Mualliflar: Abduraxmanov. P., fizika-matematika fanlari doktori, professor, Egamov U., fizika-matematika fanlari

493

6. 
   Gravitatsiyaviy, elektromagnit, kuchli ta’sirlashuvlar dakida ma’lumot bering.
   
7. 
   Elementar zarralar turlarini sanab chiking zarralar dakida kanday ma’lumotga egasiz?
   

va kuchsiz uzaro Kvarklar, gipotetik


494

1. 
   - Ilova. XALSARO BIRLIKLAR TIZIMI (XBT)
   

Fan va texnikaning rivojlanishida, yangi texnologiyalarni yaratishda, mamlakatning mudofaa kudratini yuksaltirishda, sanoat va kishlok xujaligi maxsulotlari sifatini oshirishda ulchashlar
VJ
birligini ta’minlash juda katta axamiyatga ega. Ulchashlar umumiyligi deganda ularning xolati, ulchash natijalari, ulchash birliklari ulchovlariga teng bulgan, urnatilgan doiralardagi o’lchamlarga ega bulgan, konun orkali shakllantirilgan birliklarda ifodalanishi tushuniladi. Birliklar ulchovlari birlamchi nusxalar orkali takrorlanishi, ulchov natijalari xatoliklari ma’lum bulishi va berilgan extimollikda urnatilgan tartib chegarasidan chikmasligini ta’minlanishi zarur.
Mamlakatda ulchash birligini ta’minlash tizimining texnik asoslari davlat va birlamchi nusxalar majmuasidan iborat bulgan milliy nusxalar bazasi xisoblanadi. Ular ulchash birliklarini saklash, kayta tiklash, ulchash texnikalarining boshka vositalariga birliklar ulchovlarini uzatishni ta’minlashi kerak.
Mamlakat uzining nusxalar bazasiga ega bulmaganda, boshka davlatlarning nusxalaridan foydalanishga majbur bo’ladi. SHu sababli mamlakatning milliy nusxalar bazasining xolati va texnik darajasi usha mamlakatning ilmiy - texnikaviy rivojlanish darajasini belgilaydi.
o
Uzbekiston Respublikasida ulchashlar birliligini ta’minlash davlat tizimi - KATTALIKLAR BIRLIKLARI uchta milliy davlat standarti orkali amalga oshiriladi:
OzDst 8/010/1:2001, 1 - kism. Asosiy va umumiy terminlar.
o
Oz Dst8.010.2:2003. 2 - kism. Ulchash vositalari va ularning parametrlari.
Oz Dst 8.010.2004. 3 - kism. Metrologik xizmat.