Mundarija kirish. Asosiy qism

Nodir devonbegi madrasasi 
Abdullaxon timi (1577-yil) 
17

---

Xulosa
Xulosa o‘rnida shuni aytish mumkinki, jamiyatimiz tarixida bir asrdan ortiq tarixiy 
jarayonlarni boshqarhgan shayboniylar sulolasi o‘z davridan yetuk darajada yaxlit adabiy 
va me‘moriy yodgorliklari qoldira oldi.
Ammo, Muhtaram Birinchi Prezidentimiz Islom Abdug‘aniyevich Karimov 
«Nаzаrimdа o‗zbek xalqining tarixiy o‗tmishini, o‗zligini, 
ta‘kidlaganlaridek
mа‘nаviyati haqida gаpirаyotgаndа, bizdа chuqur ilmiy аsosgа tаyangаn tahlil, 
muаyyan mаsаlаlаrdа аniq yondoshuv yetishmаyapti. Ilmiy tildа аytgаndа yaxlit 
kontseptsiya yo‗q. O‗zlikni аnglаsh tаriхni bilishdаn boshlаnаdi. Isbot tаlаb 
bo‗lmаgаn ushbu haqiqat dаvlаt siyosаti dаrаjаsigа ko‗tаrilishi zаrur».
1
Munosib darajada iqtisoiy-ijtimoiy va adabiy meros qoldirgan shayboniylar sulolasi 
vakillari Amir Temur boshlab bergan tarixiy jarayonlarni davom ettirishdi. Bu davrning 
o‘ziga xos xususiyati unda ro‘y bergan tarix va adabiyto faniga oid yangi asarlar 
yaratishga bo‘lgan kuchli intilish hisoblanadi. Ammo shayboniylar vakillari temuriylar 
qoldirgan madaniy obeyktlar va adabiy ljarayonlarni yetarlicha baholay olmadilar. 
Sabbaki, ular qurgan inshootlarning ko‘pchiligi ular tomonidan yo‘q qilinib tashlandi. 
Uzoq vaqt davom etmagan shayboniylar sulolasi vakillaridan biri Abdullaxon esa o‘z 
hukmronligi davrida bir qancha madrasa, ko‘prik, xonoqoh va bir qancha inshootlari 
bunyod etdi. Bugun shayboniylar tarixini o‘rganish jarayonida shunga to‘xtalish 
mumkinki, mavjud bo‘lgan manbaalarda yetarlicha tarixiy faktlar yoritilmagan.
Nima bo‘lgan taqdirda ham shayboniyxon va uning vorislari temuriyzodalar amalga 
oshira olmagan mamlakatni birlashtirish va yogaona shaxs qo‘lida to‘plash ishini amalga 
oshira oldilar. Bu esa o‘z davrining iqtisodiy, ijtimoiy, madaniy hayotining yuksali9shi 
va gullashiga sabab bo‘ldi. 
Bugun ham yurtimizning turli go‘shalardan Shayboniyxon avlodlari qoldirgan 
madaniy inshoootlar qad ko‘tarib ONA TURON zaminimizning muhtasham tarixidan 
so‘zlab kelmoqda. Necha falokatlarni boshdan kechirgan ona xalqimiz bugun bu tarixiy 
inshootlar va madaniy-adabiy merosni ko‘z qorachig‘iday saqlab kelmoqda desak hech 
mubolag‘a bo‘lmas.
1
Islom Kаrimov. Biz kelаjаgimizni o’z qo’limiz bilаn qurmoqdаmiz. 7-jild. T.: O’zbekiston, 1999. 134-bet. 
18

---

Sahyboniyxon va uning vorislari mamalkatimiz hududida soliq va davlat nazariyasioni 
oz‘ tuzumlari orqali yanada rivojlantirdilar. Bu esa Amir temur boshlab bergan 
davlatchiligimiz tarixida oltin harflar bilan yozilgan desak xato bo‘lmas.
Shonli va sharafli tariximiz qatlarini ―kovlaganimiz‖ sayin yangi qirralari bizni kutib 
olmoqda. Kurs ishim so‘nggida bu davr tarixini hali qisman o‘rganilganini bir qancha 
ilmiy ishlar uchun manbaa sifatida xizmat qilishiga amin bo‘ldim. 
19

---