Mundarija: kirish I. Bob tashqi ta’sirlarni yumshatish va davlat siyosati

Tashqi ta'sirlarni davlat tomonidan tartibga solish

Davlat salbiy va ijobiy tashqi ta'sirlarni tartibga soladi.

Salbiy tashqi ta'sirning natijasi tovarning ortiqcha ishlab chiqarilishidir. Shu munosabat bilan vazifa salbiy tashqi ta'sirlarni tartibga solish tovar taklifini optimal yo'nalishga moslashtirishdan iborat.

Ushbu muammoni hal qilish uchun turli usullar qo'llaniladi.

Emissiya standartlari- bu sanoat chiqindilaridagi zararli moddalar kontsentratsiyasining qonuniy chegaralari. Standartlarni belgilash amaliyoti deyarli barcha mamlakatlarda qabul qilingan. Biroq, uning aniq kamchiliklari bor. Standartlar ma'lum chegaralar doirasida zararli moddalarni tekinga tashlashga ruxsat berish. Mamlakat uchun yagona me'yorlarni belgilashda turli mintaqalardagi ekologik muammolarning turli darajadagi jiddiyligi hisobga olinmaydi, shuningdek, alohida korxonalarning marjinal xususiy xarajatlarida ham farqlar mavjud. Shu sababli, ifloslanishning yagona darajasiga erishish bilan bog'liq xarajatlar alohida korxonalar va butun jamiyat uchun katta yo'qotishlarga olib kelishi mumkin. Salbiy tashqi ta'sirni sozlashning yana bir usuli zarar uchun to'lovlar sifatida soliqlar. Ular korxonalardan atrof-muhitni ifloslantiruvchi chiqindilarning har bir birligi uchun undiriladi va marjinal xususiy xarajatlarni chegaraviy davlat xarajatlari darajasiga oshiradi.

Standartlardan farqli o'laroq, emissiya to'lovlari yanada moslashuvchan. Bu emissiyalarni kamaytirishning marjinal xarajatlari haqida topish qiyin bo'lgan ma'lumotlarni to'plashni talab qilmaydi va zararli chiqindilarning umumiy miqdorini kamaytirishga yordam beradi. Bundan tashqari, korxonalar kamaytirish xarajatlari va soliq o'rtasidagi farqdan foyda olishlari mumkin. Binobarin, soliqlar korxonalar uchun texnologiyani takomillashtirish orqali chiqindilarni kamaytirish va davlat daromadlarini oshirish uchun kuchli turtki bo'ladi.

Ijobiy tashqi ta'sir ishlab chiqarish va iste'mol qilishning samarali bo'lganiga nisbatan kamroq hajmida namoyon bo'ladi. Shu munosabat bilan ijobiy tashqi ta'sirlarni tartibga solish vazifasi tovarni iste'mol qilish hajmini optimal yo'nalishga moslashtirishdan iborat. Ijobiy tashqi ta'sir odatda tovarni iste'mol qilish jarayonida namoyon bo'lganligi sababli, bu ta'sirni tartibga solishning mohiyati tovar narxiga pasayuvchi ta'sir ko'rsatishdan kelib chiqadi. Bu tovarga talabni, demak, ishlab chiqarishni (taklifni) oshiradi.

Ijobiy tashqi ta'sirlarni tartibga solishning eng keng tarqalgan usuli bu subsidiyalar bo'lib, ular iste'molchilar yoki iqtisodiy tovarlar ishlab chiqaruvchilarga to'lovlardir. Subsidiyalar, agar ularni oluvchilar ijobiy tashqi ta'sirga olib keladigan tovar iste'molchisi bo'lsa, talabni rag'batlantirishga qaratilgan bo'lishi mumkin. Bunday subsidiyalar shakllari har xil bo'lishi mumkin: oziq-ovqat markalari; naqd pul to'lovlari aholining kam ta'minlangan qatlamlari; ta'lim uchun stipendiyalar bilan ta'minlash; bepul emlashlar va tibbiy ko'riklar.

Subsidiyalar taklifni rag'batlantirish uchun ham ishlatilishi mumkin. Bunda subsidiyalarning bevosita oluvchilari ishlab chiqaruvchilar bo‘lib, ularning ta’siri iqtisodiy ne’matlarni ishlab chiqarishning chegaraviy xususiy xarajatlarini kamaytirishda namoyon bo‘ladi. Qishloq xo'jaligi ishlab chiqarishi va uy-joy qurilishini subsidiyalash bunday tartibga solishga misol bo'la oladi.Начало формы

Конец формы