Мундарижа. Кириш. I. Қисм. Меҳнатни муҳофаза қилиш соҳасидаги талаблар

Ёнғин хавфсизлиги ва қўриқлаш бўлим бошлиғи учун меҳнатни муҳофаза қилиш
бўйича наъмунавий йўриқнома

Мазкур соҳа бўйича намунавий йўриқнома меҳнатни муҳофаза қилишнинг давлат талабларини ўз ичига олган қонунчилик ва бошқа норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар талабларини инобатга олган ҳолда ишлаб чиқилган бўлиб, касб ва малака талабларига мувофиқ пахта тозалаш заводида ўз ишларини бевосита бажарадиган Ёнғин хавфсизлиги ва қўриқлаш бўлим бошлиғи учун мўлжалланган.

Умумий хавфсизлик талаблари

1. 18 ёшдан кичик бўлмаган, ходимлар мустақил тарзда ишга киришдан аввал қуйидагилардан ўтишлари керак:

- Соғлиқни сақлаш вазирлиги томонидан белгиланган тартибда ишга яроқли деб топилиш учун мажбурий дастлабки (ишга қабул қилинганидан кейин) ва жорий (иш пайтида) тиббий кўриклар (текширувлар)дан;
- ишларни бажариш учун хавфсиз усул ва методларни ўрганиш, меҳнатни муҳофаза қилиш бўйича кўрсатма олиш, иш жойида амалиёт ўташ ва меҳнатни муҳофаза қилиш талаблари бўйича билимларни текшириш.
2. ёнғин хавфсизлиги ва қўриқлаш бўлим бошлиғи ишнинг табиати билан боғлиқ қуйида келтирилган хавфли ва зарарли ишлаб чиқариш омилларининг таъсиридан ҳимояланиш учун меҳнат хавфсизлиги талабларига риоя қилишлари шарт:
- Худуддаги тахланган юк тўпламлари;
- ўткир, тиғли, санчувчи бурчакларнинг бўлиши;
- ҳаракатланувчи машина, механизм ва уларнинг қисмлари;
- электр занжирида кучланишнинг юқори бўлиши, қисқа туташув инсон танаси орқали ўтиши мумкин бўлган ҳолатлар.
Конструкция элементларининг тўсатдан тушиши хавфи бўлган ёки юқорида турган материал ва қурилмаларнинг тушиши хавфи бўлган ҳудудлар.
3. Механик таъсирлардан ҳимояланиш учун ёнғин хавфсизлиги ва қўриқлаш бўлим бошлиғи иш берувчилар томонидан тақдим этилган бепул Ип газлама комбинезондан ва Комбинацияланган қўлқоплардан фойдаланишлари керак.
4. Худудда, ишлаб чиқариш ва маиший биноларда, иш участкалари ва иш жойларида бўлиш учун ёнғин хавфсизлиги ва қўриқлаш бўлим бошлиғи ушбу ташкилотда қабул қилинган ички меҳнат тартиб- қоидаларига амал қилишлари шарт.
Кўрсатилган жойларга бегона шахслар ва ишчиларнинг маст ҳолатда бўлишига рухсат берилмайди.
5. Кундалик фаолияти давомида ёнғин хавфсизлиги ва қўриқлаш бўлим бошлиғи қуйидагиларни бажариши шарт:
- ушбу қўлланма талабларини, меҳнатни муҳофаза қилиш ва ишлаб чиқариш санитарияси қоидалари ва нормаларини, ички меҳнат тартиби қоидаларини билиш ва уларга риоя қилиш;
- ёнғин ва портлаш хавфсизлиги талабларига риоя қилиш, ёнғин сигналлари, улар билан ишлаш тартиби, ёнғинга қарши воситаларнинг жойлашуви ва улардан фойдаланиш имкониятларини билиш;
- биринчи тиббий ёрдам тўпламининг жойлашишини билиш ва жабрланувчига биринчи ёрдам кўрсатишни билиш;
- фавқулотда вазиятларда харакат тартибини билиши;
- иш вақтида эҳтиёт бўлиш, чалғитмаслик ва бошқаларни чалғитмаслиги, иш билан боғлиқ бўлмаган шахсларнинг иш жойида бўлишига йўл қўймаслиги;
- иш вақтида эътиборли бўлиш ва меҳнат хавфсизлиги талабларини бузмаслик керак.


Иш бошлашдан олдин хавфсизлик талаблари

6. Иш бошлашдан аввал ёнғин хавфсизлиги ва қўриқлаш бўлим бошлиғи қуйидагиларни бажаришга мажбур:

а) махсус кийим, хавфсизлик поябзалини кийиш;
б) иш бошқарувчига ишнинг хавфсиз усуллари ҳақидаги билимлар синовидан ўтганлиги тўғрисидаги гувоҳномани тақдим этиш ва бажарилган ишнинг ўзига хос хусусиятларидан келиб чиқиб, ишдаги хавфсизлик талабларини ҳисобга олган ҳолда топшириқ олиш.
7. Бригадир ёки иш бошқарувчидан иш топшириғини олгач, ёнғин хавфсизлиги ва қўриқлаш бўлим бошлиғи қуйидагиларни бажариши керак:
а) агар керак бўлса, шахсий ҳимоя воситаларини тайёрлаш ва уларнинг яроқлилигини текшириш;
б) иш жойини ва унга ёндаш ҳудудларнинг хавфсизлик талабларига мувофиқлигини текшириш;
г) Худуддаги тахланган юк тўпламлари ва тайёр маҳсулотларнинг барқарорлиги;
д) тозалаш ускуналари, ювиш воситалари ва дезинфекцияловчи воситаларнинг мавжудлиги, тозаловчи материалда тешувчи ва кесувчи нарсаларнинг йўқлиги.
8. Меҳнат хавфсизлиги талабларининг бузилишини ўз кучи ёрдамида бартараф этиши ва агар буни амалга ошириш имкони бўлмаса, ёнғин хавфсизлиги ва қўриқлаш бўлим бошлиғи ҳолатни дарҳол бригадир ёки иш бошқарувчига етказишлари керак.


Иш вақтида хавфсизлик талаблари

9. Ёнғин хавфсизлиги ва қўриқлаш бўлим бошлиғи:

• 
  оловли ва бошқа ёнғин хавфи мавжуд ишларни хавфсиз бажариш тартиби ва вақтини белгилаш ҳамда улар бажарилиши устидан назорат қилиш;
  
• 
  ёнғин содир бўлганда унинг сабабини, содир этилиши ва ривожланиши (тарқалиши) олдини олиш чораларини кўриш;.
  
• 
  ёнғин собир бўлганда одамларни хавфсиз эвакуация қилишда, ёнғинларни самарали ўчиришда ёнғинга қарши ҳимоя воситалари билан амалга ошириш;.
  
• 
  портлаш-ёнғин хавфи муҳитини пайдо қилишга қодир бўлган моддалар ишлатиш, ишлаб чиқарилиш, қайта ишлов бериш, ҳосил қилиш, сақлаш ва ташиша ёнғин хавфсизлиги талаблари бўйича бажарилишини назорат қилиш;
  
• 
  газ ва маиший электр асбобларидан, маиший-кимё воситаларидан фойдаланишда, енгил алангаланувчи ва ёнувчи суюқликлар билан ҳамда ёнғин хавфлилиги жиҳатидан хавфли бўлган бошқа моддалар, материаллар ва ускуналар ёрдамида ишларни бажаришда ҳодимларга эхтиёткорлик чораларини кўриб бўйича тушунтиришлар бериш;.
  
• 
  ёнғинни сезиб қолганда зудлик билан бу ҳақида ёнғиндан сақлаш хизматига хабар беришга ҳамда одамларни, мол-мулкни эвакуация қилиш ва ёнғинни ўчириш юзасидан чоралар кўриш;
  
• 
  ёнғин содир бўлганда имкон қадар мавжуд ёнғинни ўчиришнинг бирламчи воситалари билан ёнғинни ўчириш чораларини кўриш;
  
• 
  зарур бўлганда электр энергиясини (ёнғинга қарши ҳимоя тизимидан ташқари) ўчириш, юкларни ташишга мўлжалланган мосламалар, агрегатлар, аппаратларнинг иш фаолиятини тўхтатиш, хом ашё, газ, буғ ва сув коммуникацияларини ёпиб қўйиш, авария рўй берган ва унга туташ хоналарнинг шамоллатиш тизими ишини тўхтатиш, хоналар тутун билан қопланиши ва ёнғин тарқалишининг олдини олишга имкон берадиган бошқа чораларни кўриш;
  
• 
  ёнғинни ўчиришга қаратилган ишлардан ташқари бинодаги барча ишларни тўхтатишга (агар ишлаб чиқаришнинг технологик жараёни бўйича мумкин бўлса);
  
• 
  ёнғинни ўчиришга жалб этилган ходимлардан ташқари барча ходимларни хавфли ҳудуд ташқарисига чиқариш;
  
• 
  ёнғин-қутқарув бўлинмалари етиб келгунга қадар (объектнинг ўзига хослигини ҳисобга олган ҳолда) ёнғинни ўчиришда умумий раҳбарлик қилиш;
  
• 
  ёнғинни ўчиришда иштирок этаётган ходимлар хавфсизлик талабларига риоя қилишларини таъминлаш;
  
• 
  ёнғин ўчириш билан бир вақтда одамларни эвакуация қилиш ва моддий бойликларни ҳимоя қилишни ташкил этиш;
  
• 
  ташкилот (объект) раҳбари (ёки унинг вазифасини бажарувчи мансабдор шахс) ёнғин-қутқарув бўлинмаси ёнғинга етиб келиши билан ёнғинни ўчириш раҳбарига ёнғин жойи ҳақида, хоналарда одамларнинг мавжудлиги, ёрдамга муҳтожлар ҳамда ёнғинни ўчиришга жалб этилганлар, сақланаётган ва ишлатилаётган моддалар, материаллар, маҳсулотларнинг миқдори ва ёнғинни ўчириш бўйича кўрилган чоралар ҳақида ахборот бериш.
  

10. Ёнғин хавфсизлиги ва қўриқлаш бўлим бошлиғи шахсий гигиена қоидаларини билиши ва уларга риоя қилиши керак. Овқатланиш, чекиш ва дам олиш фақат махсус ажратилган хоналарда ва жойларда бажарилади. Сувни фақат махсус мўлжалланган қурилмалардан ичиши керак.
11. Спиртли ичимликларни ичиш ва иш жойида маст ҳолда, гиёҳвандлик ёки токсик заҳарланиш ҳолатида чиқиш тақиқланади.


Авария ҳолатларида хавфсизлик талаблари

12. Aгар газ ҳидини ёки қувурларнинг (сув таъминоти, канализация, иситиш ва бошқалар) узилишини аниқланса, тегишли ихтисослашган тез ёрдам гуруҳини чақириш.

13. Ёнғин хавфсизлиги ва қўриқлаш бўлим бошлиғи ўзларининг бевосита ёки ўзларидан юқори лавозимли раҳбарларини одамларнинг ҳаёти ва соғлиғига таҳдид соладиган ҳар қандай вазият, ишлаб чиқаришдаги ҳар қандай бахтсиз ҳодиса ёки соғлиқнинг ёмонлашуви, шу жумладан ўткир касбий касаллик (заҳарланиш) пайдо бўлиши ҳақида дарҳол хабардор қилишлари шарт.
Иш якунида хавфсизлик талаблари

14. Иш якунида ёнғин хавфсизлиги ва қўриқлаш бўлим бошлиғи қуйидагиларга мажбур:

- иш ўрни, иш кийимларини тартибга келтириш;
- иш қуролларини махсус жойларга олиб қўйиш;
- иш пайтида юзага келадиган барча муаммолар ҳақида бригадир ёки иш бошқарувчига хабар бериш.
15. Меҳнатни муҳофаза қилиш бўйича ушбу йўриқноманинг талаблари ёнғин хавфсизлиги ва қўриқлаш бўлим бошлиғии учун мажбурийдир. Бу талабларга риоя қилмаслик меҳнат интизомининг бузилиши ҳисобланади ва амалдаги қонун ҳужжатларига мувофиқ жавобгарликка тортилади