Mundarija: Kirish I. bob. Chorvachilik klasterlari xususiyatlari

Kurs ishi ob’ekti: Chorvachilik klasterlari bilan tanishtirish jarayoni
Kurs ishi predmeti: Chorvachilik klasterlari bilan tanishtirish ko’nikmalari
Kurs ishining amaliy ahamiyati. Kurs ishi jarayonida ilgari surilgan fikrlardan, yondashuvlardan hamda samaradorligini ta’minlovchi Kurs ishi natijalaridan pedagogik fanlar bo‘yicha ma’ruzalar tayyorlash, qo‘llanmalar yaratish, shuningdek metodik tavsiyanomalar yaratishda, ish tajribalarini ommalashtirishda samarali foydalanishga xizmat qiladi.
Kurs ishinning tarkibiy tuzilishi va hajmi: ish kirish, 2 bob, 4 bo‘lim, umumiy xulosalar va tavsiyalar, foydalanilgan adabiyotlar ro‘yhatidan iborat.

I.bob. Chorvachilik klasterlari xususiyatlari

1.1 Hayvonlarni saqlash usulini asoslash
Tabiiy va iqtisodiy sharoitga qarab, qo'ylarni boqishning turli xil tizimlari qo'llaniladi: yaylov, yaylov-qo'y, o'tloq-yaylov, o'tloq.
O'tlashda qo'ylar yil bo'yi yaylovni iste'mol qiladilar. Kechasi va yomon ob-havo sharoitida ular hujayralarga, bazalarga, shiyponlarga suriladi. Qishda yaylovlarda tabiiy em-xashak yetishmasligi bilan hayvonlar boqiladi. Yaylovlarda agrotexnik tadbirlarni o‘tkazish sharti bilan dalada yem-xashak yetishtirish kam, qishki yaylovlar yetarli bo‘lmagan korxonalarda intensiv yaylov tizimi qo‘llaniladi.
Hayvonlarni oʻtlashda va oʻtloqda boqishda yilning koʻp qismi yaylovlarda, qishda esa (3—5 oy) qoʻyxonalarga joylashtiriladi, u yerda pichan, silos, somon, konsentratlar bilan oziqlanadi. Qishda ular jismoniy mashqlar va insolyatsiya uchun asosda.
Respublikamizda qo‘ylar iqlim sharoiti va oziq-ovqat ta’minotining tashkil etilishiga qarab ma’lum muddat yopiq joylarda, yozda esa to‘silgan madaniy yaylovlarda kechayu kunduz bo‘ladigan chorvachilikdan foydalaniladi. Bu tizim intensiv qishloq xo'jaligi hududlarida qo'llaniladi.
To'xtash yerlar yuqori haydaladigan, yaylovlari cheklangan joylarda qo'llaniladi. Qoʻylar yil boʻyi statsionar izolyatsiyalangan yoki izolyatsiyalanmagan xonalarda boqiladi va almashlab ekishda yetishtirilgan yem-xashak bilan boqiladi, yaylovlar esa hayvonlarning yurishi uchun ishlatiladi.
Qo'ychilikda mehnatni tashkil etishning asosiy shakli 3 kishidan iborat doimiy ixtisoslashtirilgan cho'ponlar brigadasidir.
Loyihalashtirilgan chorvachilik majmuasida topshiriqga muvofiq, biz hayvonlarni saqlash uchun bo'sh tizimni qabul qilamiz. Bo'shashgan uy-joylar podada hayvonlarni parvarish qilish va oziqlantirishga asoslangan bo'lib, yozgi yaylov yoki yil bo'yi (yaylovsiz) podalar bilan birgalikda ishlatilishi mumkin.
Sut chorva mollarini tekin boqishda hayvonlar 50 boshli qo‘ralarga to‘shaklardan foydalangan holda joylashtiriladi. Kun davomida hayvonlarga kamida ikki soat davom etadigan yurish maydonchalarida yurish ta'minlanadi. Chorva mollarini oziqlantirish va sug'orish markazlashtirilgan tarzda tashkil etilgan, yozda u yurish va em-xashak hovlilarida amalga oshirilishi mumkin. Sigirlarni sog'ish sog'ish xonalarida amalga oshiriladi.
Sut-mol fermasi uchun chorva mollari tarkibini hisoblash 2.2 [1]-jadvalga muvofiq fermer xo'jaliklarining asosiy binolarida chorva mollari sonini topish uchun hisoblangan koeffitsientlar yordamida aniqlanadi. Chorvachilikning tuzilishi 1-jadvalda jamlangan.
1.1-jadval Sut-sovet fermasida 400 bosh sigirga to'g'ri keladigan chorva mollarining tarkibi

