Mundarija kirish; Art terapiya tushunchasi va mohiyati
Download 0.88 Mb. Pdf ko'rish
|
Art terapiya kitobi
|
7 MUNDARIJA Kirish; Art terapiya tushunchasi va mohiyati; Muzeylar faoliyatida art terapiyaning oʻrni va qoʻllashning oʻziga xos jihatlari; Art terapiyaning kichik va katta yoshdagi tashrifchilar bilan ishlashda qoʻllashning oʻziga xos xususiyatlari; Rangtasvir bo‘yicha art terapiya metodlari; Neyrografika tushunchasi, turlari va metodlari ; Amaliy sanʻat turlari boʻyicha art terapiya dasturlarini muzey auditoriyasida qoʻllash ; Raqs terapiyasining muzey auditoriyasini kengaytirishda tutgan oʻrni; Fototerapiya tushunchasi va uni qoʻllashningo'ziga xos jihatlari. 8 Kirish Sanʻatning oʻzi shifobaxsh ta’sirga ega, art terapiya bu kuchni maʻlum bir muammogayoʻnaltirish va uni toʻgʻri qoʻllash imkonini beradi. Muzey makonidagi art terapiya shaxsni rivojlantirish va uning ijodiy salohiyatini oʻstiruvchi vosita sifatida qaraladi; asosiy usullar sublimatsiya va transformatsiyadir. Mutaxassis bemorlarning oʻz idrokiga ishonishlariga va ijod mahsullarini mustaqil ravishda, shuningdek, guruh bilan birgalikda oʻrganishlariga yordam beradi. Terapevtik maqsadlar birinchi oʻrinda turadi, ijodiy maqsadlar ikkinchi darajali ahamiyatga ega boʻladi, hamda psixoterapiyaning asosiy usullariga qoʻshimcha sifatida qabul qilinadi. Art terapiya usullaridan biri transfer deb ataladi - bemor asta-sekin vizualizatsiya orqali ichki dunyosini bilishga oʻtadi. Mashqlarning baʻzilari guruhda birgalikda ishlashni oʻz ichiga olib, mutaxassis amalga oshirishga koʻmaklashadi. Art terapiyaning maqsadlariga kelsak, ular juda xilma-xildir: o`z- oʻzini bilish, oʻz-oʻzini ifodalash, shaxsning ichki integratsiyasi, tashqi haqiqat bilan integratsiya, shaxsiy tajribani kengaytirish. Spontan modellashtirish yoki rasm chizish art terapiyaning asosiy vositalari boʻlib, ular muzey ishlarida ham qo`llaniladi. Tasviriy ijod - fantaziya va voqelikning sintezini taʻminlovchi eng yaxshi vosita boʻlib, kattalar yoki bolalarda bunga sanʻat yordamisiz erishish qiyin. Psixoterapiyanmg bu sohasidagi ikkinchi muhim tushuncha sublimatsiyadir. Ongsiz instinktlar va tushunchalarni sanʻat orqali ifodalashdan iborat: - art terapiya turli his-tuygʻu va hissiyotlarni, asosan, ijtimoiy jihatdan maqbul tarzda ifodalash imkoniyatini beradi. Rang-tasvir yoki modellashtirish - bu maqsad uchun eng xavfsiz va mos variantlardir; - art terapiya davolash jarayonini tezlashtirish uchun qoʻshimcha vosita sifatida ishlatiladi. Ichki maʻnolar ogʻzaki psixoterapiya paytida suhbatga qaraganda vizual tasvirlar orqali osonroq ifodalanadi. Noverbal shakllar barcha cheklovlarni va ongli senzurani olib tashlaydi; - art terapiyada davolash jarayonida interpretatsiya va diagnostik ishlar uchun asos yaratiladi. Ish mazmuni va uslubi terapevtga bemor 9 haqida koʻp maʻlumot olish imkonini beradi, bundan tashqari, bemor oʻz ishini talqin qilish paytida ichki nizolar haqida gapirishi mumkin; - art terapiya yoʻqotish, travma, qoʻrquv va boshqalar kabi hayotdagi baxtsiz hodisalar bilan ifodalangan his-tuygʻular va fikrlar bilanishlash imkonini beradi. Baʻzan noverbal vositalar kuchli his- tuygʻular va e’tiqodlarni ochib beradigan hamda aniqlashtiradigan yagona samarali vositadir; - his-tuygʻularni, zehnlilikni mustahkamlash va rivojlantirishga xizmat qiladi; - oʻz-oʻzini nazorat qilish va ichki tartib hissini targʻib qiladi; - art terapiya yashirin isteʻdod va qobiliyatni oshkor qilishga yordam beradi. Bundan tashqari, art terapiyada quyidagi psixoterapevtik taʻsir omillari taʻkidlangan: - badiiy ifoda omili - mijozning oʻz asaridagi his-tuygʻulari, ehtiyojlari va fikrlarini mujassamlashtirish, turli badiiy materiallar hamda badiiy tasvir bilan oʻzaro aloqa qilish tajribasi; - psixoterapiya munosabatlari omili - mijoz-terapevt-guruh munosabatlari dinamikasi (oʻtkazuvchanlik va kontrtransferensiya), proyeksiya, shaxsiy tajriba ta’siri; - talqin va ogʻzaki fikr-mulohazalar omili - materialni (ijod jarayoni va natijasi) hissiy darajadan anglash darajasiga, maʻnolarni shakllantirish darajasiga oʻzgartirish, tarjima qilish. Download 0.88 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|