Muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti qarshi filiali fakultet kompyuter injiniringi

Holat parametrlari
Moddalar, odatda, quyidagi uchta asosiy holatning bittasida bo’ladi: gaz, suyuqlik va qattiq jism ko’rinishida. Plazma deb ataluvchi ionlangan gazni ba’zan moddaning to’rtinchi holatidan iborat deb hisoblaydilar
Bitta jismni o’zi turli sharoitlarda turli holatlarda bo’lishi mumkinligi muqarrardir. Tekshirilayotgan jism berilgan o’zgarmas sharoitlarda har doim bitta holatdagina bo’ladi, masalan, suv atmosfera bosimi va 200S temperaturada faqat bug’ ko’rinishida bo’ladi.
Tekshirilayotgan modda holatini aniqlash uchun modda holatining holat parametrlari deb yuritiladigan qulay tavsifnomalari kiritiladi.
Moddaning xossasi intensiv va ekstensiv bo’lishi mumkin. Tizimdagi modda miqdoriga bog’liq bo’lmagan xossalar intensiv xossalar deb aytiladi (bosim, temperatura va boshqalar).
Temperatura Eng muhim parametrlardan biri absolyut temperaturadir.
Temperatura jismning issiqlik holatini tavsiflaydi.
Issiqlikningfaqat ko’proq qizdirilgan jismdan kamroq qizdirilgan jismgagina, ya’ni yuqori temperaturali jismdan past temperaturali jismga o’tishi tajribadan juda yaxshi ma’lum.
Shunday qilib, jismlar temperaturasi bu jismlar orasida issiqlikning o’z-o’zidan o’tishi mumkin bo’lgan yo’nalishni aniqlaydi.
Termodinamikaviy jarayon
Ham o’zaro, ham atrofdagi muhit bilan ta’sirlashib turuvchi material jismlar to’plamini termodinamikaviy tizim deb ataymiz, ko’rib chiqilayotgan tizim chegarasidan tashqarida bo’lgan boshqa barcha material jismlarni tashqi muhit deb atash qabul qilingan.
Agar holat parametrlaridan loaqal bittasi o’zgarsa, u holda tizimning holati o’zgaradi, ya’ni tizimda termodinamikaviy, jarayon sodir bo’ladi.

Termodinamika qonunlari

• 
  
  Termodinamikaning nolinchi qonuni - Uchinchi tizim bilan termal muvozanatdagi ikkita tizim bir-biriga termal muvozanatda.
  
• 
  
  Termodinamikaning birinchi qonuni - Tizim energiyasining o'zgarishi - bu ish uchun sarflangan quvvatni minus hisobga olgan holda tizimga qo'shilgan energiya miqdori.
  
• 
  
  Termodinamikaning ikkinchi qonuni - Jarayonning iloji yo'q, chunki uning yagona natijasi issiqlikni salqin jismdan issiqqa o'tkazish.
  
• 
  
  Termodinamikaning uchinchi qonuni - Cheklangan bir qator operatsiyalarda biron bir tizimni mutlaq nolgacha kamaytirish mumkin emas. Bu degani, mukammal samarali issiqlik dvigatelini yaratib bo'lmaydi.