Mundarija kirish; Art terapiya tushunchasi va mohiyati

Kineziterapiya. Psixoemotsional holatlar va boshqa kasalliklarni 
tuzatishda raqs terapiyasi, motorli ritmik mashqlardan foydalanishning 
ijobiy taʻsiri bir qator mualliflar tomonidan tasdiqlangan (V. M. Bexterev, 
A. M. Bernshteyn, V. A. Gilyarovskiy, V. A. Griner, D. S. Ozeretskiy, G. 
A. Volkova va boshqalar). Raqs bilan davolashni qoʻllash inson qalbida 
stress natijasida paydo boʻlgan mushak tarangligini raqs orqali olib 
tashlash hisoblanadi. Bemorning psixoemotsional holatlarini tuzatishda 
harakatlardan foydalanish hissiy tajribalar va tana tarangligi oʻrtasidagi 
yaqin munosabatlar tamoyiliga, tana terapiyasi nazariyasiga asoslanadi. 
Imagoterapiya (lotincha imago - tasvir) badiiy terapiya turlari 
orasida alohida oʻrin tutadi. Uning asosida psixoterapevtik jarayon yotadi. 
Imagoterapiya tasvir haqida, shuningdek, shaxs va tasvirning birligi haqida 
nazariy pozitsiyalarga asoslanadi. Bunga muvofiq imagoterapiyaning 
vazifalari: 
- 
hissiy 
resurslarni 
mustahkamlash 
va 
boyitish, 
aloqa 

---

imkoniyatlari; 
- 
taʻlimning salbiy holatlarga munosib javob bera olish va 
voqealar kechishiga mos rolni bajara olishi uning deformatsiyalangan 
qiyofasidan adekvatyoʻl olish va shu yoʻl bilan “qochish”; 
- 
shaxsni tiklashda mustaqil ahamiyatga ega boʻlgan maxsus 
koʻrsatilgan “terapevtik” tasvirni ijodiy qayta ishlab chiqish qobiliyatini 
rivojlantirish; 
- 
hayotiy tajribani oʻz vaqtida safarbar eta olish qobiliyatini 
tarbiyalash, irodaviy sifatlarni tarbiyalash, oʻz-oʻzini tartibga solish 
qobiliyatlarini shakllantirish, 
- 
hayotni yangi mazmun bilan boyituvchi imagoterapiya 
jarayoniga muayyan ijodiy qiziqish uygʻotish. 
Imagoterapiya - munosabatlar mojarosini davolash va oʻsish uchun 
imkoniyat boʻlishiga yordam berish uchun mo`ljallangan munosabat 
terapiyasining oʻziga xos uslubi. Lotin tilida imago atamasi “tasvir” degan 
maʻnoni anglatadi va imago bilan munosabatlar terapiyasi doirasida «tanish 
sevgining ongsiz tasviri» degan maʻnoni anglatadi. Imago munosabatlar 
terapiyasiga faylasuf doktor Xarvill Xendrix va Xelen La Kelly Xuntlar 
asos solishgan. 1970-yillarning oxirida ikkala shifokor ham oʻzaro 
munosabatlar dinamikasini tushunish uchun juda foydali manbalarni 
topishda samarli va dalillarga asoslangan yordamni topgandan soʻng ular 
oʻz tajribalaridan foydalanib, davolanish va oʻsishni yengillashtirishga 
yordam beradigan dalillarga asoslangan maslahat modelini ishlab chiqdilar. 
Imago tushunchasi tanish muhabbat obrazi sifatida bizning dastlabki 
munosabatlarimizni, sevgi va oʻzimiz haqimizda nimanidir oʻrgatishni 
taklif qiladi. Ushbu dastlabki tajribalar orqali biz sevgi bilan bogʻliq 
boʻlgan oʻziga xoslik tuygʻusni rivojlantiramiz, masalan sevgi nima va 
boshqalaming sevgisini his qilish hamda oʻzimizni xavfsiz his qilish uchun 
nima qilishimiz kerakligini anglaymiz. Dastlabki munosabatlarda, biz 
hayotimizdagi odamlar biz bilan qanday muomala qilishiga qarab, oʻz- 
oʻzini hurmat qilishni rivojlantira boshlaymiz. Biz bog’lanish naqshlarini 
shakllantira boshlaymiz va boshqalar biz bilan qanday muomala qilishi 

