Muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti qarshi filiali ax 11-21 gurux Talabasi Boymurotov Zafarning Kompyuter tarmoqlari fanidan tayyorlagan

Simsiz tarmoq protokollari
 
Wi-Fi , Bluetooth va LTE tufayli simsiz tarmoqlar odatiy holga 
aylandi. Simsiz tarmoqlarda foydalanish uchun mo'ljallangan tarmoq 
protokollari roumingda mobil qurilmalarni qo'llab-quvvatlashi va 
o'zgaruvchan ma'lumotlar tezligi va tarmoq xavfsizligi kabi masalalar 
bilan shug'ullanishi kerak. 
Tarmoqni yo'naltirish protokollari
 
Yonaltiruvchi protokollar - Internetdagi tarmoq routerlari uchun 
mo'ljallangan maxsus mo'ljallangan protokollardir. Yonaltiruvchi 
protokol boshqa ruterlarni identifikatsiya qilishi, tarmoqli xabarlar 
manbalari va tarmoq xabarlari yo'nalishlari o'rtasidagi yo'llarni 
( marshrutlar ) boshqarishi va dinamik marshrutlash bo'yicha 
qarorlarni qabul qilishi mumkin. Umumiy marshrutlash 
protokollariga EIGRP, OSPF va BGP kiradi. 
IPX protokoli. 
 
IPX / SPX stektsiyasining xususiyatlari NetWare OS tizimining 
o'ziga xos xususiyatlaridan kelib chiqadi, ya'ni o'zining dastlabki 
versiyalarining oddiy mahalliy tarmoqlarda ishlaydigan oddiy 
tarmoqlardagi shaxsiy kompyuterlardan iborat bo'lgan yo'nalishlariga 
yo'naltirilgan. Shunday ekan, Novell protokollari kerak edi, uni 

---

amalga oshirish zarur bo'lgan minimal RAM miqdorini talab qildi va 
tezda kichik hisoblash quvvatini qayta ishlovchi protsessorlarga 
ishlaydi. Natijada IPX / SPX to'plamlari protokoli yaqin vaqtgacha 
mahalliy tarmoqlarda va katta korporativ tarmoqlarda juda yaxshi 
ishladi.
Tarmoq arxitekturasi 
Tarmoq arxitekturasi deganda - bu kompyuter tarmog’ini loyihalash va 
ishlab chiqish jarayoni tushunialadi. Arxitektura tushunchasi tarmoqning 
fizik tarkibiy qismlarini, ularning funktsional ob’ektlari, konfiguratsiyasini, 
printsiplari va ishlash tartiblarini va foydalaniladigan aloqa protokollarini 
aniqlashni ifodalaydi. Shuningdek, tarmoq arxitekturasi aloqa tarmog’i 
orqali taqdim etiladigan xizmatlar va ularning batafsil tavsiflarini, taqdim 
etiladigan xizmatlarni hisob-kitob qilish va hisob-kitob tuzilmalarini o'z 
ichiga oladi.
Kompyuter tarmoqlari arxitekturasi deganda kompyuterlarni o’zaro 
bog’lanishi, bog’lanish jarayonida qo’llaniladigan texnologiyalar, ularning 
xususiyalatlari, standartlari, kompyuterlar o'rtasida vazifalar qanday 
taqsimlanganligi va boshqa ko’plab jarayonlar tushuniladi. Tarmoq 
arxitekturasining eng ko'p ishlatiladigan ikki turi mavjud: peer-to-peer va 
mijoz-server.
Global miqyosidagi kompyuter tarmoqlarining o’zaro bog’lanishi 
natijasida Internet tarmog’i tashkil topadi. Internet tarmog'ining 
arxitekturasi, avvalambor, tarmoqdagi tugunlarni yoki tugunlarni ulash 
uchun ma'lum bir modelda yoki apparat ulanishlarining ma'lum turlarida 
foydalanishda emas, balki Internet protokollari (TCP/IP) arxitekturasidan 
foydalanishni ifodalaydi. Shunday qilib har bir texnologiya orqali 
loyihalashtiriladigan tarmoq o’zining arxitekturasiga ega bo’ladi, masalan, 
OSI, TCP/IP, umumfoydalanish telefon tarmog’i, mobil aloqa tarmoqlari 
va boshqalari. Ushbu ma’ruzada kompyuter tarmoqlarining arxitekturalari 
muhokama etiladi.