Мундарижа. Кириш. I. Қисм. Меҳнатни муҳофаза қилиш соҳасидаги талаблар

Арра текисловчи, тиш чиқарувчи учун меҳнатни муҳофаза қилиш
бўйича наъмунавий йўриқнома

Мазкур соҳа бўйича намунавий йўриқнома меҳнатни муҳофаза қилишнинг давлат талабларини ўз ичига олган қонунчилик ва бошқа норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар талабларини инобатга олган ҳолда ишлаб чиқилган бўлиб, касб ва малака талабларига мувофиқ пахта тозалаш заводида ўз ишларини бевосита бажарадиган Арра текисловчи, тиш чиқарувчи лар учун мўлжалланган.

Умумий хавфсизлик талаблари

1. 18 ёшдан кичик бўлмаган, ходимлар мустақил тарзда ишга киришдан аввал қуйидагилардан ўтишлари керак:

- Соғлиқни сақлаш вазирлиги томонидан белгиланган тартибда ишга яроқли деб топилиш учун мажбурий дастлабки (ишга қабул қилинганидан кейин) ва жорий (иш пайтида) тиббий кўриклар (текширувлар)дан;
- ишларни бажариш учун хавфсиз усул ва методларни ўрганиш, меҳнатни муҳофаза қилиш бўйича кўрсатма олиш, иш жойида амалиёт ўташ ва меҳнатни муҳофаза қилиш талаблари бўйича билимларни текшириш.
2. Арра текисловчи, тиш чиқарувчилар ишнинг табиати билан боғлиқ қуйида келтирилган хавфли ва зарарли ишлаб чиқариш омилларининг таъсиридан ҳимояланиш учун меҳнат хавфсизлиги талабларига риоя қилишлари шарт:
- Товарлар ва тараларни кўчирилиши;
- Худуддаги тахланган юк тўпламлари;
- ўткир, тиғли, санчувчи бурчакларнинг бўлиши;
- ҳаракатланувчи машина, механизм ва уларнинг қисмлари;
- электр занжирида кучланишнинг юқори бўлиши, қисқа туташув инсон танаси орқали ўтиши мумкин бўлган ҳолатлар.
Конструкция элементларининг тўсатдан тушиши хавфи бўлган ёки юқорида турган материал ва қурилмаларнинг тушиши хавфи бўлган ҳудудлар.
3. Механик таъсирлардан ҳимояланиш учун Арра текисловчи, тиш чиқарувчилари иш берувчилар томонидан белгиланган тартибда тақдим этиладиган шахсий химоя воситаларидан фойдаланишлари керак.
4. Худудда, ишлаб чиқариш ва маиший биноларда, иш участкалари ва иш жойларида бўлиш учун Арра текисловчи, тиш чиқарувчилари ушбу ташкилотда қабул қилинган ички меҳнат тартиб- қоидаларига амал қилишлари шарт.
Кўрсатилган жойларга бегона шахслар ва ишчиларнинг маст ҳолатда бўлишига рухсат берилмайди.
5. Кундалик фаолияти давомида Арра текисловчи, тиш чиқарувчилар қуйидагиларни бажариши шарт:
- ушбу қўлланма талабларини, меҳнатни муҳофаза қилиш ва ишлаб чиқариш санитарияси қоидалари ва нормаларини, ички меҳнат тартиби қоидаларини билиш ва уларга риоя қилиш;
- ёнғин ва портлаш хавфсизлиги талабларига риоя қилиш, ёнғин сигналлари, улар билан ишлаш тартиби, ёнғинга қарши воситаларнинг жойлашуви ва улардан фойдаланиш имкониятларини билиш;
- биринчи тиббий ёрдам тўпламининг жойлашишини билиш ва жабрланувчига биринчи ёрдам кўрсатишни билиш;
- фавқулотда вазиятларда харакат тартибини билиши;
- иш вақтида эҳтиёт бўлиш, чалғитмаслик ва бошқаларни чалғитмаслиги, иш билан боғлиқ бўлмаган шахсларнинг иш жойида бўлишига йўл қўймаслиги;
- иш вақтида эътиборли бўлиш ва меҳнат хавфсизлиги талабларини бузмаслик керак.


Иш бошлашдан олдин хавфсизлик талаблари

6. Иш бошлашдан аввал Арра текисловчи, тиш чиқарувчилари қуйидагиларни бажаришга мажбур:

а) махсус кийим, хавфсизлик поябзалини кийиш;
б) иш бошқарувчидан бажарилган ишнинг ўзига хос хусусиятларидан келиб чиқиб, ишдаги хавфсизлик талабларини ҳисобга олган ҳолда топшириқ олиш.
7. Бригадир ёки иш бошқарувчидан иш топшириғини олгач, Арра текисловчи, тиш чиқарувчилар қуйидагиларни бажариши керак:
а) агар керак бўлса, шахсий ҳимоя воситаларини тайёрлаш ва уларнинг яроқлилигини текшириш;
б) иш жойини ва унга ёндаш ҳудудларнинг хавфсизлик талабларига мувофиқлигини текшириш;
г) тозалаш ускуналари, ювиш воситалари ва дезинфекцияловчи воситаларнинг мавжудлиги, тозаловчи материалда тешувчи ва кесувчи нарсаларнинг йўқлиги.
8. Меҳнат хавфсизлиги талабларининг бузилишини ўз кучи ёрдамида бартараф этиши ва агар буни амалга ошириш имкони бўлмаса, Арра текисловчи, тиш чиқарувчилар ҳолатни дарҳол бригадир ёки иш бошқарувчига етказишлари керак.


Иш вақтида хавфсизлик талаблари

9. Арра текисловчи, тиш чиқарувчилар белгиланган тартибда рухсат этилмаган ишларни бажариши, шунингдек, хавфсиз ишлаш кўникмаларига эга бўлмаган асбоб ва ускуналардан фойдаланиши тақиқланади.

10. Арра текисловчи, тиш чиқарувчилар иш жараёнида қуйидаги хавфли ва зарарли ишлаб чиқариш омиллари салбий таъсир кўрсатиши мумкин:
- паст ёки юқори хаво харорати;
- харакатдаги машина ва механизмлар;
- иш жараёнидаги хаво таркибидаги чангнинг белгиланган меъёрдан ошиб кетиши;
- асбоблар, ускуналар ва қурилмаларнинг ўткир қирралари, бурмалари ва нотекис юзалари;
- жисмоний ортиқча юкланиш;
11. Қум ваннаси очилувчи блокировка қилинган қопқоқ, ушлаб турувчи фиксатор ва қулай дастак билан таъминланиши керак.
12. Дастгоҳнинг валиги ўрнатилган чарх тоши ГОСТ ССБТ «Абразив асбоблари. Хавфсиз ишлашнинг меъёр ва Қоидалари» талабларига мувофиқ ҳимоя воситалари билан таъминланиши керак.
13. Қум ваннаси ва арраларнинг тишларидаги қировларни туширувчи дастгоҳ чанг сўрувчи агрегат билан таъминланган бўлиши лозим.
14. Чархланган, текисланган ва созлашни талаб қиладиган арралар учун алоҳида жавонлар бўлиши керак.
15. Арра текисловчи, тиш чиқарувчилар, ишчиларни махсус кийим -кечак, махсус поябзал ва бошқа шахсий ҳимоя воситалари билан таъминлаш бўйича тармоқлараро қоидалар асосида ишлаб чиқилган махсус кийим -кечак, махсус поябзал ва бошқа шахсий ҳимоя воситаларини ишлаб чиқаришнинг амалдаги меъёрларига мувофиқ шахсий ҳимоя воситалари билан таъминланиши керак.
16. Арра текисловчи, тиш чиқарувчилар шахсий гигиена қоидаларини билиши ва уларга риоя қилиши керак. Овқатланиш, чекиш ва дам олиш фақат махсус ажратилган хоналарда ва жойларда бажарилади. Сувни фақат махсус мўлжалланган қурилмалардан ичиши керак.
17. Спиртли ичимликларни ичиш ва иш жойида маст ҳолда, гиёҳвандлик ёки токсик заҳарланиш ҳолатида чиқиш тақиқланади.


Авария ҳолатларида хавфсизлик талаблари

18. Aгар газ ҳидини ёки қувурларнинг (сув таъминоти, канализация, иситиш ва бошқалар) узилишини аниқланса, тегишли ихтисослашган тез ёрдам гуруҳини чақириш.

19. Арра текисловчи, тиш чиқарувчилар ўзларининг бевосита ёки ўзларидан юқори лавозимли раҳбарларини одамларнинг ҳаёти ва соғлиғига таҳдид соладиган ҳар қандай вазият, ишлаб чиқаришдаги ҳар қандай бахтсиз ҳодиса ёки соғлиқнинг ёмонлашуви, шу жумладан ўткир касбий касаллик (заҳарланиш) пайдо бўлиши ҳақида дарҳол хабардор қилишлари шарт.
Иш якунида хавфсизлик талаблари

20. Иш якунида Арра текисловчи, тиш чиқарувчилар қуйидагиларга мажбур:

- иш вақтида ишлатилган станокларни электр тармоғидан узиш;
- иш ўрни, иш кийимларини тартибга келтириш;
- иш қуролларини махсус жойларга олиб қўйиш;
- иш пайтида юзага келадиган барча муаммолар ҳақида бригадир ёки иш бошқарувчига хабар бериш.
21. Меҳнатни муҳофаза қилиш бўйича ушбу йўриқноманинг талаблари Арра текисловчи, тиш чиқарувчилар учун мажбурийдир. Бу талабларга риоя қилмаслик меҳнат интизомининг бузилиши ҳисобланади ва амалдаги қонун ҳужжатларига мувофиқ жавобгарликка тортилади