hayvonlar guruhi	Hisoblangan koeffitsienti	Miqdori chorvachilik joylari
1. Butun sigirlar, shu jumladan: sut mahsulotlari quruq to'shak va chuqur to'shak 2. Tug'ilishdan 2 oy oldin g'unajinlar 3. Profilaktik davrning buzoqlari (10...20 kunlik) Jami:	0,75 0,13 0,12 0,12 0,06 1.18	400 300 52 48 48 24 472

Sut fermasi - asosiy va yordamchi ishlab chiqarish, saqlash va yordamchi bino va inshootlarni o'z ichiga olgan yagona qurilish-texnologik majmua.
Asosiy ishlab chiqarish bino va inshootlariga sigirxonalar, buzoqlar, turli yoshdagi yosh hayvonlarni boqish binolari, tugʻruqxonalar, yurish va yurish-oziqlantirish joylari, sogʻish xonalari, sunʼiy urugʻlantirish punktlari, ozuqa sexlari kiradi.
Yordamchi ob'ektlarga hayvonlarga sanitariya va veterinariya xizmati ko'rsatish ob'ektlari, yuk mashinalari tarozilari, suv ta'minoti, kanalizatsiya, elektr va issiqlik ta'minoti tizimlari, qattiq qoplamali ichki yo'laklar va to'siqlar kiradi.
Saqlash inshootlariga ozuqa saqlash, to'shak, inventar, go'ngni saqlash, uskunalarni saqlash uchun platformalar yoki shiyponlar kiradi.
Yordamchi ob'ektlarga xizmat ko'rsatish va maishiy binolar kiradi: ofislar, kiyinish xonalari, lavabolar, dushlar, hojatxonalar.
Chorvachilikning tuzilishiga va asosiy va ishlab chiqarish ob'ektlarining tasnifiga muvofiq, namunaviy loyihalarning pasportlari va kataloglaridan foydalangan holda biz 400 bosh sigir uchun MTF uchun tegishli maqsadli ob'ektlarni tanlaymiz:
- 200 ta bo‘sh chorva uchun 2 ta sigirxona;
- sog'ish va sut bloki;
- dispanser bilan 48 o‘rinli tug‘ruq bo‘limi;
- 15 kishilik veterinariya nazorati punkti ofis binolari bloki bilan, nazorat punkti bilan;
- izolyatorli veterinariya punkti;
- 2 ta kirish dezinfeksiya to'siqlari;
- 30 tonnalik yuk mashinalari tarozilari;
- suv minorasi;
- ildiz ekinlarini saqlash;
- to'shakda somon va pichan uchun shiypon;
- silos saqlash uchun xandaklar;
- pichan saqlash uchun xandaklar;
- yakuniy ozuqa uchun ombor;
- go'ngni saqlash;
- žežesbornik;
- yomg'ir drenajlari uchun quvvat;
- yong'inga qarshi suvni saqlash uchun suv ombori;
- yurish va em-xashak joylari.

1.2 Fermer xo'jaligidagi kundalik tartib va ​​xizmatchining ishini tashkil etish

Klaster - bu jug'rofiy va iqtisodiy manfaatlar asosida birlashtirilgan korxonalar guruhi, aglomeratsiyasi. Klaster a’zolarining umumiy maqsadi – birgalikdagi sa’y-harakatlar natijasida ishlab chiqarilayotgan tovar va xizmatlarning raqobatbardoshligini oshirish, shuningdek, bozorlarni faol rivojlantirish va kengaytirishdir. Klaster yondashuvi innovatsion jarayonda xususiy sektor, davlat, savdo va kasb-hunar birlashmalari, ilmiy va ta’lim muassasalari o‘rtasidagi o‘zaro hamkorlik samaradorligini oshirish imkonini beradi
Klasterlar yirik, ko'pincha shahar tashkil etuvchi korxonalar atrofida kichik korxonalarning o'z-o'zidan to'planishi sifatida paydo bo'ladi. Agrosanoat majmuasi ishlab chiqarish klasterining o‘zagini o‘z atrofida birlashtirgan yirik qayta ishlash yoki qishloq xo‘jaligi korxonalari kichik va o‘rta biznes, ishlab chiqarish-ta’minot va marketing kooperativlari, bozor va innovatsion tuzilmalar tashkil etishi mumkin. Vaqt o'tishi bilan samarali faoliyat ko'rsatayotgan klaster yirik investitsiyalar va hukumatning diqqat-e'tibori ob'ektiga aylanadi va hududning rivojlanishiga sezilarli ta'sir ko'rsatadi.
Klaster kontseptsiyasi Maykl Porter tomonidan batafsil bayon etilgan. Klaster yaratish uchun, M.Porterning fikricha, tarixiy old shartlar zarur. Klasterni noldan shakllantirish xavfli va qiyin loyihadir.
Klasterlar faoliyatining xalqaro tajribasi tarixiy komponentning muhimligini tasdiqlaydi.
Italiyada poyabzal klasterlari, Portugaliyada vinochilik klasterlari, Finlyandiyada yog'ochga ishlov berish klasterlari va Yaponiyada elektron muhandislik klasterlari tarixiy shartlarni hisobga olgan holda yaratilgan. Boshqacha qilib aytganda, klaster yaratish uchun tanlangan hududda avvalroq ayrim bo‘laklar, belgilar, korxonalar mavjud bo‘lib, ular asosida hududni klasterli rivojlantirish g‘oyasi amalga oshirilgan.
Keng qamrovli bilimlarning mavjudligi, chorvachilikning tarixiy lokalizatsiyasi Lipetsk viloyatida sanoat qishloq xo'jaligi klasterini shakllantirishning asosiy omillari hisoblanadi. Lipetsk viloyati hududida qishloq xo'jaligi mahsulotlari va oziq-ovqat mahsulotlarini ishlab chiqarishga ixtisoslashgan, xizmatlar ko'rsatadigan va innovatsion rivojlanishni tartibga soluvchi to'liq klasterlarni yaratishni ta'minlaydigan barcha tarkibiy qismlar mavjud. Menimcha, sut mahsulotlari va go‘sht yo‘nalishlari bo‘yicha chorvachilikning tarmoq klasterini yaratish maqsadga muvofiqdir.
Keling, Lipetsk viloyatida chorvachilik va chorvachilik mahsulotlarini qayta ishlash klasterini yaratish va rivojlantirishni qo'llab-quvvatlash, shuningdek, shart-sharoitlarni, imkoniyatlarni aniqlashga yondashuvni taklif qilaylik:
1-bosqich: tayyorgarlik. Ushbu bosqich Lipetsk viloyati uchun klaster modelini ishlab chiqishni o'z ichiga oladi va quyidagilarni o'z ichiga oladi:
- mintaqada ishlab chiqarish yo'nalishini baholash;
– muvofiqlashtiruvchi kengash tuzish va uning a’zolarini aniqlash;
– klaster faoliyatining maqsadini ishlab chiqish, klaster ishtirokchilarini pilot loyiha bilan tanishtirish;
– klaster uchun normativ-huquqiy bazani ishlab chiqish.
2-bosqich: analitik. U klaster tarkibiga kiruvchi potentsial raqobatbardosh korxonalarni aniqlashni nazarda tutadi va quyidagilarni o'z ichiga oladi:
- ayrim korxonalarni klasterning o'zagi sifatida tasniflash mumkin bo'lgan parametrlarni aniqlash;
– klaster chegaralarini aniqlash;
- klaster, moliya markazi, ilmiy markazlar, ta’lim muassasalari doirasidagi aloqalarni aniqlash;
– klaster modelini tahlil qilish, uning kuchli va zaif tomonlarini aniqlash.
3-bosqich: tashkiliy-iqtisodiy. Ushbu bosqich yagona klaster modelini shakllantirish, klasterning samarali faoliyatini ta'minlash bo'yicha tavsiyalar ishlab chiqishni o'z ichiga oladi va quyidagilarni o'z ichiga oladi: -
klaster a'zolari - korxonalarning faoliyat doirasini aniqlash;
– alohida klaster tuzilmalariga funksiyalar berish;
– innovatsion rivojlanish konsepsiyasini ishlab chiqish, shu jumladan innovatsion rivojlanish maqsadlari va yo‘nalishlari daraxtini barpo etish;
- klasterni rivojlantirishning innovatsion dasturini ishlab chiqish, innovatsion rivojlanishning normativ-huquqiy va tashkiliy-iqtisodiy mexanizmlarini yaratish.
4-bosqich: klaster samaradorligini baholash. U klasterni rivojlantirishning uzoq muddatli stsenariysini ishlab chiqish va mintaqani rivojlantirish strategiyasiga qo‘shadigan hissa nuqtai nazaridan klaster samaradorligini aniqlashni nazarda tutadi.
Lipetsk viloyatida chorvachilik klasterining tavsiya etilgan sxemasi shaklda ko'rsatilgan. 1.
Men bir qator sabablarga ko'ra Lipetsk viloyatida sut va go'shtli chorvachilik klasterini yaratish va muvaffaqiyatli faoliyat yuritish imkoniyatini tushuntiraman
: , pulpa, somon, pichan, silos, pichan). Xom-ashyo ishlab chiqaruvchilar banklar, logistika kompaniyalari, mashina, asbob-uskunalar va ehtiyot qismlar yetkazib beruvchilarning mijozlariga aylanadi.
2. Bunday klaster sifatli va arzon oziq-ovqat mahsulotlarini ishlab chiqarishga majbur bo'ladi.
3. Klasterning rivojlanishi qishloq xo‘jaligi korxonalarining investitsion jozibadorligini shakllantirishga bevosita ta’sir qiladi, kredit resurslarini jalb qilish imkoniyatlari sezilarli darajada kengayadi.
4. Hududiy chorvachilik klasterini tashkil etish soliq solinadigan bazani ko‘paytirish, qishloq aholisining bandlik darajasini oshirish, qishloq infratuzilmasini rivojlantirish, viloyatdagi norentabel qishloq xo‘jaligi korxonalarini qayta yo‘naltirish, ular uchun qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini doimiy sotish kanalini yaratish; viloyatdagi agrosanoat kompleksi bozorlarida tadbirkorlik faolligini oshirish, investitsion oqimlarni tartibga solish, innovatsiyalarni barcha klaster korxonalariga jadal targ‘ib qilish orqali agrobiznes korxonalarining innovatsion salohiyatini rivojlantirish.
Klaster faoliyatini muvofiqlashtiruvchi markaz boshqaradi va klasterning o‘zagini korxonalar tashkil etadi. Klasterning yadrosi sifatida men Lipetsk viloyatining raqobatbardosh, mintaqa va undan tashqarida ehtiyojlari uchun yuqori sifatli mahsulotlar ishlab chiqarishga qodir bo'lgan bir nechta qayta ishlash korxonalarini ko'raman Klasterni shakllantirishning markaziy nuqtasi - bu bir nechta turli tarmoqlarning tarmoqlarini birlashtirish, ular o'rtasida funktsional munosabatlar (yetkazib beruvchi va iste'molchi, tegishli echimlarni ishlab chiqish) mumkin. Muammo bir qator yangi laboratoriya texnologiyalarini amaliyotga tatbiq etishdan iborat. Klasterni yaratish innovatsiyani ishlab chiqish va uni amalga oshirish o'rtasidagi vaqtni qisqartirish va tranzaksiya xarajatlarini kamaytirish imkonini beradi. Ta'sirga loyihaning ilmiy va ishlab chiqarish qismlarida ishtirokchilarning muvaffaqiyatli o'zaro ta'siri natijasida erishish mumkin
Men chorvachilik klasterining ilmiy komponenti tarkibiga kiritishni taklif qilaman:
- VNIPTIR "Rossiya qishloq xo'jaligi akademiyasi" davlat muassasasi;
– Lipetsk politexnika universiteti;
– Lipetsk pedagogika universiteti;
– Oryol viloyati davlat boshqaruvi akademiyasi;
- Yelets davlat universiteti. Loyiha kimning tashabbusi bilan amalga oshirilishi kerak, qanday moliyalashtirish manbalari nazarda tutilgan?
Stokgolmdagi Strategiya va raqobatbardoshlik markazi tadqiqotchilari klaster tashabbuslari tashkilotchilarining uchta asosiy guruhini aniqlaydilar: hukumat, biznes va uchinchi tomon "donor" tashkilotlari (xalqaro fondlar). Tashabbuschi rolini o'z zimmasiga olish, qoida tariqasida, loyihani keyingi moliyalashtirish bilan birga keladi. Ma'lum bo'lishicha, o'tish davridagi iqtisodiyoti bo'lgan mamlakatlarda hokimiyat klasterni rivojlantirish jarayonlarini boshlash bo'yicha passiv pozitsiyani egallaydi: klaster siyosati rivojlangan mamlakatlarga qaraganda ikki baravar kamdan-kam hollarda amalga oshiriladi (va o'tish davridagi iqtisodiyoti bo'lgan mamlakatlar esa undan ham yomonroq ko'rinadi). rivojlanayotgan davlatlar).
Bundan tashqari, postsotsialistik mamlakatlar hukumatlari yuqorida qayd etilgan tashabbuskorlarning uchta guruhi orasida eng kamtarona rol o'ynaydi va klaster loyihalarini amalga oshirish uchun asosiy mas'uliyat biznes zimmasiga tushadi. Shu bilan birga, klasterlarni rivojlantirishda, ayniqsa, ular shakllanishining dastlabki bosqichlarida hokimiyatning roli katta. Yana bir hodisaga, ehtimol rejali iqtisodiyotning merosiga e'tibor qaratish lozim. Iqtisodiyoti oʻtish davridagi mamlakatlarda klaster tashabbuslarining aksariyati federal darajada, mahalliy hokimiyatlar ishtirokisiz (rivojlangan mamlakatlarga qaraganda 2 baravar koʻp) vujudga keladi.
Qo'shma Shtatlar, Germaniya, Hindiston va Xitoyda mintaqaviy hokimiyatlar tomonidan klaster tashabbuslari ustunlik qiladi. Frantsiyada, Buyuk Britaniyada, Skandinaviya mamlakatlarida, shuningdek, iqtisodiyoti o'tish davridagi aksariyat mamlakatlarda klaster siyosati asosan federal darajada shakllanadi. Men taklif qilayotgan loyihada tashabbuskorning roli Rossiya Federatsiyasi federal organlarining ko'magida Lipetsk viloyati ma'muriyatiga tegishli bo'lishi kerak. Shunga ko'ra, loyiha federal va mintaqaviy byudjetlar hisobidan moliyalashtiriladi. Shunday qilib, klaster birlashmasi asosida fundamental fan yutuqlarini bevosita ishlab chiqarish sohasiga, qayta ishlash va iste’mol sohasiga joriy etish muammosi hal etiladi.

