Muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti qarshi filiali fakultet kompyuter injiniringi

Relyativistik mexanikada tezliklarni qo’shish qonuni

• Lorents almashtirishlari yordamida topilgan tezliklarni qo`shish formulasi quyidagi ko`rinishga ega.

  
  

• Ushbu ifodaga tezliklarni qo`shishning relyativistik formulasi deyiladi.

  
  

• formuladan ko`rinib turibdiki, agar v, v/ va u tezliklar yorug’lik tezligidan juda kichik boladi. v/ =u=c ga bo’lsa,

  
  

ya’ni, poezd yoritgichidan chiqayotgan yorug’likning tezligi s ga teng bo`lib qolaveradi. Demak yorug’likning bo`shliqdagi tezligi c=3*10^8m/c chegaraviy tezlik bo`lib, unda katta tezlikka erishish mumkin emas.

• 
  
  ya’ni, poezd yoritgichidan chiqayotgan yorug’likning tezligi s ga teng bo`lib qolaveradi. Demak yorug’likning bo`shliqdagi tezligi c=3*10^8m/c chegaraviy tezlik bo`lib, unda katta tezlikka erishish mumkin emas.
  

Relyativistik massa va relyativistik impuls

• Klassik mexanikadagi kabi relyativistik mexanikada ham massa inertlik o`lchovidir.

  
  

• Fazoning bir jinsliligi natijasida relyativistik mexanikada ham relyativistik impulsning saqlanish qonuni bajariladi: yopiq sistemaning relyativistik impulsi saqlanadi, ya’ni vaqt o’yishi bilan o’zgarmaydi

  
  

Relyavistik mexanikada tezlikning o`zgarishi massaning o`zgarishiga, bu esa o`z navbatida to`la energiyaning o`zgarishiga olib keladi. Demak to`la energiya E va massa m orasida o`zaro bog’lanish mavjud E=mc^2

• Relyavistik mexanikada tezlikning o`zgarishi massaning o`zgarishiga, bu esa o`z navbatida to`la energiyaning o`zgarishiga olib keladi. Demak to`la energiya E va massa m orasida o`zaro bog’lanish mavjud E=mc^2

  
  

• Istalgan jismga, u harakatdami (massasi m) yoki tinchlikdami (massasi m0) ma’lum energiya mos keladi

  
  

Agar jism tinch holatda bo`lsa, uning tinchlikdagi energiyasi

• Agar jism tinch holatda bo`lsa, uning tinchlikdagi energiyasi

  
  

kabi aniqlanadi. Jismning tinchlikdagi energiyasi uning xususiy energiyasidir. Klassik mexanikada tinchlikdagi energiya E0 hisobga olinmaydi, chunki v=0 da tinchlikdagi jismning energiyasi nolga teng deb hisoblanadi. 

Xulosa

u

http://fayllar.org