Mundarija: kirish neft va gaz qazib olish usullari asosiy usul 11 ikkilamchi usul 15 xulosa 19 foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati 20 kirish

Ikkilamchi
Neftni birlamchi qayta ishlash mahsulotlari zarur tovar xususiyatlari bilan farq qilmagani uchun, sifatni yaxshilash uchun ular qayta ishlanadi.
Riforming
Platina katalizatori qatlami orqali suyuqlikning oqib chiqishiga asoslangan katalitik islohot jarayoni yuqori oktanli benzin va aromatik uglevodorodlarni ishlab chiqarish uchun mo'ljallangan.
Gidro tozalash
Ushbu texnologik jarayon vodorod ta'sirida aralashmalar miqdorini kamaytirish uchun mo'ljallangan. Bunday holda, qatronlar, asfaltlar, shuningdek tarkibida ko'p miqdordagi kislorod bo'lgan moddalar miqdori kamayadi.
Katalitik yorilish
Katalitik yorilish neftni qayta ishlashning asosiy jarayonlaridan biri bo'lib, uning maqsadi: benzinning oktan miqdorini oshirish, uglevodorod gazlari va koks ishlab chiqarish. Uning mohiyati isitish va katalizatorni qo'llash orqali katta birikmalardan kichik molekulalarni olishdir.
Gidrokreking
Dizel yoqilg'isi va avtomobil benzinining tarkibiy qismlaridan biri – gidrokreking benzinini olish uchun vakuum distillashining (gaz moyi) o'rtacha fraktsiyasi katta miqdordagi vodorod ishtirokida bo'linadi.
Kokslash
Qayta ishlash qoldiqlarining og'ir neft fraktsiyalarini kislorodsiz isitish jarayoni "kokslash" deb nomlanadi. Uning maqsadi neft koksini – korroziyaga qarshi yuqori qarshilikka ega mahsulotni olishdir.
Izomerizatsiya
Neft-kimyo uchun izomerik uglevodorod xom ashyosini va benzinning bir qator tarkibiy qismlarini olish izomerizatsiyasiz amalga oshirilmaydi – moddaning molekulyar tuzilishini uning sifat va miqdoriy parametrlarini saqlab qolish bilan o'zgartirish.
Alkillanish
Benzinning oktan sonini ko'paytirish maqsadi texnologlarni benzinning muhim tarkibiy qismlari sifatida past qiymatli yorilish mahsulotlaridan foydalanishning ushbu jarayonini ishlab chiqishga majbur qildi. Uning mohiyati alkillar-cheklangan uglevodorodlarning zarralari yordamida boshlang'ich materialga molekulyar ta'sir qilishdan iborat.
Barcha neft ishlab chiqaruvchi mamlakatlarda neft qatlamlaridan neftni zamonaviy, sanoat tomonidan ishlab chiqilgan ishlab chiqarish usullari bilan qazib olish samaradorligi bugungi kunda qoniqarsiz deb hisoblanadi, garchi butun dunyoda neft mahsulotlarini iste'mol qilish yildan-yilga o'sib bormoqda. Turli mamlakatlar va mintaqalar bo'yicha qatlamlarning o'rtacha yakuniy neft etkazib berish darajasi 25 dan 40% gacha.
Masalan, Lotin Amerikasi va Janubi-Sharqiy Osiyo mamlakatlarida qatlamlarning o'rtacha neft etkazib berish darajasi 24-27%, Eronda – 16-17%, AQSh, Kanada va Saudiya Arabistonida – 33-37%, MDH va Rossiyada – 40% gacha, neft zaxiralarining tuzilishiga va qo'llaniladigan rivojlanish usullariga qarab.
Sanoat tomonidan ishlab chiqilgan ishlab chiqarish usullari bilan qoldiq yoki qazib olinmaydigan neft zaxiralari er osti qatlamidagi dastlabki geologik neft zaxiralarining o'rtacha 55-75 foiziga etadi
Shu sababli, neft qazib olishning yangi texnologiyalarini qo'llash vazifalari dolzarb bo'lib, bu allaqachon ishlab chiqilgan qatlamlarning neft etkazib berilishini sezilarli darajada oshirishga imkon beradi, bunda an'anaviy usullar bilan neftning muhim qoldiq zaxiralarini olish endi mumkin emas.
Butun dunyoda har yili neft qazib olishni ko'paytirish usullariga qiziqish ortib bormoqda va konlarni qazib olishning eng samarali texnologiyalarini tanlashga ilmiy asoslangan yondashuvni izlashga qaratilgan tadqiqotlar rivojlanmoqda.
Konlarni qazib olishning iqtisodiy samaradorligini oshirish, to'g'ridan-to'g'ri kapital qo'yilmalarni kamaytirish va qayta investitsiyalardan maksimal darajada foydalanish maqsadida konni qazib olishning butun muddati odatda uchta asosiy bosqichga bo'linadi.
Birinchi bosqichda neft qazib olish uchun qatlamning tabiiy energiyasidan maksimal darajada foydalanish mumkin (elastik energiya, erigan gaz energiyasi ,kontur suvlari energiyasi, gaz qopqog'i, tortishish kuchlarining potentsial energiyasi).
Ikkinchi bosqichda suv yoki gazni quyish orqali rezervuar bosimini saqlash usullari amalga oshiriladi. Ushbu usullar odatda ikkinchi darajali deb nomlanadi
Uchinchi bosqichda konlarni qazib olish samaradorligini oshirish uchun neftni qayta ishlashni oshirish usullari qo'llaniladi.
Rezervuar bosimini ushlab turmasdan bosimsiz rejimlarda neft konini ishlab chiqishda dastlabki rezervuar energiya zaxiralari tezda iste'mol qilinadi, natijada quduqlarning oqimi pasayadi; va kondan umumiy neft qazib olish juda kichik miqdorlarga kamayadi, konda esa hali ham katta miqdordagi neft qoladi.
Bunday konlarni ishlab chiqishda neftni etkazib berishning umumiy koeffitsienti juda past va yuqorida aytib o'tilganidek, 0,15 — 0,3 dan oshmaydi.
Bunday "tükenmiş"konlardan joriy neft qazib olishni ko'paytirish va ularning umumiy neft qazib olishni ko'paytirish uchun ikkilamchi neft qazib olish usullari qo'llaniladi.
Ko'pgina hollarda, tugagan konlardan neftning qoldiq zaxiralarini olish uchun ikkilamchi chora-tadbirlar sifatida ushbu neftni suv bilan to'ldirilgan loy bilan gaz bilan almashtirish qo'llaniladi. B. ning quyilishi. tükenmiş qatlam energiyasini to'ldirish uchun suv yoki gaz qatlami ko'pincha neft konining butun maydoni bo'ylab amalga oshiriladi (maydonni to'ldirish, maydonni quyish