Muhammad -xorazmiy nomidagi Toshkent axborot texnologiyalari universitetining Samarqand filiali

Muhammad -Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot texnologiyalari universitetining Samarqand filiali

Elektronika va sxemalar
Fanidan
1- MUSTAQIL ISHI
Mavzu: Elektr zanjirining asosiy elementlari. Elektr sxemalarini Kirxgof qonunlari asosida hisoblash va tahlil qilish. Hisoblash natijalari hisobot shaklda topshiriladi

Fan oʻqituvchisi: Roʻziyeva Z
Bajardi: DI21_10 guruh talabasi Ochilov Sh

Nazariy qism
Elektr zanjiri — elektr energiyasi manbalari, qabul qilgichlari (isteʼmolchilari) va ularni bir-biriga tutashtiruvchi oʻtkazgichlar (simlar) majmui. Elektr zanjiri tarkibiga ulabuzgichlar (viklyuchatellar), qayta ulagichlar (pereklyuchatellar), saqlagichlar, himoyalash va kommutatsiya (uzibulash) apparatlari, oʻlchash va nazorat asboblari va boshqalar ham kiradi. Elektr zanjiri yordamida elektr energiyasi (elektromagnit energiya yoki zanjirida elektr toki, elektr yurituvchi kuch EYUK, potensiallar farqi mavjud boʻlgan boshqa tur energiya) uzatiladi, tarqatiladi hamda kuchlanishi pasaytiriladi yoki oshiriladi. Elekt energiyasi manbalarida biror turda gi energiya (suv, issiklik va boshqalar ener giyasi) elektr energiyasiga, qabul qil gichlar (isteʼmolchilar)da elektr ener giyasi issiqlik, mexanik va boshqalar tu| energiyaga aylantiriladi. Elektr zanjiri rejim" (ish maromi) barcha qismalardagi tok va kuchlanish qiymatiga bogʻliq boʻladi. Elektr zanjiridagi tok, EYUK va kuchlanish oʻrtasidagi munosabat Kirxgof qonunlari bilan tushuntiriladi (qarang Kirxgof koidalari). Elektr zanjiri oʻzgaruvchan va oʻzgarmas tok zanjirlariga boʻlinadi. Elektr zanjirining asosiy elementlari: rezistor, induktivlik gʻaltagi, elektr kondensator va boshqalar.
Real elektromagnit va elektron qurilmalarni o`rganish jarayonida ularni element iva qismlaridagi jarayonlarni grafik va jadvallar yordamida ifodalash mumkin. Bundan tashqari, kuzatilgan jarayonlar xarakteri bo`yicha statik va dinamik bo`ladi.
Elementlarni analitik modellari tok va kuchlanishlar uchun algebraik yoki differensial tenglamalar ko`rinishida berilishi mumkin.
Grafik modellar grafiklar yordamida ko`rsatiladi, masalan, volt-amper xarakteristikalar (VAX), yoki sxema zamesheniya yordamida. Ideal elementlardan tuzilgan elektr sxema zamesheniyalar o`ta qulay va keng tarqalgan moddalar ko`rinishidir.
Jadvalli modellar raqamli jadvallar ko`rinishida berildi, ular asosan eksperemental xarakteristikaga grafiklarga mos tushgan bo`lishi kerak, chunki ular uchun analitik ifodalashni topish qiyin.
Modellarni aniqligi modellar va real elementlar xarakteristikalarini o`rtacha kvadratik chetga chiqishi orqali baholandi.