1.3 Ishlab chiqarish jarayonlarining konstruktiv-texnologik sxemalarini asoslash va mashinalar tizimini tanlash

Mehnat xarajatlarini kamaytirish uchun suv ta'minoti, ozuqa tayyorlash va tarqatish, go'ngni olib tashlash, optimal mikroiqlimni yaratish va boshqalar kabi jarayonlarni mexanizatsiyalash kerak.
Chorvachilikda ozuqa tayyorlash, tayyorlash va tarqatish eng muhim vazifa hisoblanadi. Ushbu muammoni hal qilishning barcha bosqichlarida ozuqa yo'qotishlarini kamaytirish va uning fizik-mexanik tarkibini yaxshilashga harakat qilish kerak. Bunga ozuqani boqishga tayyorlashning texnologik, mexanik va termokimyoviy usullari orqali ham, zootexnik usullar – ozuqa hazm boʻlishi yuqori boʻlgan, ilmiy asoslangan muvozanatlashgan oziq-ovqatlar, biologik faol moddalar, oʻsish stimulyatorlaridan foydalangan holda nasldor hayvonlar zotlarini koʻpaytirish orqali erishiladi.
Ozuqa tayyorlashga qo'yiladigan talablar, asosan, ularning maydalanish darajasi, ifloslanishi va zararli aralashmalar mavjudligi bilan bog'liq.
Ozuqa tarqatish uchun statsionar va mobil oziqlantiruvchilar ishlatiladi.
Oziqlantiruvchi TVK-80A maydalangan yashil, qo'pol, shirali ozuqa, silos va ozuqa aralashmalarini tarqatish uchun mo'ljallangan. U bunker, oziqlantiruvchi oluk, qirg'ichlari bo'lgan zanjir, haydovchi va kuchlanish stantsiyasidan iborat.
38,6 t/soat quvvatga ega TVK-80B tasma tipidagi oziqlantiruvchi TVK-80A oziqlantiruvchi modifikatsiyasi bo'lib, bir xil asosiy yig'ish birliklariga ega.
Konveyer-distributorlarning texnologik sxemasi: