Muhammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot texnologiyalari universiteti dif 1-kurs talabasi 008-guruh o’quvchisi Tursunov Abbosning fizika fanidan 3-mustaqil ishi

Oʻzgaruvchan elektr toklarining generatorlari

Oʻzgaruvchan tok generatori — aylanma harakatining mexanik energiyasini oʻzgaruvchan tok elektr energiyasiga aylantiruvchi mashina. Sinxron va asinxron turlari boʻladi. Asinxron generatorlar kam (asosan, alohida elektr bilan taʼminlash tizimlarida) ishlatiladi; 20-asr 70-yillaridan boshlab amalda sinxron generatorlyar ishlatilmoqda. Uch fazali Oʻzgaruvchan tok generatorig . eng koʻp tarqalgan. Kuchli Oʻzgaruvchan tok generatorig . elektr st-yalarga oʻrnatiladi. Quvvati uncha katta boʻlmaganlari avtonom energiya bilan taʼminlash tizimlarida, chastota oʻzgartirgichlarda ishlatiladi, mexanik energiyani oʻzgaruvchan tok elektr energiyasiga (generator) yoki oʻzgaruvchan elektr tok energiyasini mexanik energiyaga (dvigatel) hamda oʻzgaruvchan tok elektr energiyasini boshqa kuchlanishli yoki boshqa chastotali elektr energiyasiga aylantiruvchi elektr mashina (oʻzgartirgich). Oʻzgaruvchan tok generatorim. asinxron elektr mashina va sinxron mashinaga boʻlinadi.

Kontakt halqali o'zgaruvchan tok generatorlarining avtomobillarda juda keng ko'lamdatatbiq topgan turlaridan bin 32.3701 (T250) belgili generator va uning ko'p sonli bar xil ko'rinishlaridir. 1.25-rasmda shu generatoning tuzilishi berilgan.

Kontakt halqali o'zgaruvchan tok generatorlarining avtomobillarda juda keng ko'lamdatatbiq topgan turlaridan bin 32.3701 (T250) belgili generator va uning ko'p sonli bar xil ko'rinishlaridir. 1.25-rasmda shu generatoning tuzilishi berilgan.

Generatoning halqasimon stator o'zagi 10, uyurma toklari kamaytirish maqsadida bir-biridan lok bilan izolatsiya qilingan, qalinligi l ,0 mm bo'lgan elektrotexnik po'lat tasmalardan yig'ilgan, ular tashqi yuzadagi aylana bo'ylab oltita nuqtada o'zaro kavsharlangan. Statorning ichki yuzasida 18 ta bo'ylama ariqchalari bo’lib, ular bir-biridan tishchalar bilan ajratilgan. Har bir tishchaga sirlangan mis simdan o'ralgan 18 ta g'altak 8 o'mashtirilgan. G'altaklar uchta faza chulg'amlariga bolinib, har bir chulg'amga ketma-ket ulangan oltita g'altak kiradi. Bitta fazaga taalluqli g'altaklar ikkita tishcha oralatib uchinchisiga kiygizilgan. Faza chulg'amlari o'zaro "yulduz" sxemasi bo'yicha ulangan, ulaning boshlang'ich uchlari birjoyda tutashib uch fazali sistemaning nol nuqtasini hosil qiladi. Faza chulg'amlarining ikkinchi uchlari to'g'rilagich bloki 3 ning qisqichlari 2 ga ulangan. Rotor (1.25-b rasm) taramlangan valga presslangan, ikkita, biri ikkinchisinining orasiga kirgan, qarama-qarshi qutbli (bin shimoliy qutb N, ikkinchisi janubiy qutb S ),oltiuchli tumshuqsimon po'lat o'zaklar 9 dan va ular orasidagi po'lat vtulka 72 ga sirlangan mis simdan o'ralgan uyg'atish chulg'ami LI dan iborat. Uyg'otish chulg'amining uchlari valdan va biri-biridan izolyatsiya qilingan mis kontakt halqalari 4 ga qalaylab ulangan.