---

34 
kerak deb oʻylaymiz. 
Imagoterapiya yuqori darajadagi sog`lom muloqot bilan oʻzaro 
bogliq ongli munosabatlarni izlayotgan juftliklar va shaxslar uchun juda 
yaxshi. Imago davolash terapiyasi sizning ongsiz ravishda saqlanib qolgan 
va koʻpincha romantik munosabatlaringizda ogʻriq manbai bo’lgan bolalik 
travmalarini chuqurroq tushunishga yordam beradi. Shunday qilib - bu 
oʻzaro munosabatlarda bir xil janjal va rashklarga ega bo’lgan juftliklar 
yoki shaxslar uchun foydalidir. 
lmagoterapiya bilan maslahatlashish, shuningdek, mojaro paytida 
xotirjam va muloyim muloqot qila olmaydigan juftliklar uchun juda 
fovdalidir, chunki bu mojaroni hal qilish uchun sizga hurmat bilan muloqot 
qilishning aniq vositalarini beradi. Bu oʻzaro munosabatlarni yaxshilash 
uchun uyda foydalanish mumkin boʻlgan haqiqiy vositalar va mashqlarni 
qidirayotgan juftliklar uchun, oʻz ustida ishlashni xoxlayotgan va 
chuqurroq munosabatlarni yaratish uchun foydalanmoqchi boʻlganlar 
uchunjuda yaxshi. 
Imagoterapiya munosabatlarning istagan bosqichida juftlarga tavsiya 
etiladi - bir necha oy davomida uchrashganlardan to oʻnlab yillar davomida 
turmush qurganlargacha. Imago terapevtga murojat qilish uchun siza katta 
munosabatlar muammolar boʻlishi shart emas, chunki bu ishqiy 
munosabatlarni yaxshilash bir-birining dunyosini bogʻlash va tushunish 
uchun 
ham 
ishlatilishi 
mumkin. 
Empatiya, 
xayolparastlik 
munosabatlarning asosiy tarkibiy qismidir, shuning uchun bir-birining 
nuqtayi nazarini koʻrish qiyin boʻlgan juftliklar uchun juda foydali. 
Imagoterapiya juftliklar uchun terapiya sifatida ishlab chiqilgan 
boʻlsa-da, uni shaxslarga ham moslashtirish mumkin. Darhaqiqat Xarvil va 
Xelenning shaxsiy hayotni yaxshilash uchun «oʻzing topgan muhabbatni 
saqlash» deb nomlangan kitobi bor. Imagoterapiya nazariyasidan 
foydalanishni istagan yolgʻiz odamlar uchun yozilgan. Jismoniy shaxslar 
uchun imagoterapiyasi sizga nosog’lom munosabatlar shakllarining 
manbasini masalan erishib boʻlmaydigandek tuyulgan munosabatlar yoki 
haqoratli sheriklar bilan uchrashib, tanishib, azoblanishdan ozod boʻlish va 

---

oʻzinigizni sogʻlom oʻzgartirishga yordam beradi. 
Dialog - bu sizning imago terapevtingiz sizga muloqot qilishni 
oʻrgatadigan juda tizimli usuldir, bu sizga koʻrib chiqayotgan nizo ortida 
turgan narsalarning chuqur qatlamlariga oʻtishga imkon beradi. Buning 
uchun sizlardan biringiz joʻnatuvchi boshqangiz esa qabul qiluvchi sifatida 
boʻlishingiz kerak. Keyin barcha amallarni bajarishingiz bilanoq 
almashasiz. 
Imago dialogi 3 bosqichdan iborat: