Mundarij a kirish I. bob. Qadiriyatlar nazariyalari asosida o’quvchilarni ma’naviy axloqiy tarbiyalashning nazariy-metodologik asoslari


Download 216.4 Kb.
bet15/19
Sana20.11.2023
Hajmi216.4 Kb.
#1788403
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   19
Bog'liq
Mundarij a-fayllar.org

Tajriba guruhida
92 ta


Nazorat guruhi
93 ta


Ijobiy


Salbiy


Ijobiy


Salbiy










1

Men o’z millatimga nisbatan juda zo’r tuyg’ularni sezaman


42

50

40

52



2

Fikrimcha, millatimizning boshqa millatlardan farqi shuki


43

47

44

48



3

Millat kelajagi asosan quyidagilarga bog’liqdir


48

44

43

49



4

Mening fikrimcha millatimiz eng


43

49

45

47



5

O’zbekiston kelajagi buyuk davlat” degan fikr


42

50

49

43



6

O’zbekiston vatanim manim” shiori juda zo’r shior


46

46

44

48



7

Milliy qadriyatlarg‘oyalari, shuningdek oilaviy hayotga nisbatan sharqona hurmat


48

44

45

47



8

Oilaviy hayot haqidagi shaxsiy tushunchalarga ega bo’lish


41

51

40

52



9

Mustahkam va sog‘lom oilaviy hayotni tashkil etish borasida tajriba ega bo’lish


43

47

44

48



10

Milliy qadriyatlar yoshlar tarbiyasiga qanday ta'sir qiladi


45

47

43

49

Tajribadan keyin

3.1.2.


Qadriyatlarning nazariy asoslarini tushunaolish qobiliyati



Tajriba guruhida
92 ta


Nazorat guruhi
93 ta


Ijobiy


Salbiy


Ijobiy


Salbiy










1

Men o’z millatimga nisbatan juda zo’r tuyg’ularni sezaman


52

40

52

40



2

Fikrimcha, millatimizning boshqa millatlardan farqi shuki


43

49

48

44



3

Millat kelajagi asosan quyidagilarga bog’liqdir


44

48

49

43



4

Mening fikrimcha millatimiz eng


43

49

47

45



5

O’zbekiston kelajagi buyuk davlat” degan fikr


45

47

49

43



6

O’zbekiston vatanim manim” shiori juda zo’r shior


46

46

48

44



7

Milliy qadriyatlarg‘oyalari, shuningdek oilaviy hayotga nisbatan sharqona hurmat


52

40

47

45



8

Oilaviy hayot haqidagi shaxsiy tushunchalarga ega bo’lish


48

44

52

40



9

Mustahkam va sog‘lom oilaviy hayotni tashkil etish borasida tajriba ega bo’lish


49

43

48

44



10

Milliy qadriyatlar yoshlar tarbiyasiga qanday ta'sir qiladi


47

45

49

43

Qo’llanma. Talaba-yoshlarni oilaviy hayotta tayyorlash metodlari oddiy mashg‘ulotlardan farq qiladi. Psixolog bilan muloqot ana shunday noan'anaviy tarzda tashkil etiladi. Avval “yoshlarning savollariga psixolog javob beradi” mavzusida savollar yig‘iladi va psixolog mutaxassisga topshiriladi. So’ng belgilangan muddatda psixolog talabalar bilan muloqot o’tkazadi.


Savollar quyidagilardan iborat edi:
1. Milliy qadriyat deganda nimani tushunasiz?
2. Qadriyat so’zining lug‘aviy ma'nosi nima?
3. Oila va oilaviy tushuncha nimani anglatadi?
4. Milliy qadriyatlar yoshlar tarbiyasiga qanday ta'sir qiladi?
5. “Sog‘lom oilaviy muhit” qanday hosil qilinadi?
6. “Oila a'zolarining ruhiy yaqinligi” tushunchasini siz qanday izohlaysiz?
7. Farzand tarbiyasi uchun oilada asosiy javobgar shaxs sifatida kimni ko’rsatasiz? Nima uchun?
8. Oila byudjetini yaratish borasidagi mas'uliyat ko’proq kimning elkasiga tushadi?
9. Oilaviy muammolarning ijobiy echimga ega bo’lishini ta'minlashda keksa va yosh avlod o’rtasidagi munosabat nechog‘lik ahamiyat kasb etadi?
10. oilaviy inqiroz( oila buzilishi)ning oldini oluvchi qanday omillarni bilasiz?
Savollarga javob tariqasida talabalarning fikrlari eshitiladi. Javoblar varaqasi:
F.I.O_________________________________________________________

1



2



3



4



5



6



7



8



9



10






Yuqoridagi o’yinlarni sahnalashtirilgan olingan natijalar
(tajtibadan oldin)


Milliy qadriyatlarni tushunaolish qobiliyati



Termiz shahar
15-maktab


Termiz shahar
3-maktab


Bolalar soni


%


Bolalar soni


%


1


Past

12

40%

13

54.2%



2


O’rta

10

33.3%

8

33.3%



3


Yuqori

8

26.6.%

3

12.5%



Yuqoridagi o’yinlarni sahnalashtirilgan olingan natijalar
(tajtibadan oldin)


Milliy qadriyatlarni tushunaolish qobiliyati



Termiz shahar
9-maktab


Angor tumani
2-maktab


Bolalar soni


%


Bolalar soni


%


1


Past

14

46.6%

12

40%



2


O’rta

9

30%

10

33.3%



3


Yuqori

7

23.3%

8

26.6.%




Yuqoridagi o’yinlarni sahnalashtirilgan olingan natijalar
(tajtibadan oldin)


Milliy qadriyatlarni tushunaolish qobiliyati



Angor tumani
1-maktab


Angor tumani
4-maktab


Bolalar soni


%


Bolalar soni


%


1


Past

12

40%

13

54.2%



2


O’rta

10

33.3%

8

33.3%



3


Yuqori

8

26.6.%

3

12.5%

“Ma’naviyat va iqtisodiyot, ularning o’zaro munosabatlari” mavzusi o’rganilishi mobaynida o’quvchilarning ma’naviy madaniyatini tarkib toptirish maqsadida innovasion metodlardan foydalanildi. Shunday uslublarning ayrimlarini misol tariqasida keltirib o’tamiz:


Aqliy hujum” (Breyshntorming) metodi
O’quvchilarda ma’naviy madaniyatni shakllantirish uchun qo’llanilgan “Aqliy hujum” metodi – g’oyalarni generasiya qilish uslubi qatnashchilarni birlashgan holda qiyin muammoni yechishga harakat qilishga undadi: uni yechish uchun shaxsiy g’oyalarini ilgari surishga zamin yaratdi (generasiya). U ishtirokchilarning ma’naviy madaniyatini shakllantirishda o’z tasavvurlari va ijodlaridan foydalanishga rag’batlantirdi.
Metodning vazifasi kichik guruhlar yordamida yangi- yangi ijobiy g’oyalarni yaratishdan iborat. Bu usul muammoni hal qilayotgan o’quvchilarning ko’proq aql bovar qilmaydigan va hatto fantastik g’oyalarni yaratishga undaydi.
Ijobiy g’oyalar qancha ko’p bo’lsa, shunchalik yaxshi hisoblanadi. Ularning hyech bo’lmaganda bittasi ayni maqsadga muvofiq bo’lishi mumkin.
Aqliy hujum” metodini qo’llash shartlari:
1) bunyodkor fikr va g’oyalar hyech qanday cheklanmagan holda aytilishi lozim;
2) bildirilgan fikr va g’oyalar takliflar berish to’xtatilmaguncha muhokama qilinmaydi, tanqid ostiga olinmaydi, baholanmaydi;
3) bildirilgan har qanday g’oya va fikrlar hisobga olinadi;
4) qancha ko’p ijobiy g’oya va fikrlar bildirilsa shuncha yaxshi;
5) bildirilgan ijobiy g’oya va fikrlarni to’ldirish va yanada kengaytirish mumkin;
6) barcha aytilgan takliflar yozib boriladi;
7) takliflarni bildirish uchun vaqt aniq belgilanadi.
Bu metod didaktikadagi barcha funksiyalarni bajaradi, lekin uning asosiy vazifasi – muammoni mustaqil tushunish va yechishga, ta’lim oluvchilarning motivasiyasini uyg’otishga qaratiladi hamda o’quvchilarda ma’naviy madaniyatni shakllantirishga xizmat qiladi (3.2.1-jadval).
Aqliy hujum” metodining texnologik xaritasi
3.2.1-jadval

Ish bosqichlari va mazmuni


Faoliyat


O’qituvchi


O’quvchi


1. Tayyorlov bosqichi




Mavzuni aniqlaydi, maqsadni natijalarni, baxolash mezonini shakllantiradi




2. Kirish bosqichi


Mavzuning maqsad, natija va baholash mezonini e’lon qiladi.


Aqliy hujum usuli maqsadni amalga oshirish usuli ekanligini tushuntiradi.
Berilgan muammoni bayon qilib, tadqiqotni boshlash to’g’risida buyruq beradi.


3. G’oyalarni kiritish bosqichi




G’oyalarni magnitofon yoki videolentaga, qog’oz varag’iga yoki doskaga yozib olishni taklif qiladi.


O’quvchilar muammoni hal etish buyicha g’oya va takliflar haqida mulohaza yuritadilar.


4. Tahlil bosqichi


Taklif qilingan baholash mezonlaridan kelib chiqqan holda ilgari surilgan g’oyalarni tahlil qilishni tashkil etadi.


Bildirilgan g’oyalarni, takliflarni guruh bo’lib tahlil etadi. Eng qulay va maqsadga muvofiqlarini aniqlaydilar.


5. Yakun yasash, tahlil va baholash bosqichi




O’quvchilar tomonidan amalga oshirilgan faoliyatga yakun yasaydi, tahlil qiladi va baholaydi.


O’z-o’ziga baho berishlari mumkin




“Pinboard strategiyasi” metodi

“Pinboard” (inglizchadan: pin – mustahkamlash, board – doska) ma’nosini anglatadi. O’quvchilarda ma’naviy madaniyatni shakllantirish uchun qo’llanilgan ushbu o’qitish metodining mohiyati shundan iboratki, unda munozara yoki o’quv suhbati amaliy usul bilan bog’lanib ketadi. Uning afzallik funksiyalari- rivojlantiruvchi va tarbiyalovchi vazifadir: o’quvchilarda muloqat yuritish va munozara olib borish madaniyati shakllanadi, o’z fikrini faqat og’zaki emas, balki yozma ravishda bayon etish mahorati, mantiqiy va tizimli fikr yuritish ko’nikmasi rivojlanadi. «Pinboard» metodidan foydalanishga oid texnologik xarita ishning keyingi sahifasida keltiriladi (3.2.2-jadval).



Download 216.4 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   19




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling