Mundarija kirish; Art terapiya tushunchasi va mohiyati

Tadqiqot. 2013-yilda shizofreniya bilan kasallanganlar uchun raqs 
terapiya tuzilgan: 

---

119 
Umuman olganda, ishtirokchilarnmg kamligi tufayli natijalar 
cheklangan. Raqs terapiyasini qoʻllab-quvvatlash yoki rad etish uchun 
ozgina dalillar mavjud. Katta tadqiqotlar va sinovlar muhim natijalarga 
eʻtibor zarur. Keyingi tadqiqotlar raqs terapiya shizofreniya bilan ogʻrigan 
odamlar uchun samarali va yaxlit davolash ekanligini aniqlashga yordam 
beradi, ayniqsa, antipsixotik dori-darmonlarga javob bermaydigan salbiy 
alomatlar bilan kurashishga yordam beradi. 
Kinestetik, oqilona, musiqiy va hissiy: tadqiqot davolash shakli 
sifatida raqs harakatlari yordamida bir vaqtning oʻzida bir necha miya 
vazifalarini faollashtiradi, deb koʻrsatdi. Harakatning bu turi aqliy, 
jismoniy va hissiy kuchni bir vaqtning oʻzida ishlashini talab qiladi. 
Tadqiqotchilar keksa ishtirokchilar orasida koʻrsatkichlarini kuzatishdi. 
Tadqiqotda kitob oʻqish, krossvordlar bajarish va musiqa asboblari va golf 
kabi jismoniy mashqlar va raqs uchun yurish kabi oʻquv mashgʻulotlari 
kiritilgan. Natijalar shuni koʻrsatdiki, jismoniy faoliyatning deyarli hech 
biri demensiyadan himoya qilishni taklif qilmaydi. Raqsterapiyasi bir 
vaqtning oʻzida bitta maydonni ragʻbatlantirishdan koʻra bir vaqtning 
oʻzida bir nechta miya hududlarini birlashtiradi. 
Raqs terapiyasi zoʻravonlik qurboni boʻlgan bolalarga ijobiy 
natijalar berdi. Tadqiqotlar shuni koʻrsatdiki, bu terapiya bu bolalar uchun 
foydali yordam va aralashuv shaklidir. Tadqiqotchi jinsiy zoʻravonlikka 
uchragan ayollar bilan oʻtkazilgan amaliy tadqiqotlar orqali, bu shaxs raqs 
terapiyasi sessiyalaridan keyin kuchaytirish hissini boshdan kechirganini 
va maktabda katta muvaffaqiyatlarga kelishganini taʻkidladi. Odamda ham 
oʻziga nisbatan kuchli ishonch hissi va oʻziga nisbatan yuksakroq his- 
tuygʻu sezilardi. 
Yana bir tadqiqotchi suitsid xavfi ostida bolalar bilan raqs davolash 
taʻsinni va ularnmg onalari bilan munosabatlarini oʻrganib, ushbu 
tadqiqotda onalar va ularning farzandlari sessiya oldidan oʻzlarining oʻzaro 
munosabatlari, jismoniy teginish va bolaning xavfsizlik hissi haqida 
savollar berishdi. Raqs terapiya sessiyasidan soʻng ishtirokchiiar bir xil 
o`lchov bilan qayta tekshirildi. Natijalar ona va bola oʻrtasida kuchliroq

---

i i i
aloqa kuzatildi. Raqs davolash amaliyoti orqali, bu ona va qiz juftligi oʻz 
munosabatlarini qayta qurish va rivojlantirish imkoniyatiga ega boʻldi. 
Raqs aralashuvining taʻsiri psixiatrik ishtirokchilar va hissiy jihatdan 
bezovta boʻlganlar tomonidan terapevtik deb tan olindi. 
Raqs terapiya turli jabhalarda qoʻllaniladi. Bular quyidagilar: 
* 
Jismoniy tibbiyot 
* 
Reabilitatsiya markazi 
* 
Tibbiyotda 
* 
Taʻlim tizimida 
* 
Qariyalar uyi 
* 
Kasalliklarni oldini olish markazlari 
* 
Sogʻlomlashtirish dasturlari 
* 
Kasalxonalar 
* 
Ruhiy salomatlik tizimini tiklovchi tashkilotlar 
Umuman olganda, raqs terapevtiga aylanish akademik daraja, 
kamida magistr darajasini talab qiladi, hech qanday maxsus bakalavr 
darajasi yoʻq, biroq koʻplab amaliyotchilar ham mavjud. 
Buyuk Britaniya va AQSHda barcha magistraturada tahsil 
olganlargina kliniklarga joylashtirishi talab qilinadi, shuningdek tajriba va 
nazariy taʻlim odatda 2-3 vil davom etadi. Magistr darajasini tugatgach, 
terapevtlar psixoterapevtlarning professional birlashmalar bilan raqs 
terapevti sifatida roʻyxatdan oʻtish huquqiga ega. Buyuk Britaniya 
bitiruvchilari Buyuk Britaniya psixoterapevtlar Kengashi orqali ham 
roʻyxatdan oʻtishlari mumkin. 
Bundan tashqari siz raqs xoreografi boʻlib, psixologik koʻnikmalarni 
oʻzlashtirib psixoterapevt sifatida roʻyxatdan oʻtishingiz mumkin. 
Raqs terapiya jismoniy yengillikka qaratilgan boʻlib, shu bilan ruhiy 
yengillikni keltirib chiqaradi. Shunday qilib inson jismoniy va ruhiy 
tabiatning yaxlitligini to`liq his qilish imkoniyatiga ega. 
Raqs terapiyasi birinchi marta psixiatriyada qo`llanila boshlangan. 
Shu 
bilan 
birga 
ruhiy 
kasallar 
kommunikativ 
funktsiyalarni 
yaxshilaganligini, 
tajovuzning 
nazoratsiz 
hujumlari 
sonining 

---

kamayganligini, shuningdek, depressiv holatlarning normallashganligini 
koʻrsatganlar. Bunday ulkan natijalar ushbu usulni psixoterapevtik 
amaliyotda faol tatbiq etishga turtki berdi. Shuning uchun bugungi kunda 
raqs terapiyasi quyidagilar uchun qoʻ llaniladi. 
• 
oʻziga past baho berish: 
• 
stressning oqibatlariga qarshi kurashish; 
• 
insonning kommunikativ funksiyalarini ajratish va buzish; 
• 
turli xil mushak qisqarishlari va bloklari; 
• 
hissiy namoyonlarning labilligi; 
• 
hayotiy energiyani yoʻqotish; 
• 
chuqur ongsiz his-tuygʻularni ifodalash; 
• 
his-tuyg`ularingizni oqilona ifoda eta olmaslik; 
• 
koʻplab komplekslarni va cheklovlarni tekislash uchun 
Terapevtik raqslarning barcha turlari orasida uchta asosiy narsa 
mavjud: oʻz-oʻzidan - deyarli boshqarib bo`lmaydigan, dumaloq, aksrtuktiv 
“Yurakdan” keladigan harakatlarning baiarilishini taminlaydi. 
Haqiqiy - koʻpincha terapevtik jarayondan tashqarida harakatlanish 
amaliyoti sifatida harakat qiladigan ichki yoʻnaltirilgan harakatlar. 
Psixoterapevt kuzatuvchi vazifasini bajaradi. Ushbu qarash shaxsiyatning 
ongli va ong ostidagi turli jihatlarini ifodalashga yordam beradi. 
Dumaloq raqs - bu raqs terapiyasining eng qadimgi shakli. Bu 
tashvishlarni kamaytirishga, jamoatchilik bilan aloqalarni joriy etishning 
yumshoq usuli, shaxslararo munosabatlarni rivojlantirishga qaratilgan.