Muallif: oqit. Abdullayeva n yaratilgan: Ангрен-2005 Kategoriya


Download 483.13 Kb.
bet18/40
Sana12.11.2023
Hajmi483.13 Kb.
#1768047
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   40
Bog'liq
«математика укитиш методикаси» Muallif oqit. Abdullayeva n yara-www.fayllar.org

1боскич. Таиѐргарлик боскичи: кушиш ва аиириш амлларининг аник
мазмунини очиш; а± 1 куринишдаги кушиш ва аиириш холлари.
Кушиш ва аиириш амалларининг аник мазмунини очишга оид иш 1 - 10
сонларини урганишга багишланган биринчи дарслардаѐк бошланади. Бу вакт
ичида болалар икки тупламни бирлаштиришга доир ва туплам кисмини ажра-
тишга доир куп машклар бажаришади. Номерлашни урганиш проиессида би-
ринчи унликдаги хар бир сон узидан олдинги сонга бирни кушишдан хосил
булиши ѐки узидан кеиинги сондан бирни аиириш иули билан хосил булишни
болалар онгига етказилган эди, бу болаларга сонларнинг катордаги тартибини
усиш буиича хам узлаштириш имконини беради.



40
10 ичида кушиш ва аииришни урганишга багишланган биринчи дарсда-


ѐк 1-10 сонларини урганишда болалар олган билимларни умумлаштириш ке-
рак ва болаларни сонга 1 ни кушганимизда санокда ундан кеиин келадиган
сонни хосил киламиз, сондан 1 ни аиирганимизда каторда ундан олдинги сон-
ни хосил киламиз, деган хуласага келтиришимиз керак.
Бу
умумлаштириш асосида а + 1 ва а - 1 куринишдаги холлар учун жадваллар ту-
зилади ва бу жадвалларни боолалар тушуниб олишлари ва хотирада саклаш-
лари керак. Кииинчиликлар юз берадиган булса, курсатмалиликдан фоидала-
нишга, яъни сонлар каторидан ѐки см шкалали 0 дан 10 гача ракамлари булган
масштабли чизгичдан фоидаланишга рухсат этиш мумкин.
Биринчи дарсдаѐк (курсатмалиликка таянган холда) 1 - 1 = 0 ва 0+ 1 = 1
куринишдаги кушиш ва аиириш холлари каралади.
боскич. а ± 2, а - 3, а - 4 куринишидаги холлар учун хисоблаш усулла-
ри билан танишиш.
Бу холларнинг хар бири устида ишлаш учун тахминан, бир хил план ту-
зилади:
1. Янги материални урганишга таиѐргарлик сифатида сонларнинг икки
кушилишидан иборат таркибининг мос холлари ва кушиш хамда аииириш-
нинг урганилган жадвал холлари такрорлланади. ( шуни эслатиб утамизки,
биринчи унлик сонларини урганишда сонлар таркибини караш буиича иш ба-
жарилган эди. Шу билан бирга 3, 4 сонларига нисбатан бу сонларнинг икки
кушилувчидан иборат таркибини эслаб колиш масаласи куиилган эди, яъни 5
ичида кушиш ва аиириш жадвалини узллаштириш ва эсллаб колиш вазифаси
куиилган эди). Чунончи, а±4 холларга доир усулларни карашдан олдин 4 со-
нини, а±1, а ± 2, а ± 3 холлари такрорланади.
2. Мос хисоблаш усули билан (сонни кисимлари буиича кушиш ва аии-
риш усуллари билан) танишиш.
3.Янги билимларни мустахкамлаш ва билимларни хар хил вазиятларда
кулланиш.
4.Кушишнинг сонлларнинг таркиби ва аииришнинг мос холларга тугри
келадиган жадвал холларини онгли узгартириш ва эслаб колишга доир ишлар.
3. боскич.  а + 6, а + 7, а + 8, а + 9 куринишдаги холалар учун хисоблаш
усуллари билан танишиш.
Кушишнинг каралаѐтган холлари асосида иигиндининг урин алмашти-
риш хоссасидан фоидаланиб икки сони кушиш усули етади. Игиндининг урин
алмаштириш хоссаси барча каралаѐтган холларни илгари урганилган (маса-
лан, 2 + 7 янги хол таниш булган 7 + 2 холга келтирилади) холларга келти-
ришга ѐрдам беради. Болаларни иигиндининг урин алмаштириш хоссаси би-
лан таништиришдан олдин, улар кушиш амали компонентларининг ва нати-
жасининг номлари билан таништирилади(иигиндининг урин алмаштириш
хоссаси ддархол кушиш ва аииришнинг а ± 4 куринишдаги холлари таништи-
рилгандан кеиинок амалга оширилади). Укитувчи болаларга кушишда сонлар
уз номларига эга шу номларни эслаб колишлари зарур, чунки уллар математи-
када жудда куп ишлатилишини аитади. Шундан кеиин биз кушадиган сонлар



41


Download 483.13 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   40




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling