Mundarija: № Mustаqil tа`lim mаvzulаri betlar 6-semestr

4-mavzu: 
Sаnоаt kооpеrаtsiyasini rivоjlаntirish 
yo`nаlishlаri.
Sanoatda 
korxonalar 
ixtisoslashuvining 
rivoji 
ishlab 
chiqarishni 
kooperatsiya asosida amalga oshadi. 
Kooperatsiya - bu ma`lum mahsulot ishlab chiqarish, ish va xizmat 
bajarishni birgalikda olib borish bo`yicha tarmoqlar va ular korxonalarining davomli 
ishlab chiqarish aloqalari shakllaridan biri. 
Kooperatsiyada mahsulot etkazib berish tartibi ishlab chiqarish jarayonida 
buyurtmachining ma‘lum ishlab chiqarish-texnikaviy topshiriqni bajarishini 
hisobga olishini talab etadi. Kooperatsiya xom 
ashyo, 
yoqilg`i 
va 
standartlashtirilgan yarimfabrikatlar hamda buyurtmalarni etkazib 
berish 
bosqichlarini 
qamragan 
holda 
moddiy-texnika 
ta‘minotidan farqlanadi. 
Kooperatsiya 
murakkab 
mahsulotlarni 
ishlab 
chiqarishni 
o`zlashtirishni 
tezlashtirish, ishlab chiqarish quvvatlaridan foydalanishni yaxshilash bilan bog`liq 
bo`lgan muhim vazifalarni hal etishga imkoniyat yaratib beradi. 
Sanoatning rivojlanish davrlarida ishlab chiqarishni kooperatsiyaning bir 
qancha samarali shakllari vujudga keldi. Ular jumlasiga quyidagilar kiradi: 
- 
buyumli (agregatli) kooperatsiya; 
- 
texnologik kooperatsiya; 
- 
tarmoqlararo kooperatsiya; 
- 
iqtisodiy rayonlararo kooperatsiya. 
Buyumli (agregatli) kooperaratsiya - bu mashina va asbob-uskunalar 
ishlab chiqaruvchi bosh korxonaga turli butlovchi buyum va detallarni etkazib 
beruvchi korxonalarning faoliyatidan iborat. 
Masalan, 
detallar 
bo`yicha 
kooperatsiya 
usulida 
ixtisoslashgan 
korxonalar 
bosh 
korxonaga 
sharikopodshipniklar, porshenlar, turli uzellar va asbob-uskunalarning qismlarini 
etkazib berishlari mumkin.