Mundarija: Kirish i-bob. Qo’qon xonligining siyosiy tarixi va markaziy davlat boshqaruv

Kun.A. Nekotoriye svedeniye o Ferganskoy doline.-s.438.
Semenov.A.A. Ocherk ustroystva sentralnogo adminstrativnogo upravleniya Buxarskogo xanstva pozdneyshego vremeni. -s.41
Xonliklarda davlatni boshqarishda shariat qonun qoidalari asosida boshqarilgan.Bu yerda “Muftiy”ning o'rni ahamiyatli bo'lgan. Ular shariat asoslari va musulmon huquqshunosligi bo'yicha mukammal bilmga ega bo'lishi va turli munozarali masalalar bo'yicha Qur'oni karim vaxadislar asosida “fatvo”lar chiqargan o'z muhrini bosgan. Qozilar o'z hukmini chiqarishda ularni inobatga olgan.100 xonlik muftiylari viloyat hokimlari tomonidan ilmiy munozaralarda o'zining diniy va dunyoviy bilimlarini ko'rsatishga muvaffaq bo'lgan mudarrislar va shariat asoslarini bilgan o'qimishli kishilar ichida tayinlangan.
Keltirib o'tilgan ma'lumotlarga ko'ra viloyat hokimlariga o'z hududlarini boshqarishda juda katta huquq va imtiyozlar berilganligi, ular mahalliy boshqaruvdagi nafaqat dunyoviy, balki diniy mansabdorlarni tayinlash huquqiga ham ega bo'lganliklarini ko'rsatadi. Shu bilan birga viloyat hokimlari mahalliy boshqaruv tizimiga ma'sul shaxs sifatida uni tashkil etishi, ba'zi kichik markazlarga amaldorlarni tayinlashi mumkin edi. Viloyatlar tarkibida ma'muriy birliklarni boshqaruvida asosan xonlikning Toshkent viloyati va qisman Namangan hamda Andijon viloyati tarkibidagi qirg'izlar va qozoqlar yashaydigan hududlarda tashkil etilganligini aytib o'tish kerak. Mazkur ma'muriy birliklarni boshqaruv qarorgohi harbiy qo'rg'on qal'alarda joylashgan bo'lib,ularni oliy hukmdor tomonidan tayinlangan “dodhoh” unvonidagi mansabdorlar boshqargan.Dodgohlar qirg'izlar yashaydigan hududlarda qirg'iz manaplari, qozoqlar yashaydigan hududlarda esa qozoq biylari ishtirok etgan boshqaruv tizimini tashkil etishgan. Chuy vodiysidagi qirg'iz manaplari turli bahsli masalalarda Pishpakda har yili yig'in o'tkazib turishgan. Bunday yig'in Qurtqada ham bo'lib, unda qirg'izlar uchun turli qaror va qonunlar tasdiqlangan yoki bekor qilingan.
Xonlikning o'troq aholi yashaydigan hududlarida mahalliy boshqaruvning eng quyi tizimi aminlik va oqsoqolliklardan iborat bo'lgan. Bunday ma'muriy birliklar aminlar va oqsoqollar tomonidan boshqarilgan.