyruqlar guruhi
• Maxsus buyruqlar guruhi

MPning asosiy buyruqlari. Bazali buyruqlar tizimi

Buyruq bajarilishi uchun u buyruqlar registrga /BRg/, deshifratorga va boshqa boshqarish sistemasiga yuboriladi. U yerda buyruq identifikatsiyalanadi (qanday buyruq ekanligi aniqlanadi) buning natijasida MP ning boshqa qismlarga yuboriladigan xabarlar /impulslar/ tashkil etadi. Bu xabarlar yordamida buyruqlarda ko’rsatilgan amallarni bajaradi.

Buyruq ikki qismdan tashkil topgan:

a) amallar kodi (AMK) — MP ga nima qilish kerakligini xabar qiladi;

b) addres esa amalda qatnashadigan qiymatlarni o’rnini ko’rsatadi;

Ma’lumotlar o’tkazish buyruqlar guruhi

Arifmetik amallarning buyruqlar guruhi

Mantiqiy amallarning buyruqlar guruhi

Psedokodlar

Psedokod – rasmiy bo’lmagan programmalash tili hisoblanib, programmistlar tomonidan algoritmlar tuzish uchun ishlatiladi.

Masalan: if, else, do, while;

If (student's grade is greater than or equal to 60)

Print "passed"

else

Print "failed“

Topshiriq. 2, -5, 3, -1, 4, 0, sonlar orasidan faqat manfiy sonlarni ekranga chiqaring.