Muammoning ilmiy rivojlanish darajasi

2.2 Kompaniyaning biznes jarayonlarini samaradorligini oshirishni zamonaviy vositalari.

Kompaniyaning biznes jarayonlarini modellashtirish uchun tegishli vositalardan foydalaniladi. Hozirgi vaqtda faoliyatning barcha sohalarida, mamlakat aholisining kundalik hayotida faol raqamlashtirish sharoitida aynan raqamli texnologiyalar bilan bevosita bog'liq bo'lgan zamonaviy vositalar dolzarb bo'lib, natijada biznes-jarayonlar samaradorligini oshirishga yordam berayabdi. Ushbu vositalarning asosiylari guruhlashtirildi va tadqiq qilindi (rasm. 2.3).

Keling, 2.3 – rasmda keltirilgan-joriy raqamlashtirish sharoitida biznes-jarayonlar samaradorligini oshirishning asosiy vositalarini ko'rib chiqaylik.

Merchendayzing. Kompaniyaning biznes jarayonlarini modellashtirishda savdo vositalaridan kompleks foydalanish hamda rejalashtirish tizimidagi sifatli o'zgarishlarni, shuningdek biznes jarayonlarini boshqarishni nazarda tutadi. Mahsulotlarni (xizmatlarni) ilgari surish va sotishning kommunikatsion va iqtisodiy samaradorligini oshirishga tizimli yondashuv zarurligi tan olinadi. Merchendayzing baholash va tanlovni o'z ichiga oladi, qadoqlash va ularning dizaynining jozibadorligi tufayli tovarlar (xizmatlar); mahsulot (xizmat) haqida markalash va ma'lumotlarning (tavsiflarning) ishonchliligi; asosiy faoliyat turini amalga oshirish shakli, usuli va uslubini tanlash va baholash; mijozlar bilan aloqa qilish; shu jumladan potentsial mijozlarni jalb qilish usullari bilan shugullanadi. Bu holda kompaniyaning asosiy maqsadlaridan biri foyda olish, asosiy biznes jarayonlarining yaxshi qurilgan tizimi orqali mijozlar talablarini qondirishdir. Quyidagi raqamli texnologiyalar ko'proq qo'llaniladi: dasturiy ta'minot, narsalar interneti, robototexnika va boshqalar [43].
Autsorsing. Kompaniyalarning zamonaviy amaliyotida autsorsing xizmatlari ko'pchilik tomonidan, ayniqsa buxgalteriya hisobi, audit, reklama faoliyati, marketing faoliyati, huquqiy ta'minot, transport xizmatlari va boshqa formatlarda qo'llaniladi [54]. Bu yerda asosan quyidagi raqamli vositalardan foydalangan holda marketing, tijorat va boshqa faoliyat turlarini olib borish bo'yicha yordamchi biznes-jarayonlar bo'yicha maslahatlashuvlar mavjud: saytlar, mobil qurilmalar, dasturiy ta'minot [b3].
Benchmarketing. Ushbu vosita sheriklarning faoliyatini o'rganishni, shuningdek, yuqori natijalarga erishish uchun ularning yutuqlari va usullarini qo'llashni, masalan, asosiy jarayonlarni to'ldiruvchi yordamchi biznes-jarayonlarning samaradorligini oshirishni nazarda tutadi [42]. Benchmarketing boshqalar nima qilayotganini yaxshiroq aniqlash, ish usullarini takomillashtirish va raqobatchilarni baholash san'ati sifatida taqdim etilishi mumkin. Benchmarketingning maqsadi mahsulotlar (xizmatlar, jarayonlar) ning raqobatbardoshligini oshirish, benchmarketingni joriy etish bo'yicha samarali dasturni ishlab chiqish, shuningdek olingan natijalarni qo'llashdir. Benchmarketingning asosiy vazifasi kompaniyalar faoliyatining har xil turlarini doimiy ravishda takomillashtirish, ularni boshqarish tizimini rivojlantirishdir. Benchmarketingning ahamiyati shundaki, boshqa korxonalarning yutuqlari va xatolarini o'rganish orqali siz o'zingizning eng samarali mahsulotingizni ishlab chiqishingiz mumkin,masalan biznes qarori, biznes g'oyasi yoki umuman biznes jarayoni. Benchmarketing kontseptsiyasi har qanday biznesni tuzishni nazarda tutadi, bu uning muvaffaqiyatini aniqlashda, shuningdek keyingi rejalashtirishda yordam beradi [7]. Bu yerda quyidagi raqamli texnologiyalar qo'llaniladi: Vid Data, bulutli texnologiyalar, simsiz aloqa texnologiyalari va boshqalar.
Injiniring. Raqamlashtirishda biznes jarayonlarini modellashtirish sharoitida muhandislik vositalaridan foydalanish zarurati boshqaruvdagi tizimli yondashuvga asoslanishi kerak [45]. Ushbu sharoitlarda quyidagi raqamli texnologiyalar qo'llaniladi: sun'iy intellekt, saytlar, dasturiy ta'minot, bulutli ma'lumotlarni saqlash va boshqalar.Muhandislikning asosiy vazifasi kompaniya faoliyatini rasmiylashtirish, biznes jarayonlarini ierarxik tuzilma sifatida taqdim etish va jarayonlar o'rtasidagi aloqalarni ko'rsatishdir [89].
