Muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti g. Tulenova, D. Sagdullaeva

“Falsafa mevali daraxtlar bilan to’liq bog’ga o’xshaydi. 
Mantiq bu bog’ning devori bo’lsa,tabiyot (fizika) uning
daraxtlari, axloq esa pishib etilgan mevalaridir”. Seneka 

---

432
 
jarayonini shunday deb atagan edi. 
Globallashuv - turli mamlakatlar iqtisodi, madaniyati, ma’naviyati, odamlari 
o’rtasidagi o’zaro ta’sir va bog’liqlikning kuchayishidir. Globallashuvga berilgan 
ta’riflar juda ko’p. Frantsuz tadqiqotchisi B.Bandi ta’rifida globallashuv 
jarayonining 3 o’lchovli ekaniga urg’u beriladi: 
1. Globallashuv - muttasil davom etadigan tarixiy jarayon. 
2. Globallashuv - jahonning gomogenlashuvi (bir jinsli) va universallashuvi 
jarayoni. 
3. Globallashuv - milliy chegaralarning «yuvilib ketish» jarayoni. 
Rossiyalik A.Parshev globallashuvga quyidagicha ta’rif beradi: «Aslida, 
globallashuvning asosiy mazmuni boshqa mamlakatlarda ishlab chiqarilgan 
mahsulotning qo’shimcha qiymatini, dunyodagi asosiy zaxiralarini o’zlashtirishdan 
iborat».
Gumanitar ilmning turli sohalarida globallashuv jarayoniga nisbatan 
muayyan kontseptsiya va yondoshuvlar mavjud. Jumladan, iqtisodiyot fanida 
diqqat-e’tibor 
asosan 
moliyaviy 
globallashuv, 
global 
transmilliy 
korporatsiyalarning 
shakllanishi, 
iqtisodiyotning 
mintaqaviylashuvi, 
jahon 
miqyosida savdoning jadallashuvi kabi masalalarga qaratilgan.Tarixiy asarlarda 
esa globallashuv jarayoni kapitalizmning ko’p asrlik taraqqiyot bosqichlaridan biri 
sifatida 
talqin 
etiladi. 
Siyosatshunoslikda 
transmilliylashuv 
jarayonining 
tezlashuvi, dunyo mamlakatlari o’rtasidagi o’zaro bog’liqlikning kuchayishi, BMT 
va boshqa xalqaro tashkilotlar ishtirokida yangi umumsayyoraviy tartibning 
shakllanishi har tomonlama chuqur tadqiq etilmoqda. Sotsiologiya madaniyatning 
universallashuvi ta’sirida turli mamlakat va mintaqa xalqlari turmush tarzining 
yaqinlashuvi 
va 
bir 
xillashuvini 
tasdiqlaydigan 
dalillarni 
izlamoqda. 
Axloqshunoslikda XXI asrda dunyoda yagona axloq va uning normalari qaror 
topishini bashorat qilinmoqda. Faylasuflar esa Kantning yaxlit abadiy dunyo 
hamda umumdunyoviy hukumat haqidagi g’oyasiga tayanib, turli millat va xalqlar 
qadriyatlarining uyg’unlashuvini asoslashga intilmoqda. XX asrning oxiri va XXI 

---