Reinjiniring. Vakolatli mutaxassislar guruhi tomonidan kompaniyadagi barcha biznes jarayonlarini tubdan qayta loyihalash. Bu juda murakkab va qimmat loyiha, shuning uchun qulash arafasida turgan kompaniyalar yoki birinchi o'rinda turish zarurligini his qiladigan yetakchi kompaniyalar murojaat qilishadi. Dastlab, har bir biznes jarayonining sxemasi ideal tarzda yaratiladi, so'ngra u muayyan holatlar, moliyalashtirish va boshqa narsalarni hisobga olgan holda tuziladi. Umumiy qilib olganda raqamlashtirish sharoitida kompaniyalarda biznes-jarayonlarni rivojlantirish uchun foydalaniladi, boshqaruv nazariyasini rivojlantirishning yangi bosqichi vazifasini bajaradigan X-injiniring kontseptsiyasi korxonalar faoliyatiga nisbatan sifat jihatidan yuqori darajani ta'minlaydi, iste'molchilar va yetkazib beruvchilar bilan munosabatlarni boshqarish, hamkorlikni rivojlantirish darajasini baholash imkonini beradi, jarayonlar va kompaniyalar samaradorligini oshirishga yordam beradi.[50].
Axborot va raqamli texnologiyalar. Biznes jarayonlarini modellashtirishda faol qo'llaniladigan raqamli texnologiyalar katta ma'lumotlar (Big Data) – katta hajm va xilma - xillikning tuzilgan va tuzilmagan ma'lumotlari, shuningdek, ma'lumotlarni tarqatish va tahlil qilish imkonini beruvchi ularni qayta ishlash usullari, shu jumladan biznes yechimlari (g'oyalar, jarayonlar) [98]. Biznes-jarayonlarni baholash, amalga oshirish va modellashtirishda raqamli texnologiyalarni joriy etish nafaqat korxonaning rivojlanishiga, balki uning individual resurslari: mehnat, moddiy, moliyaviy va boshqalar samaradorligini oshirishga yordam beradi. Shunday qilib, so'nggi yillarda korxonalarning biznes-jarayonlari inson resurslariga nisbatan raqamlashtirish sharoitida, xususan, bilimlarni boshqarishda dolzarb bo'lib qolmoqda. Asosiy e'tibor zarur mavzuni rivojlantirishning zamonaviy tendentsiyalarini (masalan, logistika, boshqaruv qarorlarini qabul qilish, murabbiylik va boshqalar) hisobga olgan holda onlayn o'qitish, onlayn kurslar, xodimlar uchun seminarlardan iborat [9b]. Binobarin, raqamli texnologiyalar mijozlarga qiymat berishning tubdan yangi usullarini amalga oshirish, turli innovatsiyalarni joriy etish, rivojlanish, shu jumladan biznes modellarini tubdan o'zgartirish, shakllantirish, shuningdek tegishli platformalarni qo'llash asosida innovatsion rivojlanishning yangi imkoniyatlarini ochib beradi. Raqamli transformatsiyalar amalga oshirilgan taqdirda, raqamli transformatsiya strategiyasi asosiy strategiya sifatida ko'rib chiqilishi kerak. Ushbu strategiya raqamli texnologiyalar va biznes modellaridagi tegishli o'zgarishlar bilan bog'liq bo'lgan tashqi xavf va imkoniyatlarni, shuningdek kuchli tomonlarni, shu jumladan kompaniyaning raqobatdosh ustunliklarini hisobga olishi kerak [24].
So'nggi yillarda faol foydalanish kompaniyalardagi biznes-jarayonlarni avtomatlashtirish, ya'ni robotlashtirish jarayonida kuzatilmoqda. Biznes jarayonlarini robotlashtirish kompaniyalarda eng zamonaviy va tez rivojlanayotgan yechimlardan biridir [25]. Ko'pgina zamonaviy avtomatlashtirish tizimlarida o'rnatilgan biznes-jarayon sxemasi dizaynerlari mavjud, bu sizga bir ish joyidan boshqa ish joyiga o'tadigan ish oqimini tasvirlashga imkon beradi. Misol, V. G. Eliferov, V. V. Repin: ERP tizimlari xizmat qilishi mumkin, ulardan samarali foydalanish kompaniyada mavjud bo'lgan biznes-jarayonlarning tavsifini va ularning bir-biri bilan yaqin integratsiyasini o'z ichiga oladi. ERP tizimining asosiy afzalliklari: yechimlarning murakkabligi, avtomatlashtirish va asosiy biznes jarayonlarining (boshqaruv, rejalashtirish va boshqa operatsiyalar) o'zaro ta'siri [33].
Kompaniyalarda biznes jarayonlar o'rganilayotgan jarayonlarning dasturiy ta'minoti bilan bog'liq bo'lib, bu hozirgi jarayonlarning raqamlashtirilishini ko'rsatadi. Ko'pgina biznes-jarayonlar avtomatlashtiriladi (masalan, ta'minot jarayonlari, tovarlarni sotish (xizmatlar ko'rsatish) jarayonlari va boshqa jarayonlar, bunga turli xil dasturlar, dasturiy ta'minot yordam beradi).
Mijozlar segmentatsiyasi. Ko'pincha xarid qiladigan xaridorlarning turlari va turlarini aniqlash. Bunday holda, quyidagi raqamli texnologiyalardan foydalangan holda korxonalarning marketing faoliyatida mavjud bo'lgan barcha biznes jarayonlar ishtirok etadi: saytlar, mobil qurilmalar, dasturiy ta'minot, narsalar interneti, “Big Data” va boshqalar.
Missiya va ko'rish. Kompaniya biznesining kodlangan ta'rifi (masalan, aksariyat kompaniyalarning xizmat ko'rsatish sohasidagi vazifasi zamonaviy texnologiyalar, dasturiy ta'minot, mobil qurilmalar orqali mijozlarning xohish-istaklarini qondirishdir).